Op donderdag 4 maart vond de overdracht plaats van twee 16e-eeuwse leenboeken van de Abdij van Echternach en een laat 18e-eeuwse Familiekroniek van de orgelbouwersfamilie Van Hirtum aan het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC). De overdracht vond plaats in het gemeentearchief Gemert-Bakel. De boeken zijn een mooie aanvulling voor onderzoek naar de geschiedenis van Gemert-Bakel, maar ook van belang voor de geschiedenis van Noord-Brabant. Daarom heeft de familie besloten om ze over te dragen aan het BHIC.
Enige jaren geleden verwierf het Gemeentearchief Gemert-Bakel ondermeer de parochiearchieven van Bakel en Milheeze. Ten behoeve van de ontsluiting van deze archieven wordt ook onderzoek gedaan naar de institutionele geschiedenis van deze parochies en hun relatie met andere instellingen.
De eerste kerk van Bakel wordt genoemd in een akte van 12 december 721, waarbij aan deze kerk, die beheerd wordt door bisschop Willibrord, 5 hoeven worden geschonken in Bakel, Vlierden en Deurne. Willibrord (658-739) werd in 695 aartsbisschop van de Friezen en stichtte in 698 de Abdij van Echternach. Hij liet zijn immense bezit bij zijn overlijden na aan dit klooster zo ook de kerk en bijbehorende bezittingen in Bakel en omgeving. Tot het grondgebied van de parochie Bakel hoorden destijds ook Gemert en Deurne. In 1437 werd Gemert een zelfstandige parochie. Deurne was tot 1648 een filiaalkerk van Bakel. Echternach bezat de patronaatsrechten van de kerken van Bakel en Deurne, de tiendrechten, hoeven en cijnzen. Verschillende bezittingen en rechten werden vanouds in leen uitgegeven aan particulieren en instellingen zoals de Duitse Orde. Het beheer van de bezittingen van de Abdij van Echternach in Bakel, Gemert en andere plaatsen in de Meierij van 's-Hertogenbosch werd overgelaten aan een rentmeester of stadhouder. Deze hield een eigen administratie bij, ook van de leengoederen. In december 2020 kreeg het gemeentearchief van de familie Heunen uit Limburg twee 16e-eeuwse boeken in bruikleen, waarin de administratie van de Echternachse leengoederen is bijgehouden.
Daarin staan veel interessante gegevens over Bakel en Gemert. Uit het familiebezit werd ook een Familiekroniek (1786-1966) van de orgelbouwersfamilie Van Hirtum in bruikleen gegeven. In 1847 heeft Bernardus Petrus van Hirtum in de kerk van Bakel een orgel geplaatst. De boeken zijn gescand en de verkregen informatie is een mooie aanvulling voor het onderzoek naar de geschiedenis van Gemert-Bakel. Vanwege het belang van de boeken voor de geschiedenis van Noord-Brabant heeft de familie besloten om ze over te dragen aan het Brabants Historisch Informatie Centrum. Daar wordt al een deel van de administratie van Echternach bewaard.
Met dank aan Hans Pennings, archivaris Gemeentearchief Gemert-Bakel, voor de tekst en foto's
Nooit ons laatste nieuws missen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief!
