Bijenhoudervereniging Sint Ambrosius in Esch

Bijenteelt iets van alle tijden

De geschiedenis van de bijenteelt kent een lang verleden. Al in de prehistorie waren er honigjagers die de honing van wilde bijen uit holle boomstammen roofden. Ze kwamen er achter dat bijenvolken meestal een ruimte van ongeveer 40 liter inhoud bezetten en vanaf een bepaald moment gingen de honingjagers deze ruimte kunstmatig namaken in vervoerbare stukken boomstam, bijenklossen genaamd. Aldus was het imkeren ontstaan en er is eeuwenlang op die oude manier geïmkerd. De bijenklos is als het ware de voorloper van de korven en kasten die men tegenwoordig gebruikt. In Egypte heeft men honing gevonden die nog stamt uit de tijd van de farao’s. Er werden in een ruimte acht bronzen vaten aangetroffen die geheel met honing gevuld waren.

Sint Ambrosius patroon van de imkers

Veel bijenhouderverenigingen dragen de naam van Sint Ambrosius. Hij moet rond 339 geboren zijn in Trier. Zijn vader stamde uit een rijke Romeinse familie die zich bekeerd had tot het Christendom. Hij was een Romeinse bestuurder voor Gallië die in de keizerlijke residentie in Trier zetelde. Na het overlijden van zijn vader verhuisde zijn moeder met zijn broer en zus naar Rome waar hij zijn opleiding genoot. Ambrosius werd rond 368 tot gouverneur van Noord Italië benoemd met als standplaats Milaan. In die tijd waren de christenen van Milaan ernstig verscheurd door de Ariaanse kwestie. Door zijn delicate optreden wist hij respect van alle partijen te winnen en werd hij uitgeroepen tot bisschop van Milaan. Hij protesteerde heftig. Hij was zelf nog niet eens gedoopt. Zijn doopsel volgde op 30 november 374 en op 7 december ontving hij de bisschopswijding. Hij dichtte en componeerde veel liederen. Verschillende van zijn liederen en hymen worden tegenwoordig nog steeds gezongen of gebeden. Samen met Augustinus, Hieronymus en Gregorius was hij een van de vier grote kerkvaders van het westen.

Was Ambrosius zelf ook imker?

Nee, dat was hij niet. Op een dag, aldus de legende over hem, stond hij in zijn wiegje buiten toen er opeens een zwerm bijen rond zijn mond neerstreek. De bijen vlogen zelfs zijn mond in en uit. Het kindermeisje wilde de bijen wegjagen maar de vader van Ambrosius verbood dat. Hij wilde weten hoe dit wonder zou aflopen.

Na een poosje vlogen de bijen gewoon weer weg. Zijn vader was verbluft en zei “als dit kind in leven blijft, zal er iets groots uit hem groeien”. Hij zag hierin de voorspelling van de toekomstige heiligheid van zijn zoon die in woord en geschrift heilige honing zou verzamelen.

De relieken van Sint Ambrosius worden bewaard in de basiliek van Sant'Ambrogio in Milaan. Hij is o.a. patroon van de bijenhouders en geldt ook als beschermheilige van bijen. Hij wordt afgebeeld als bisschop, meestal met een boek; naar aanleiding van zijn legende zeer vaak ook met een bijenkorf; soms ook met een geselroede vooral vanwege de striemende woorden waarmee hij wantoestanden te lijf ging. Hij wordt herdacht op 7 december vanwege zijn bisschopswijding en op 4 en 5 april vanwege zijn overlijden en begrafenis in 397.
Een weerspreuk zegt; “Ambrosius, patroon van bijen en van spreeuwen, houdt van waaien en van sneeuwen”.

Oprichting bijenhoudervereniging in Esch

Rond 1936 waren er in Esch diverse imkers die aangesloten waren bij de Boxtelse bijenhouderafdeling. Deze club telde toen ongeveer 66 leden waarvan 15 leden uit Esch. In Esch groeide de belangstelling om een eigen afdeling op te richten. De vergaderingen in Boxtel zouden te laat beginnen en te lang “uitgetrokken” worden. Een van de initiatiefnemers was C. F. Jansen in Esch beter bekend als “meester’ Jansen omdat hij het hoofd van de school was. Hij was imker in hart en nieren en toen al bevoegd bijenteeltleraar. Antoon Dieden en L. Konings waren eveneens zeer enthousiaste imkers en zij besloten hun schouders onder dit initiatief te zetten. In Esch was in 1934 een plaatselijke afdeling van de N.C.B. opgericht (Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond)

Op 4 januari 1937 werd, op verzoek van de Essche imkers, door het bestuur van de N.C.B. een vergadering georganiseerd om tot de oprichting van een Essche bijenhoudervereniging te komen. Deze vergadering begon om 19.00 uur in café de Twee Zwaantjes. C. den Ouden, voorzitter van de N.C.B. opende de vergadering en gaf aan het zeer op prijs te stellen dat men onder het vaandel van de N.C.B. een bijenvereniging wilde oprichten. Hij gaf meteen het woord aan de heer Jansen daar hij zelf over weinig of geen kennis beschikte wat de bijenhouderij betrof. Het animo onder de aanwezigen was groot en er gaven zich meteen al veertien personen op zodat de oprichting een feit was.

Dezelfde avond werd er een bestuur gekozen. Meneer Jansen werd met twaalf stemmen voorzitter, Antoon Dieden met elf stemmen secretaris en L. Konings met acht stemmen bestuurslid en tevens “ondervoorzitters”. De contributie bedroeg fl.1,75 waarvan fl.1,10 moest worden afgedragen aan de R.K. Bijenhouderbond N.C.B. in Tilburg zodat er dus fl. 0,65 per lid overbleef voor de eigen verenigingskas. Daarom besloot men om de aankoopspijs van suiker een halve cent te verhogen om de kas te spekken, zodat het bestuur de leden op de teeravond van een traktatie kon verzien. Uit de notulen van deze vergadering blijkt duidelijk dat er van te voren al goed over de oprichting van de Essche vereniging was nagedacht. De statuten lagen al klaar en er werd tijdens de vergadering meteen besloten dat de leden fl. 0,50 boete moesten betalen als zij niet aanwezig waren op de algemene ledenvergadering. Pastoor van Duren werd gevraagd om geestelijk adviseur van de vereniging te worden. Deze functie nam hij graag aan. Na hem volgden nog de pastoors S. Hackfoordt, H.A. G. Hens, H.A.C. Beex en H. Ketelaars.

Na de rondvraag eindigde de voorzitter de vergadering met de christelijke groet en sprak hij de wens uit dat de vereniging mocht groeien en bloeien.

Hoe het de vereniging verder verging in Esch? Waarom er onenigheid ontstond over worstenbrood? Dat, en nog veel meer wetenswaardigheden, lees je het complete verhaal van Nettie. Benieuwd?

Lees hier het complete verhaal