Een memorie van successie is een overzicht van de baten en lasten van een nalatenschap. Deze werd sedert 1818 opgemaakt omdat over een erfenis door de erfgenamen belasting moest worden betaald.
De memories bevatten de volgende gegevens: de naam van de overledene, zijn/haar overlijdensdatum, plaats van overlijden, overzicht van het bezit aan onroerend goed (met kadastrale gegevens), na(a)m(en) van de erfgena(a)m(en), woonplaats van de erfgena(a)m(en), datum van testament, naam van de notaris bij wie het testament is opgemaakt.
Om enig idee te krijgen van de vermogenspositie van je voorouders kun je daarom gebruik maken van de memories van successie.
Let op dat de gegevens omtrent een testament niet altijd worden vermeld en dat de memoriedatum niet altijd correspondeert met de overlijdensdatum.
Op 27 december 1817 trad de zogenaamde 'Wet tot het heffen eener belasting onder den naam van regt van successie' in werking. In deze wet werd geregeld dat over de nalatenschappen van inwoners van Nederland belasting betaald moest worden. Ontvangers werden belast met het opmaken van een overzicht van de baten en lasten van een nalatenschap: de memorie van successie.
Noord-Brabant werd ingedeeld in 19 kantoren, te weten Bergen op Zoom, Boxmeer, Breda, Eindhoven, Grave, Helmond, 's-Hertogenbosch, Heusden/Werkendam, Sint-Oedenrode/Veghel, Oirschot, Oosterhout, Oss, Oudenbosch/Roosendaal, Tilburg, Waalwijk en Zevenbergen. Elk kantoor bestreek een aantal gemeenten.
Van sommige personen is geen memorie van successie opgemaakt. Vererving in de rechte lijn werd in 1817 namelijk vrijgesteld van de heffing, evenals alles wat geërfd werd uit een nalatenschap waarvan het saldo niet meer bedroeg dan 300 gulden. Pas in 1878 kwam er een inhoudelijke wijziging van de regeling tot stand: in het vervolg zouden ook nalatenschappen in rechte lijn aan het recht van successie onderworpen zijn, mits het saldo groter was dan 1000 gulden. Vanaf dit jaar kunnen in de memories gedetailleerde gegevens worden aangetroffen.
De voorlopers van de memories van successie waren de ordonnanties op de successiebelasting, van 1806 – 1817. Deze ordonnanties bevatten veel van de gegevens die ook zijn vermeld in de memories van successie. De locatieaanduiding van de ordonnanties is Brabant, omdat de belastingambtenaren toen rondreizend waren. In de tijd van de memories hadden ze een standplaats zoals hierboven is vermeld.