Uden (Gelderland)

Hallo Wilbert,

Je zult de tijd van de Heerlijkheid bedoelen denk ik.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Uden_%28plaats%29

Nee Frank, ik bedoel echt dat ik aktes ingezien heb van 1813 en 1815.

In 'bestuur en rechtspraak' staat vermeld dat Uden van 1811 tot 1824 onder het Arrondissement Nijmegen viel.

Zie www.bhic.nl/bestuur-en-rechtspraak-1811-1900-14

De geboorte- en overlijdensregisters van Uden van 1817 zijn gedrukt. In het geboorteregister van 1817 is voorgedrukt Uden provincie Noord-Brabant, hetgeen t/m 8 december 1817 is doorgehaald en steeds vervangen door provincie Gelderland. In de daaropvolgende akte van 12 december 1817 hoort Uden voortaan bij de provincie Noord-Brabant. Een overlijdensakte gedateerd 9 december 1817 vermeldt Uden als behorende tot de provincie Noord-Brabant. Conclusie: vanaf 9 december 1817 behoort Uden tot de provincie Noord-Brabant, voor die datum tot de provincie Gelderland. Opmerkelijk!

Volgens de geboorteregisters van Uden van 1811-1814 behoorde Uden toen tot het departement des Bouches du Rhin (er bestonden nog geen provincies). Vanaf januari 1815 wordt Uden in het geboorteregister vermeld als behorend tot de provincie Gelderland. Dus: vanaf 1815 tot en met 8 december 1817 behoorde Uden tot Gelderland en pas vanaf 9 december 1817 tot de provincie Noord-Brabant. Zijn er meer van dergelijke gemeenten, die eerst Gelders waren en daarna Brabants?

Volgens de geboorteregisters van Oijen en Dieden behoorden deze gemeenten in 1815 tot Gelderland en in 1816 tot Noord-Brabant. Zo kom je nog eens ergens achter.

Besoijen bij Waalwijk behoorde tot 1807 tot Zuid-Holland.

Volgens de burgerlijke standsregisters van Besoijen van 1814 en later hoorde Besoijen in 1814 bij de provincie Noord-Brabant. Volgens het boekwerk Noord-Brabant in de negentiende eeuw zijn Dieden en Oijen op 29 maart 1814 bij Noord-Brabant gevoegd. In de burgerlijke stand van die gemeenten van 1815 staat echter nog steeds dat Dieden en Oijen bij de provincie Gelderland horen. Over Uden wordt in dit boek met geen woord gerept, toch merkwaardig.

In het huwelijksregister van 1817 van Uden wordt Uden de ene keer gesitueerd in de provincie Noord-Brabant en de andere keer in de provincie Gelderland.
Het huwelijk genoemd in akte 2 dd. 16 januari 1817 wordt gesloten in Uden, provincie Noord-Brabant. De bruid Petronella van Schijndel is geboren te Uden, provincie Gelderland!!

Hallo Theo,

Volgens de geschiedenisboeken lagen de Leenheren uit Noord-Brabant (Hertogdom Brabant voor die tijd) in oorlog met de Leenheren van Gelre.

Daar Boekel, Zeeland en Uden (buitenland was voor de Nederlandse Staat) waar wel godsdienstvrijheid was, ontstonden hier vele schuurkerken ook van net over de dorpsgrenzen waar de kinderen werden gedoopt uit de plaatsen waar godsdienstbeperking was en je niet voor het geloof mocht uitkomen. Soms ook dubbel in de doopboeken van beide plaatsen genoteerd door de schrijver zoals de schrijver dacht dat het goed geschreven was daar men nog kon schrijven nog kon lezen in die tijd.
Zoals je misschien weet zijn we na 1811 pas de achternaam op gaan schrijven en hiervoor deed men het zoals het uitkwam in de tijd van het patroniem, vernoemd naar vader en soms ook een achternaam daar vele reeds met achternaam werden vernoem in de actes. (dit laatste is plaatsgebonden)

Dit alles speelde zich voor 1800 af en denk dat dat toch hiermee te maken had.
Het bekende landje pik van de buren.

Wisten de bestuurders in Uden hierna wel waar ze moesten zijn toen ze hun onafhankelijkheid kwijt waren, of werd dit bewust gedaan om het nieuwe bestuur te ondermijnen?
Wie het weet mag dit verder aanvullen of verbeteren.

Waardoor het bestuur in Den Bosch zat en de Rechtspraak in Nijmegen en het Kanton in Grave in de periode na 1811 iedereen tevreden stellen. zodat er weer rust in het gebied kwam waardoor de wederopbouw plaats kon vinden. zoals Max al reeds had aangegeven.

Een vreemde beredenering voor een genealoog die altijd op zoek zijn naar het bewijs.

Kijk ook even naar het wapen van Uden wanneer dit is ontstaan, ze waren vergeten door ook de kleuren te vermelden waarna dit extern bepaald is.

Een vreemde beredenering voor genealogen die altijd op zoek zijn naar het bewijs.

Het Gelders archief geeft de volgende verklaring:

Gewest Gelderland 1810/Departement van de Boven-IJssel 1811-1813

"De inlijving bij het keizerrijk had aanvankelijk weinig consequenties voor de territoriale indeling van de zgn. Hollandse departementen. Een decreet van 13 september 1810 om het ingelijfde gebied in negen departementen te verdelen werd achterhaald door het besluit van 28 oktober 1810 met een indeling in zeven departementen. Voor het grondgebied van Gelderland had dit geen gevolgen.

