Doe je onderzoek naar je stamboom? Of wil je weten of je voorouders er warmpjes bijzaten? De komende tijd hoef je je niet te vervelen: het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in ’s-Hertogenbosch heeft namelijk het archief met daarin de memories van successie gescand en op de website gepubliceerd. Het gaat om bijna 1.000 archiefdozen met daarin 230.000 memories, samen wel 600.000 scans!
Wat zijn memories van successie?
Sinds het begin van de 19e eeuw moet in Nederland belasting betaald worden over een erfenis. Deze belasting heet het successierecht. Om te bepalen hoeveel er door de erfgenamen moet worden betaald aan successierechten, werd er na iemands overlijden een memorie van successie opgemaakt. Daarin wordt beschreven waaruit de erfenis bestaat, wat de waarde ervan is en wie de erfgenamen zijn.
De memories bevatten gegevens als de naam van de overledene, de overlijdensdatum, namen, beroepen en woonplaatsen van erfgenamen, naam van de notaris en datum van het testament, en een overzicht van het onroerend goed en de waarde van andere bezittingen, zoals de inboedel, handelswaren en contant geld. Ook wordt aangegeven wat de verwantschap tussen de erfgenamen en de overledene is, zodat de memories van successie een prachtige informatiebron zijn voor genealogen.
De memories zijn op naam van de overledene te doorzoeken via de zoekmachine op personen:
www.bhic.nl/stamboom
Naast memories van successie (1818-1927) zijn ook de ordonnanties op de successiebelasting (1806-1817) gescand, de voorlopers van de memories. De memories die nu zijn gescand en gepubliceerd beslaan ongeveer de helft van wat het BHIC in huis heeft. Aan scanning van de andere helft wordt gewerkt. Deze laatste memories zijn al wél op naam doorzoekbaar, maar dus nog níet online te bekijken.
Rijk en arm
Een uitgebreide memorie werd opgemaakt na het overlijden van Jhr. Mr. Joan de Jonge van Zwijnsbergen, bij leven kamerheer en jachtmeester van de koning. Hij overleed op 26 augustus 1881 op kasteel Zwijnsbergen in Helvoirt en liet een erfenis na die uiteindelijk een memorie van successie van meer dan 40 bladzijden zou opleveren. In het overzicht van zijn erfenis vinden we natuurlijk het kasteel (dat voor de helft zijn eigendom was), met stallen, koetshuis enz., diverse goederen gelegen in o.a. Helvoirt, Cromvoirt en Vught met huizen, weilanden, boomgaarden en een lusttuin, paarden en rijtuigen, maar ook een eikenhouten bank met drie rijen zitplaatsen in de kerk van de Gereformeerde Gemeente van Helvoirt, naast aandelen, obligaties en contanten. Uiteindelijk, na alles opgeteld en afgetrokken te hebben, moest aan successierechten alleen al fl. 2.043,50 en een halve cent worden betaald.
Maar de belastingontvanger had niet altijd zo’n complexe memorie op te maken (en successierechten te ontvangen!) De volgende memorie in het register betreft het overlijden van de weduwe Cornelia Antonia van Lith, die niets achterliet dan haar vier kinderen. Zo geven de memories van successie een inkijkje in de vermogenspositie van onze voorouders.
Illustratie bovenaan: voorlezen van een testament (foto Anne Roos, collectie Stichting tot Bevordering der Notariële Wetenschap); illustratie onderaan: tekening van het kasteel Zwijnsbergen in Helvoirt, 1898 (collectie BHIC)
Nooit ons laatste nieuws missen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief!
