skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic

Kaarten en tekeningen

7999 Collectie kaarten, tekeningen en kadastrale tekeningen van Oss, Lith, Lithoijen, Oijen, Megen, Haren en Macharen, 1799-2006

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
Overige tekeningen 1843 - 1993
341 - 343 Prenten van Oss, tekeningen, reproducties
7999 Collectie kaarten, tekeningen en kadastrale tekeningen van Oss, Lith, Lithoijen, Oijen, Megen, Haren en Macharen, 1799-2006
Inventaris
Overige tekeningen 1843 - 1993
341 - 343
Prenten van Oss, tekeningen, reproducties
Datering:
(1838, 1855, 1933) 1981
341 Tekening van De Bossche Poort, reproductie. Oss had in vroegere eeuwen twee stadspoorten, die waren opgenomen in de omwalling: de Graafse Poort, later het Hooghuis genaamd in de tegenwoordige Hooghuisstraat en de Bossche Poort, hierbij afgebeeld. De Bossche Poort stond op de hoek Walplein/Kruisstraat, ter plaatse waar zich thans een warenhuis bevindt. De Kruisstraat vormde vroeger de hoofdweg naar 's-Hertogenbosch, vandaar de naam van de poort.
Evenals de Graafse Poort werd ook de Bossche Poort in of kort na het jaar 1399, het jaar waarin Oss stadsrechten kreeg, gebouwd. Reeds vroeg moeten er ook de Jonkers van Oss hebben gewoond. Zeker is dat in 1645 er Jonker Dirk woonde, schepen van Oss. Het gebouw werd toen door een gracht omgeven; in de loop der jaren werd er een woonhuis aangebouwd, dat rechts op de afbeelding nog te zien is. Het restant van de poort, een stuk van de toren, werd in 1837, toen als pakhuis verhuurd, door Arnold van Alem aan Johannes Verbruggen verkocht. Het is het gebouwtje links op de afbeelding, vlak voor de sloop in 1838. De tekenaar A.P. Hermans (1822-1897), een bekend goudsmid en kunstverzamelaar te Eindhoven, was Ossenaar van geboorte. Na de sloop werd er op de plek een woonhuis annex smederij gebouwd. Langs de plek, waarop de Bossche Poort eens stond, bevond zich vele jaren de toegang tot de N.V. Anton Jurgens
Margarinefabrieken tot 1929 toen deze werden overgeplaatst naar Rotterdam.
Het plan Boschpoort, het nieuwe stadsgedeelte op het terrein van de voormalige Jurgens/Philipsfabrieken tussen de plaats waar vroeger de Bossche Poort stond en de Grote Kerk, houdt nog de herinnering aan de Poort levend.
, (1838) 1981 i
342 Tekening van de weg Oss - Lithoijen, reproductie. Eeuwenlang heeft Oss wateroverlast gehad veroorzaakt door de zgn. Beerse overlaat.
Wanneer de Maas het water niet meer kon verwerken kwam het bij Beers ten oosten van Grave de dijk over. Daar was immers de dijk over een lengte van vele meters met opzet lager gemaakt om te voorkomen dat de dijken elders doorbraken en vooral ook dat het op Gelders gebied terecht kwam. Het gevolg was dat het water zijn weg zocht door de polders ten noorden van Oss, de zgn. Traverse. In 1855 brak de dijk bij Lith door. Afgebeeld is de grindweg tussen Oss en Lithoyen, vervaardigd door de 19e eeuwse kunstenaars E. Koster en C. Springer ter leniging van de nood van de slachtoffers van de waterramp te Lith en andere plaatsen.
We zien de situatie weer ter hoogte van de tegenwoordige Kennedybaan te Oss. Links in de verte is de molen „Zeldenrust" (c. 1800) van Lith zichtbaar, midden de kerktoren van Lithoyen en rechts de kerk van Teeffelen. Met moeite zoekt de huifkar haar weg. In Oss stond het water soms tot aan de Grote Kerk, de gehele Vlashoek stond menigmaal blank.
De afbeelding maakt ook duidelijk hoe te Oss zo belangrijke boterhandel door Jurgens en Van den Bergh werd bedreven. Per huifkar ging men de Maaskant in, om bij de boeren boter te ruilen tegen textiel en andere zaken. De weg naar Lithoyen was ook belangrijk omdat hierover de karren gingen vanuit Oss naar de loswal in Lithoyen. Deze karren vervoerden de boter en sinds 1871 ook margarine naar de schepen in de Maas, die ze verder transporteerden naar Rotterdam en dan Engeland en Schotland.
Lang heeft het geduurd voordat in deze waterstaatkundige situatie verbetering kwam. Pas de grote waterramp van 1925/'26, gaf uiteindelijk de doorslag tot het nemen van definitieve maatregelen. De dijken werden verbeterd, de Maas werd gekanaliseerd, de scherpste bochten werden afgesneden en van 1934 tot 1936 werd de stuw van Lith gebouwd.
Daardoor kreeg men de Maas onder controle., (1855) 1981 i
343 Tekening van Het Zevenbergse huis te Oss, reproductie. Op de hoek Docfalaan/Rijksweg Den Bosch-Nijmegen, thans ongeveer verkeersknooppunt Vorstengrafdonk, niet ver van het woonwagenkamp, stond tot najaar 1944 het Zevenbergse Huis. Wanneer het werd gebouwd is niet bekend, wel komt het reeds op achttiende en negentiende-eeuwse landkaarten voor. Het was een vanouds bekende herberg, waar de postkoets Den Bosch-Grave stopte en waar menige ruiter, voetganger en later fietser aanlegden.
De naam was ontleend aan het er nabij gelegen buurtschap Zevenbergen, waar zeven heuvels waren, waarvan enkele bij afgravingen belangrijke archeologische voorwerpen opleverden.
Het was een boerderij van het T-huis type (een T-vormig gebouw, ook wel krukhuis genoemd). Het woongedeelte (waarin de tapperij) vormde de bovenkant van de T. In het Noord-Oost gedeelte van Brabant en in Gelderland komt dit type vooral voor. Van de 182 vóór 1900 in Oss gebouwde boerderijen waren er in 1941 nog tien van dit type.
De ramen van het Zevenbergse Huis hadden blinden met de gele zandloper op groen, ten teken dat de boerderij (sedert midden negentiende eeuw) behoorden tot de bezittingen van het kasteel van Heeswijk. Ook het er tegenover gelegen boerderijtje aan de andere kant van de Rijksweg behoorde er toe. De afbeelding werd door de Brabantse kunstenaar Jan Heesters (geboren in 1893 te Schijndel) op een van zijn omzwervingen in 1933, toen de herberg nog druk bekland was, getekend. In het najaar van 1944, kort na de bevrijding van Oss, brandde het huis ten gevolge van oorlogshandelingen af. De ruïnes zijn nog jaren daarna zichtbaar gebleven.
, (1933) 1981 i

Kenmerken

Datering:
1799-2006
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Categorie: