Op het einde van de oorlog werd het tekort steeds nijpender. Op een gegeven moment was er via het landelijk net geen stroom meer. In Gemert werd bij de textielfabriek van Raymakers een noodaggregaat geïnstalleerd, dat door een stoommachine werd aangedreven.
Deze machine werd met turf gestookt. Ieder gezin kreeg een aantal kilowatt ter beschikking, maar als je over het quotum heen ging werd je afgesloten. Daarbij kreeg elk gezin slechts één gloeilamp van 15 Watt. Het was zo donker in huis dat je de stoelen omverliep.
Natuurlijk zochten de mensen een alternatief. Sommigen boorden een heel klein gaatje in de meterkast, vlak naast het kijkglaasje. Ze staken er een stopnaald door die tegen de draaiende schijf kwam, waardoor die niet meer draaide. Zodoende hadden ze stroom terwijl de meter niet liep. Anderen hadden een dikke koperdraad in een U-vorm gebogen en staken die onder in de meterkast. Dat had hetzelfde resultaat, doch moest wel door een persoon gedaan worden die wist hoe de aansluitingen in elkaar zaten.
De naald en het dikke koperdraad
De familie Vermulst was afgesloten van het net, dat toen bovengronds was. De stop boven in de paal was verwijderd, maar een zoon had de oplossing. Hij had een lange panlat met bovenaan een dwarshoutje; daarop legde hij een koperdraad waar de isolatie aan de einde afgehaald was. Deze koperdraad had hij in een vorm gebogen met aan de uiteinde een halve boog. Heel voorzichtig bracht hij zijn “instrument” met de panlat naar boven, legde het op de stroomdraden, één eind op hoofdkabel en het andere eind op de kabel die naar hun huis liep. Zo omzeilde hij de verwijderde “stop”, het gezin stroom had zodoende stroom. ‘s Morgens vroeg moest het “instrument” weer verwijderd worden, een hele klus en dat, zodat het niet gezien werd .
Zo zag het "instrument" van Vermulst eruit.
Als wij ‘s avonds bij de kachel zaten kon het gebeuren dat de 15 Watt lamp ineens voor enkele secondes opfleurde. Mijn vader zei dan: “Ze gooien zeker een extra turf op het vuur.” Ook werden kapotte lampen, waarvan een gloeidraad doorgebrand was, scheef gehouden om zo te proberen het losse einddraadje aan een ander gloeidraadje vast te maken, waardoor er weer een verbinding ontstond. Helaas ging zo’n lamp na korte tijd weer stuk, een hele klus met een karig resultaat.
De turf werd twee keer per dag door een kleine vrachtwagen aangeleverd vanuit Asten. De turf was op de open laadbak gestapeld, dus zonder zij- of achterschotten. In de haakse bocht bij het Stereind vielen er dikwijls enige turven op de weg, die werden gretig opgeraapt door de buurtbewoners. Er ging het praatje dat de chauffeur expres te hard door de bocht ging! Mijn tante, die daar woonde, hield een van haar jongens thuis van school om turf te rapen. Theo had er zelfs iets op gevonden: hij verschanste zich achter een boom en sloeg met de hark tegen de stapel, waardoor de buit aanzienlijk groter was. Maar de bovenmeester maakte bezwaar wegens schoolverzuim. Het was letterlijk op elk gebied een kwestie van overleven.
Prachtig Martien het was niet alleen om wat licht maarde pret rondom.
Zo kocht ik altijd heldere glasperen en kon je beter de draad aan elkaar krijgen, maar dan voorzichtig weer in de fitting draaien. Een Belgische mevrouw vertelde dat wanneer de zekering stuk was een stukje zilverpapier omgedraaid werd. Levensgevaarlijk !!
In Gemert was het bedrijfsleven goed voor hun inwoners, de Zuivelfabriek beheerde een zgn. 'Badhuis' in de jaren vijftig voor een klein bedrag douchen.
Martien van Dooren
zei op 9 december 2021 om 18:48
Dag Rini , met de stoppen dat klopt , mijn Vader gebruikte geen stukje zilverpapier maar een heel dun koperdraadje dat zelfs niet door de Stop maar er langs werd gemonteerd , was het een primitief geklungel maar de nood maakt vindingrijk , schuin tegenover het melkfabriek had Jan Geerts na de oorlog een wasserij gebouwd , bij het intreden van het flessengas heeft mijn Vader er douche cellen aangebouwd , tegen een gering bedrag konden de mensen daar gebruik van maken , in een korte tijd werd de gasfles werd vervangen door het leidingnet en kreeg bijna iedereen een geiser zodoende waren de douche cellen bij Jan Geerts overbodig en zijn verbouwd . Nu is de wasserij overgegaan naar Lips zo zie je dat het geheugen mij niet in de steek laat Groeten Martien v Dooren
Rini de Groot.
zei op 9 december 2021 om 23:39
Op 18 jarige leeftijd in 1956 maakte ik voor het eerst kennis met een douche.
Op karwei zijnde bij Broodbakkerij Vermaat in Haarlem.
Werkend bij hoge tempraturen terwijl in Volkel de laagst gemeten temperatuur werd gemeten!