Wel echter het Keizerlijk Decreet van 26 december 1810, waarbij het departement van de Boven-IJssel, zoals het departement m.i.v. 1 januari 1811 genoemd wordt, werd vergroot met de arrondissementen Munster en Rees. Dit bleek een maatregel van korte duur, want reeds op 28 april 1811 werden deze arrondissementen met enige andere samengevoegd tot het departement van de Lippe *.

Intern wijzigde zich onder invloed van de nieuwe Franse bestuurlijke organisatie de indeling wel. De kwartieren kregen de naam van arrondissementen (Arnhem, Zutphen en Tiel) en werden ingedeeld in kantons. Bij de invoering van de Franse rechterlijke organisatie (m.i.v. 1 maart 1811) werd deze indeling van kracht *. Bij Keizerlijk Decreet van 21 oktober 1811 werd zij nader aangepast en werd de onderverdeling der kantons in communes nader omschreven. Per 1 januari 1812 werd dit decreet voor de bestuurlijke organisatie ingevoerd. Na de bevrijding eind november 1813 werd het gedeelte ten zuiden van de Waal (Rijk van Nijmegen en ambt van Maas en Waal) ingevolge souverein besluit van 26 februari 1814 weer bij Gelderland gevoegd, aanvankelijk samen met de Brabantse kantons Grave, Boxmeer en Ravenstein, maar zonder de Bommelerwaard, dat nog bij Noord-Brabant bleef. Eerst in september 1814 werd de oude provinciegrens hersteld."

Nog een klein citaatje uit het Gelders Archief, archieftoegang 0016 Gewestelijke besturen in de Bataafs-Franse tijd:

"Het arrondissement Nijmegen van het departement van de Monden van de Rijn werd gevormd uit voormalig Gelders gebied ten zuiden van de Waal en ten oosten van Heerewaarden (waar Haal en Maas elkaar het dichtst naderen), alsmede een deel van het vroegere departement Brabant (zie bijgaande kaart). Aanwijzing van de Waal als staatsgrens hield een overeenkomstige aanpassing van het grondgebied van lagere bestuurs-eenheden in. Zo werden ook Millingen, Zeeland, Erlekom, Schenkenschans en Heerewaarden bij het arrondissement ingedeeld. * Het overige Gelderse territorium ten westen van Heerewaarden ging als kanton Bommel deel uitmaken van het arrondissement 's-Hertogenbosch van hetzelfde departement. Het Keizerlijk Decreet van 14 mei 1810 verdeelde het arrondissement in zes kantons: Nijmegen, Druten en Wychen (het voormalige Gelderse gebied) en Grave, Boxmeer en Ravestein (voorheen Brabants gebied). Na het herstel van de Nederlandse onafhankelijkheid werd op 4 februari 1814 het gehele arrondissement, met inbegrip van de Brabantse kantons, bij het departement van de Boven-IJssel als vierde district of "kwartier" gevoegd. * De grondwet van 1814 deed Gelderland en Brabant als nieuwe provincies terugkeren, maar de kantons Grave, Boxmeer en Ravestein bleven voorlopig bij Gelderland tot de definitieve regeling van de grenzen. Pas ingevolge het besluit van 20 september 1814 nr. 5, van de nieuwe Provinciale Staten van Brabant kwamen deze kantons weer bij Brabant."

Uit het boek "Noord-Brabant in de Bataafs-Franse Tijd, 1794-1814: een institutionele handleiding" nog het volgende (p.36/37):

"In de nieuwe grondwet van 29 maart 1814 werd bepaald dat de provincies weer hun oude grenzen zouden krijgen. Brabant zou voorlopig bestaan uit de voormalige generaliteitslanden (bedoeld werd Staats-Brabant) en de gebieden die later verkregen waren (Bokhoven, Boxmeer, Gemert, Megen, Ravenstein en Oeffelt).
(...) Door de Provinciale Staten van beide provincies werd bepaald dat met ingang van 19 september 1814 het kanton Zaltbommel bij de provincie Gelderland zou worden gevoegd en de kantons Grave, Ravenstein en Boxmeer bij het arrondissement 's-Hertogenbosch van de provincie Brabant. De gouverneur van Gelderland wilde Dieden en Oijen echter bij Gelderland houden. Proviniale Staten van Brabant deden daarop een beroep op de Souverein Vorst (Willem I). De kwestie Dieden en Oijen bleef geruime tijd slepen. Zelfs voor de de direct betrokkenen was de sitautie niet meer duidelijk: de burgemeester van Oijen richtte zich op 15 april 1815 tot de gouverneur van Brabant met de vraag of Oijen Brabants of Gelders was. Deze stelde daarop een in handen van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Op 15 mei 1815 lieten Proviciale Staten van Gelderland het ministerie weten dat een overgang van Dieden en Oijen naar Brabant bij hen niet op bezwaren stuitte.(..) Provinciale Staten van Gelderland gingen op 9 juli 1819 officieel akkoord met het principe dat de Maas in alles de grens tussen Brabant en Gelderland was."

@Max
Een bijzonder verrassend en boeiend verhaal voor elke geïnteresseerde in de Brabantse geschiedenis.

Bedankt Max, toch het bewijs en een stukje geschiedenisles.

9 Juli 1819 is Noord_Brabant dus ontstaan zoals we die tegenwoordig kennen in ieder geval als grens met de andere provincies. Grenzen van Belgie buiten beschouwing gelaten.

Ook in de 20e eeuw is nog een wijziging van de provinciegrens geweest. Na de kanalisatie van de Maas is Keent losgemaakt van de gemeente Overasselt en bij de gemeente Ravenstein gevoegd.