Vooral in de eerste helft van de 20ste eeuw telde de Peel veel kinderrijke gezinnen. Het geloof en de armoede speelde daar een heel belangrijke rol in. De bemoeienis van de kerk, als een vrouw een jaartje oversloeg om een kind op de wereld te zetten, deed vele huisgezinnen sidderen van woede, maar je durfde niet in opstand te komen tegen de katholieke kerk en zijn gezag aan Rome.
Het is zoals een oude Brabander het vertaalde. "Ons moeke was vroeger net een autobus, er zat altijd wel volk in". Met andere woorden, elk jaar was het weer zover dat de baker langs moest komen om weer een nieuw zieltje op de wereld te zetten, zo ook Johanna Maria van den Boom beter bekend als Hanne Bongers uit Boekel die vele kindekes op de wereld heeft geholpen.
De dorpsvroedvrouw en de baker kwamen handen te kort. Dankzij een praktijk van dertig jaar werd zij vooral voor de jongere moeders een legendarische vrouw.
Hanne werd geboren in het dorp Zeeland op 13 mei 1899. Toen zij in het voorjaar van 1921 trouwde met dorpsgenoot Driek Bongers, lag het voor de hand dat zij boerin werd. Het paar betrok een boerderij in de buurtschap Trent, tussen Oventje en Graspeel. Maar het lot besliste anders: Driek maakte binnen een jaar een ongelukkige val uit een molen en werd invalide. Hanne moest dus de kost verdienen en volgde de opleiding tot kraamverzorgster bij een huisarts in Uden.
In oktober 1930 stelde het Wit-Gele Kruis van Boekel haar aan als baker of kraamverzorgster. Driek en Hanne verhuisden naar Boekel. Hun huwelijk bleef kinderloos en in 1941 overleed Driek. Eén jaar later trouwde Hanne met Marinus de Leest uit Boekel. Hoewel ook dit huwelijk kinderloos bleef, werd hun het ouderschap niet onthouden. Op 17 september 1944 bombardeerden de geallieerden het toen Duitse vliegveld Volkel. Daarbij werd ook het huis van Hannes van den Heuvel en Nettie Govers in het gehucht Oosterens getroffen. Hannes en Nettie kwamen om het leven, maar hun baby Anny, slechts twee weken oud, overleefde de ramp. De familie vond dat het meisje nergens beter thuis kon zijn dan bij de baker van Boekel.
Zo kreeg Hanne Bongers toch haar eigen kind. Anny heeft vele levendige herinneringen aan 'ons mam', die vooral hard moest werken, zeven dagen per week. Hanne had dan ook een uitgestrekt werkgebied; Boekel en Venhorst met het buitengebied tot aan het Defensiekanaal bij Landhorst. Zeker ... aanvankelijk waren veel wegen onverhard. Bovendien deed Hanne alle afstanden op de fiets; een brommer of auto heeft ze nooit gehad.
Regelmatig had ze de zorg over twee of drie kraamvrouwen tegelijk en moest ze die meerdere keren per dag bezoeken, al-dan-niet met dokter Jetten. Tot 1960, toen Hanne Bongers van haar oude dag mocht gaan genieten, heeft ze 3.355 keer 'n kraamvrouw bijgestaan. Dat kwam neer op meer dan 100 baby's per jaar. Dertig jaar bakeren kostte haar acht fietsen, die samen meer dan 200.000 kilometers hebben afgelegd. Dus omgerekend ± vijf keer de aardbol rond.
Maar ook na haar pensionering bleef Hanne actief, vooral in de Boekelse bejaardenbond, die ze nog had helpen oprichten. Deze sterke vrouw overleefde ook haar tweede echtgenoot en trouwde in 1964 voor de derde keer, ditmaal met Wilhelmus Selten. Zeven jaar later was Hanne andermaal weduwe. Haar overlijden op 28 december 1981, kwam toch nog plotseling en onverwacht. "Hanne Bongers" was 'n robuuste sterke vrouw van eenvoudige komaf. Als er iemand in Boekel een standbeeld verdiend heeft dan is zij het wel, "ere wie ere toekomt". Menig Boekelnaar kan met trots zeggen dat zij of hij op de wereld is gezet door Hanne Bongers.
Gerard H.A.A. de Bie
zei op 26 november 2016 om 18:18
<img src="/media/boekel__bidprentje_hanna_bongers.jpg" title="Hanna Bongers" width="400" height="525" border="0"> Op bezoek bij Tonia van Kessel beter bekend als 'pastoorsmeid', kwam ik dit prentje tegen van Hanna Bongers met de volgende tekst :
Ter dankbare gedachtenis aan JOHANNA MARIA VAN DEN BOOM
weduwe van Wilhelmus Selten, eerder van Hendrikus Bongers en Marinus de Leest.
Geboren 13 mei 1899 in Zeeland en, gesterkt door het Sacrament der zieken, overleden 29 december 1981 in 't Bejaardencentrum St. Petrus in Boekel.
