De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd).
Wij gaan proberen de verhalen achter al deze crashes te achterhalen met behulp van iedereen die ofwel zélf nog herinneringen heeft of de verhalen gehoord heeft van eerdere generaties. Soms is er al veel bekend, soms wat minder.
Op 31 december 1940 stijgt even voor twaalf uur 's middags plaatselijke tijd een Bristol Blenheim IV bommenwerper (registratienummer R3897, call sign RT-) van 114 Squadron op vanaf het vliegveld Oulton in Engeland. De bedoeling is om het vliegveld Gilze-Rijen aan te vallen. Om 14.20 uur wordt het toestel getroffen door het Duitse luchtafweergeschut bij Gilze en stort het neer bij De Moer tussen Loon op Zand en het St. Joachimsmoer bij Gilze. Als het toestel de grond raakt, ontploft de bommenlading, de bemanning heeft geen enkele kans.
Piloot Sgt. Leslie Alfred Young (25), waarnemer Sgt. John Edward Brown (21) en radiotelegrafist Sgt. Jack Coates (19) hebben hun laatste rustplaats gevonden op het Britse oorlogskerkhof te Bergen op Zoom, respectievelijk in graf 27 A 8, 23 A 4 en 23 A 3.
Op 1 augustus 1942 stortte in het zuiden van Loon op Zand bij Finantien rond 03.00 uur een Vickers Wellington IC (registratienummer DV439, call sign PP-D) van 25 OTU neer. De piloot was P/O P.P.L.E. Welch. In de late avond van 31 juli was dit vliegtuig opgestegen vanaf zijn Engelse basis Finningley bij uitstekend weer en heldere maan.
De Wellington maakte deel uit van een vloot van 630 bommenwerpers die Bomber Command in had gezet voor een grote aanval op Dusseldorf, het centrum van de Duitse staalindustrie. Uiteindelijk verschenen er 470 toestellen boven het doel, die in totaal 907 ton explosieven afwierpen. Dertig toestellen gingen tijdens deze missie verloren. Een daarvan in Loon op Zand en geen tien minuten later een in Moergestel.
De bij Finantien neergestorte Wellington. Foto: Collectie HKK Onsenoort.
Tussen 0.30 en 01.30 uur had de Tilburgse Luchtbeschermingsdienst vliegtuigen waargenomen op zeer grote hoogte boven de stad. Zoeklichten flitsten aan, explosies werden waargenomen op ca. 1500 meter hoogte. Grote groepen vliegtuigen trokken vanuit het westen voorbij in oostelijke richting. Later ontstond er een luchtgevecht boven de stad. Er is brand, ver weg. De Luchtbeschermingsdienst in Loon op Zand meldt het neerstorten van een vliegtuig. Pas om 04.17 uur is het ‘einde luchtalarm’.
 |
|
De kapot geschoten geschutskoepel en het staartstuk van de Wellington. Foto: Collectie HKK Onsenoort.
|
De Wellington werd aangevallen door Olt. Heinz-Wolfgang Schnaufer in zijn Messerschmitt Bf-110 van II/NJG 1. Het in brand geschoten vliegtuig scheerde langs de kerk van Loon op Zand, maar wist het dorp te ontwijken voor het neerkwam. Piet Horvers zag het vliegtuig op zich afkomen vanuit het raam van de slaapkamer, waarin zijn vrouw lag te bevallen van hun eerste dochter.
Bij de crash van de Wellington bij Finantien kwam één van de vijf bemanningsleden om het leven, namelijk F/Sgt. William Francis Penney, een van de boordschutters. De rest van de bemanning bestond uit piloot P/O P.P.L.E. Welch, waarnemer P/O J. Hamilton, bommenrichter Sgt. S. Valensky en boordschutter Sgt. D.J. Veasey.
F/Sgt. Penney werd in eerste instantie begraven op "Vredehof" in Tilburg, maar in 1946 herbegraven op het Canadese oorlogskerkhof in Bergen op Zoom, graf 5 H 9. De overige drie werden krijgsgevangen gemaakt. (Gegevens ontleend aan een artikel van Gerrit Kobes in de Tilburgse Koerier van 21 september 1989).
Op 25 april 1944 stortte om 00.26 uur een Lancaster III-bommenwerper (registratienummer ND848, call sign F2-B) van het 635 Squadron neer, gevlogen door F/Sgt. A.M. Ross.
De Lancaster is die middag opgestegen vanaf het vliegveld Downham Market met als doel Karlsruhe. De bommenwerper is een van de twaalf zogenaamde pathfinders die 635 squadron levert voor deze operatie. Dat betekent dat het toestel is uitgerust met speciale navigatieapparatuur om het doel nauwkeurig te kunnen vinden en met speciale bommen die als lichtbakens het doelgebied markeren voor de rest.
Zover zal de F2-B echter niet komen: Oblt Werner Baake schiet in zijn Heinkel He-219 de bommenwerper neer, die bij Finantien naar beneden komt.
Alleen de piloot overleeft de crash, de overige bemanningsleden komen in het fel brandende wrak om. Dat zijn: boordwerktuigkundige Sgt. Peter Collinson Wilson (20); navigator F/O Joseph Rigby (21); bommenrichter F/Sgt. John Edwin Bloomer (21); radiotelegrafist Sgt. John William Hoyle (22); en de boordschutters Sgt. Roy Douglas Hewlett (20) en Sgt. Douglas Tomlin (22) (RCAF). Zij liggen allemaal begraven op het militaire kerkhof in Bergen op Zoom , graven 10 B 20-22 en 10 C 20-22.
Er zijn vast nog mensen in Loon op Zand die hier nog meer van weten!
Bronnen:
Studiegroep Luchtoorlog 1939-1945, Verliesregister.
Pouwel Pouwels, Vliegtuigcrashes 1940-1945 in Midden-Brabant (Onsenoort, 2018), p. 21-26 en 48-51.
