Het gaat om het huwelijk op 12 mei 1800. Bij de bruidegom staat achter zijn naam "mosacensis natus in Horne". Hij is inderdaad in Horn geboren. Maar ik vraag me af waar dat 'mosacensis' op slaat.
Als ik de website van AlleLimburgers moet geloven, zou het om Maaseik moeten gaan. Maar als ik zoek naar het woord, kom ik verwijzingen naar Maastricht tegen. Op GenBronnen kom ik voor Maaseik andere namen tegen: "Maseijckensi" en "Mosaci". Ik moet daarbij wel zeggen dat die eerste voor mijn gevoel erg veel op potjeslatijn lijkt.
De vraag is: is Mosacensis een (exclusieve) naam voor Maastricht? Of zou deze ook op andere plaatsen toepasbaar zijn? En zou dat dan Maaseik kunnen zijn?
Ik denk eerder aan -oorspronkelijk(belastbaar aan) uit het Maasgebied -, niet aan een bepaalde plaats. Je zegt zelf al dat hij uit Horn kwam.
Maastricht = Mosa trajectum.
Norah
zei op 26 februari 2018 om 20:42
"mosacensis" betekent Maastrichts.
Maurice
zei op 26 februari 2018 om 22:31
Ik weet niet of de goeie man echt een band met Maaseik, laat staan Maastricht, heeft gehad. Maar zou het niet gewoon op de Maas betrekking kunnen hebben?
Zowel Heel als Horn liggen in de buurt van de Maas. Misschien lag die toen zelfs dichterbij dan nu ...
Paul
zei op 27 februari 2018 om 19:40
Zoals Norah al aangaf betekent Mosacenis Maastrichts. ( even googelen http://www.encyclo.nl/begrip/mosacensis )
Zou het niet kunnen zijn dat hij woonachtig was in Maastricht op het ogenblik van zijn huwelijk maar geboren in Thorn.
MVG-Paul
Maurice
zei op 28 februari 2018 om 08:08
Hallo Paul,
"Even googlelen" voldoet voor mij niet. Met Google kreeg ik hetzelfde resultaat (en meerdere), maar ze lijken zich allemaal te baseren op hetzelfde document namelijk een genealogisch woordenboek van André Dumont.
Daarnaast zijn er ook andere hits, die betrekking hebben op andere plaatsen. Met name Maaseik wordt dan genoemd.
Het lijkt me onwaarschijnlijk dat de betreffende persoon woonachtig was te Maastricht. De familie Pollaert was vooral in en rond Roermond bekend.
Maar ik heb nog heel even de huwelijksakte bekeken en het valt me op dat een kapelaan uit Maasbracht de dienst doet. Zou het zelfs op Maasbracht betrekking kunnen hebben?
HenkD
zei op 28 februari 2018 om 10:25
Hier wordt volgens mij ook niet Maastricht bedoeld.
Mosacensis duidt er op dat men afkomstig was van de Maas. Het achtervoegsel "tricht" komt daar niet in voor. Dus is het een wat breder begrip en wordt bedoeld dat de persoon woonde in het Maas - dal?/gebied?/omgeving?
In zekere zin is het zogenaamd "vertaald" Latijn. Vergelijk:
"buscoducensis" = uit 's-Hertogenbosch. Ook hier wordt "bos" en "hertog" letterlijk vertaald.
En bij Maastricht verwacht je dan iets als "Mosatrajectum" -> niet slechts Mosa.
Waarschijnlijk kwam de 1e reactie van Norah er het dichtste bij.
Maurice
zei op 28 februari 2018 om 14:05
Hallo HenkD,
Ik denk ook dat het eerder betrekking heeft op iets in de buurt van de Maas en niet meteen op een plaatsnaam. Maar nu ik er zo over zit te denken: veel van die familie(s) woonden in een gebied dat nu helemaal uitgebaggerd is. Dat is tegenwoordig het recreatiegebied Hatenboer (http://genwiki.nl/limburg/index.php?title=Hatenboer) en De Weerd bij Roermond.
Zoals de link aangeeft, hoorde die plek zowel bij Roermond (oostkant Maas), als Beegden en Horn (beide westkant Maas). Daarom denk ik ook dat men wilde aanduiden dat Christoffel Pollaert ergens in dat gebied woonde, dat onder Horn viel.
Anton
zei op 28 februari 2018 om 22:11
Googlen is prima, maar wees wel kritisch op wat je vindt.
Er zijn meer dan genoeg vermeldingen uit primaire bronnen te vinden die mijns inziens onomstotelijk bewijzen dat Mosacensis (dat wil zeggen 'van / uit Mosaci') naar Maaseik verwijst.
Enkele links:
AlleLimburgers lijkt dus wat mij betreft toch gelijk te hebben. Wat natuurlijk ook niet zo vreemd is omdat zij over gedetailleerde lokale kennis beschikken.
HenkD
zei op 1 maart 2018 om 12:46
Maurice,
De aanduiding “Mosacensis” zal te maken hebben met een aanduiding van de bewuste persoon voor wat betreft zijn status. Dat zal te maken hebben met de (burgerlijke) rechten en plichten, de politieke status of de staatkundige situatie. Kortom: waar viel men onder.
Het is kennelijk een opmerking van iemand in Heel (west-Maas) over iemand uit Horn (ook west-Maas). Maar wellicht werd de opmerking juist gemaakt door de kapelaan Vossen uit Maasbracht (oost-Maas). En waarom was die kapelaan in beeld? Was er dispensatie voor het huwelijk nodig?
Of speelde Maaseik hier een rol – zoals Anton suggereert. Wellicht kwam de regie in die periode uit die hoek? (Gedacht vanuit het oude prinsdom Luik – waar zijn geboorteplaats Horn ook onder viel en waarschijnlijk ook zijn parochie).
Het betrokken gebied is vele eeuwen een versnipperd geheel geweest. Met vele grote en kleine mogendheden die elkaar afwisselden. We praten echter over 1800 – een periode waarin de Fransen enige structuur probeerden aan te brengen. Bijvoorbeeld in de vorm van het departementale stelsel. Limburg (B en NL) werd Meuse Inférieure. Maar de oude scheidslijnen speelden natuurlijk nog steeds een grote rol, zeker op kerkelijk gebied.
Duidelijk is dat delen van het gebied behoorden tot het Prinsdom Luik, de Republiek, de Oostenrijkse Nederlanden en het Hertogdom Gulik.
Het blijft natuurlijk lastig in te schatten wat dan in 1800 met Mosacensis precies bedoeld werd.
Pauwel
zei op 18 oktober 2021 om 21:58
Maaseik = Lat. Mosacum
Mosaci = "te Maaseik"
mosacensis (bijv. nmw.) betekent "van Maaseik", "afkomstig uit Maaseik", "geboren te Maaseik"
