Wat waren in de 19e eeuw de meest voorkomende misdrijven? Hoeveel vrouwen werden er door de jaren heen voor moord veroordeeld? En heeft een van mijn voorouders ooit een bank beroofd? Het is niet vreemd dat de namenindex van het BHIC op strafvonnissen in onze rechtbankarchieven al sinds jaar en dag crimineel goed scoort in populariteit. In ieder vonnis schuilen immers prachtige verhalen over bittere armoede, blinde woede, uit de hand gelopen ruzies, hopeloze liefdes en wat al niet. Geen wonder dat iedereen zijn of haar achternaam typt in onze zoekmachine en dan in spanning het 'vonnis' afwacht...
Sinds kort is deze index aangevuld met de vonnissen van twee andere rechtbanken: het Kantongerecht en de Krijgsraad.
Het Kantongerecht ontstond in de 19e eeuw en was een lage rechtbank waar een kantonrechter uitspraak deed in kleinere zaken. Denk aan overtredingen waarvoor geldboetes golden en vergrijpen waarop hoogstens enkele dagen celstraf stond. Honden zonder muilkorf voor je hondenkar spannen, de buurvrouw beledigen, mensen na cafébezoek uit hun slaap houden of plassen op straat? Je vindt de namen van veroordeelden terug in deze database. Op dit moment bevat de index ongeveer 4.500 namen van personen die zijn veroordeeld door de Kantongerechten van meestal 's-Hertogenbosch maar ook van Waalwijk. Via de zoekmachine kun je zoeken op naam, maar je vindt online niet het begane misdrijf.
De Krijgsraad van 's-Hertogenbosch behandelde militaire strafzaken. Eén misdrijf steekt er bij deze groep natuurlijk boven uit: desertie! Maar ook diefstal, belediging, mishandeling en oplichting kwamen veel voor. Een vaak voorkomende straf was dan ook slagen met stok of riet en wegzending uit het leger als eerloze schurk. De index bevat ongeveer 2.300 namen van militairen in de periode 1814-1839. Je kunt zoeken op naam en ook het misdrijf staat vermeld. Let op dat veel gedaagden een valse naam, leeftijd enz. opgaven en dat er onder de wapenen sprake was van veel buitenlanders, van wie de namen vaak onjuist werden gespeld. Voor het maken van deze index is het BHIC overigens dank verschuldigd aan vrijwilliger Antoon Vissers, die met engelengeduld zich een weg baande door de dikke strafdossiers.
De originele vonnissen van beide rechtbanken kun je inzien op onze studiezaal in Den Bosch. Daarvoor heb je de nummers nodig die bij ieder vonnis in de database staan vermeld.
Deze aanvullingen zijn nog maar een begin, want regelmatig zullen we nieuwe namen aan de index toevoegen. Dat geldt ook voor de andere indexen in deze database, zoals die van de Arrondissementsrechtbanken en het Gerechtshof. In totaal bevat de zoekmachine nu al meer dan 250.000 namen van kleine boefjes en grote schurken! Hoeveel familie zit er van jou tussen...?
Je vindt de zoekmachine hier: www.bhic.nl/rechtbanken