Zij was een vitale, sterke, opgewekte en goede vrouw en heeft een veelbewogen en zeer verdienstelijk leven gehad. In 1920 trouwde zij met Hendrikus Bongers met wie ze 21 jaar samen geleefd heeft. Hun huwelijk bleef kinderloos, wat zij heel erg vond. In 1942 trouwde zij opnieuw, met Marinus de Leest. Na 15 jaar stierf ook hij. In 1964 trouwde zij voor de 3e maal, met Willem Selten. Met hem vooral heeft zij veel meegemaakt, vooral omdat hij geestelijk ziek werd. Hij moest worden opgenomen in Huize Padua, waar zij hem vele maanden dagelijks bezocht. In 1971 overleed ook hij. Ik geloof dat haar behoefte om voor iemand te kunnen zorgen bij alles in haar leven meegespeeld heeft. Dit blijkt ook in ander opzicht. Zo nam zij in 1944 een baby van 14 dagen in haar huis op, waarvan de ouders bij een bombardement om het leven gekomen waren. Dat kind heeft zij altijd met echte moederliefde omringd. Anny bleef ook bij haar tot ze in 1969 trouwde. Maar ook daarna bleven zij nauw met elkaar contact houden. En zij was erg blij als Anny en Jan haar iedere dinsdag kwamen opzoeken.
Toen haar eerste man vanwege een ongeluk zijn werk op de boerderij niet meer kon doen, ging zij een cursus volgen voor vroedvrouw. Die taak heeft zij ongeveer 30 jaar met grote toewijding en dikwijls onder barre omstandigheden verricht. En hoe de mensen haar hierom waardeerden en dankbaar waren, bleek toen zij haar 25-jarig jubilée vierde. Ze hebben haar toen een geweldige hulde gebracht,
met een zeer drukke receptie en zeer veel geschenken en bloemen. Hanna Bongers, want zo werd zij nog altijd genoemd naar haar eerste man, was de grote vertrouwenspersoon bij de moeders als zij een kind verwachtten. Ongeveer 3000 moeders heeft zij bij hun bevalling geholpen. Zo zal zij nog heel veel jaren in Boekel blijven voortleven.
Ook heeft zij meerdere malen pater de Leest, een broer van haar 2e man, gastvrijheid verleend als hij uit de missie op vakantie kwam. Na 't overlijden van haar laatste man in 1971 bleef zij alleen in haar huis wonen. Daar ontving zij vele bezoekers en kaarters, want men had graag met haar te doen; zij was gastvrij, opgewekt en kon 't mooi zeggen. Een tijd lang is zij ook nog penningmeesteres van de Bejaardenbond geweest. Maar langzaamaan begon haar gezondheid te verslechteren. Zij moest worden opgenomen in het ziekenhuis. Vandaar is zij op 31 december 1977 opgenomen in 't Bejaardencentrum. Zij had altijd gezegd dat zij in haar eigen huis wilde blijven, maar toen zij er eenmaal was, was zij er heel blij en gelukkig mee en dankbaar voor de goede verzorging die zij daar ontving. Het laatste jaar ging zij echter ook geestelijk achteruit wat de laatste tijd snel verergerde. En nu is zij plotseling en toch nog vrij onverwacht gestorven. Maar ik meen dat we mogen zeggen dat 't zo goed voor haar was, want 't leven had haar niets meer te bieden.
Heer geef haar Uw licht en Uw vrede !
Wij danken allen die hun meeleven toonden tijdens haar ziekte en bij haar overlijden. Speciaal dank aan hen die haar in 't Bejaardencentrum zo goed hebben verzorgd.
Anny en Jan
en familie Selten.
Annemarie van Geloven
bhiczei op 28 november 2016 om 11:09
Heel mooi Gerard, dat je de tekst van het bidprentje van Johanna Maria van den Boom, alias Hanna Bongers, hebt weergegeven! Heel goed dat haar levensloop hier is vastgelegd.
Als Boekelse moeders nog mooie herinneringen aan haar hebben, deel deze met ons lezers!
Gerard H.A.A. de Bie
zei op 3 november 2020 om 20:28
Het is zoals een oude Brabander het vertaalde. "Ons moeke was vroeger net een autobus, er zat altijd wel volk in". Met andere woorden, elk jaar was het weer zover dat de baker langs moest komen om weer een nieuw zieltje op de wereld te zetten, zo ook Johanna Maria van den Boom beter bekend als Hanne Bongers uit Boekel die vele kindekes op de wereld heeft geholpen.
In oktober 1930 stelde het Wit-Gele Kruis van Boekel haar aan als baker of kraamverzorgster. Driek en Hanne verhuisden naar Boekel. Hun huwelijk bleef kinderloos en in 1941 overleed Driek. Eén jaar later trouwde Hanne met Marinus de Leest uit Boekel. Hoewel ook dit huwelijk kinderloos bleef, werd hun het ouderschap niet onthouden. Op 17 september 1944 bombardeerden de geallieerden het toen Duitse vliegveld Volkel. Daarbij werd ook het huis van Hannes van den Heuvel en Nettie Govers in het gehucht Oosterens getroffen. Hannes en Nettie kwamen om het leven, maar hun baby Anny, slechts twee weken oud, overleefde de ramp. De familie vond dat het meisje nergens beter thuis kon zijn dan bij de baker van Boekel.
Zo kreeg Hanne Bongers toch haar eigen kind. Anny heeft vele levendige herinneringen aan 'ons mam', die vooral hard moest werken, zeven dagen per week. Hanne had dan ook een uitgestrekt werkgebied; Boekel en Venhorst met het buitengebied tot aan het Defensiekanaal bij Landhorst. Zeker ... aanvankelijk waren veel wegen onverhard. Bovendien deed Hanne alle afstanden op de fiets; een brommer of auto heeft ze nooit gehad.
