In het boek ‘Uden in de Tweede Wereldoorlog” beschrijft Adriaan Sanders hoe op zondag 24 September 1944 de geallieerden het beheer in Uden overnamen en met hulp van wethouder Hoefs, die als waarnemend burgemeester optrad, de zaken begonnen te regelen.
Sanders citeert een passage uit het logboek van Heessen: ‘Kaptein Moes heeft gevraagd om veel werklui, ook paard, wagen en stratenmakers om de werkzaamheden op het vliegveld te beginnen’. Mijn vader, Reinier de Groot, ontving van de gemeente Uden een schriftelijke opdracht om gezinnen in enkele omliggende buurtschappen te bezoeken. Samen met Grard Verkuijlen ging hij alle huishoudens af om de mannen te verzoeken zich in te zetten bij werkzaamheden op vliegveld Volkel.
Udenaren helpen op Volkel. Foto uit het boek van Adriaan Sanders.
Twee lijsten vermelden buurtschap, huisnummer en bewoner(s) van Maasstraat (B), inclusief Zoggel, Hoenderbosch (E) en Hulstheuvel. (Of klik op het plaatje voor een vegroting).
Vader noteerde met potlood op de lijst achter iedere naam de aan- of afwezigheid en in dat laatste geval de reden van verhindering zoals: niet thuis, deur gesloten, naar de dokter, Duitsland, ziek, boven de zestig, student, invalide en Gemeente. Tevens waren bewoners vermeld, die mogelijk in bezit waren van paard en kar. Hen werd gevraagd hiermee te verschijnen en ik tel daarbij18 vermeldingen met “P. en K.”.
Op het Marktveld werd verzameld, daarna vertrok de colonne naar vliegveld Volkel met o.a. de taak om bomkuilen te dichten, handmatig met inzet van de meegebrachte karren. Het was voor iedereen een opoffering, voor de boeren was de oogst van het veld. Karren werden mogelijk gebruikt als vervoermiddel voor het ‘voetvolk.’ Voor degenen die geen handenarbeid gewend waren, werd het een zware dag, denkend aan de blaren. Want ook iemand als Piet Lammers, directeur van de zuivelfabriek, was uitgenodigd.
Ton ik ‘s morgens samen met m’n zus uit de H. Mis huiswaarts keerde, zagen we in de Schaftstraat richting Volkel de stoet met paard bespannen karren opgesteld. Sommigen hadden er natuurlijk al enkele kilometers op zitten. Er was nog zo’n 8 kilometer te gaan, stapvoets kostte dat wel anderhalf uur. Het was bij algehele opkomst een behoorlijke file voor die tijd, die ‘s avonds ook weer huiswaarts keerde. Hopelijk heelhuids, want ondanks dat het vrede was, bestond er altijd gevaar voor ononplofte munitie. Zelfs in 2014 werd nog een vliegtuigbom gevonden.
De door m’n vader bewaarde lijsten geven nu een aardige opsomming van de bewoners van toen bij 70 huishoudens met volwassenen van omliggende buurtschappen.
Er werd verteld dat enkele jaren later de stenen van het vliegveld gebruikt zijn voor de verharding van het Marktveld. Daarmee kreeg Uden een Marktplein dat ondertussen een Parkeerterein is geworden. Thuis bleef de benaming ‘het Mèrtveld.’
‘Op 5 october 1943 verrichtte Vader werkzaamheden voor het Vliegveld. Met het plaatsen van een bus met spieën in een wagenwiel waaraan 6 uur werd gewerkt. De rekening van fl. 5.00 werd op 3 april 1944 voldaan.'
Was dat Adriaan Sanders uit de Rakt? Daar waren wij op 10 mei geëvacueerd en sliepen in de koeienstal tegenover de schuur met 80 schapen. De volgende dag waren er 8o met 2 lammetjes. De heer Hoefs was dat een loodgieter? Een oom van Frans (Watje) Hoefs.
Rini de Groot
zei op 26 juli 2019 om 11:47
Na een oproep van de Burgemeester van Uden om zich zonder te noemen reden, met Grad Verkuilen te melden op het Raadhuis van Uden was er
in het gezin grote onrust.
Ook inwoners uit omliggende dorpen zoals Lith gelegen in de Maaskant,
kreeg familie van Uden een oproep.
Rini de Groot.
zei op 29 juli 2019 om 20:42
M,n broer (90) verteld op dat moment verblijvend bij Grutje,
(Wed. Verwijst-v.d. Wijmelenberg) Buurtschap Vijfhuis.
Dat op bevel van de Duitser, Ome Willem Verwijst verplicht werd, om op het Vliegveld Volkel, bomkuilen te dichten.
Daarop bracht hij, als vervoermiddel de fiets, boterhammen naar hem toe en zag hem daar aan het werk met de schop.
Adriaan Sanders
zei op 1 augustus 2019 om 14:56
Nee, maar waar jullie waren was bij een oom van mijn vader, Hannes Sanders in de Rakt.
Hij was schaapsherder.
Albert
zei op 1 augustus 2019 om 15:35
Inderdaad, de naam "Hannes" herinner ik mij nog wel, Verder hadden zij een zoon "Wim" en studeerde er een oudere zoon voor priester, maar ik geloof, dat die zich later bedacht heeft en alsnog getrouwd is. Na mijn huwelijk ben ik nog ooit met mijn vrouw op bezoek geweest en werd de boerderij bewoond door een echtpaar zonder kinderen. De boerderij verkeerde toen nog in dezelfde originele en "riante" staat van onderhoud, maar later heb ik gehoord, dat de boerderij door een nieuwe eigenaar werd gesloopt en in de originele staat werd herbouwd en inderdaad wel een riante boerderij is geworden.
Rini de Groot.
zei op 5 augustus 2019 om 20:42
Broer verteld zijn herinneringen, we waren blij toen Willem enkele dagen later weer thuis kwam, hij had ondertussen een flinke baard.
Rini de Groot.
zei op 7 augustus 2019 om 23:46
Terwijl mannen te werk werden gesteld, was er voor het ‘vrouwvolk’ ook werk voor de Duitser op het Vliegveld.
De jongere dames werden opgeroepen aardappelen te schillen voor de Duitser.
Het is me van twee gezinnen bekend, aan een meisje werd door de ouders gevraagd te kiezen voor het kloosterleven of het vliegveld, zij koos voor het eerste. Bij het tweede gezin werden de ouders door de buurman gewezen, voor een ‘baantje’ op het Gemeentehuis in Uden er was altijd kantoorwerk, dat werd natuurlijk graag door de ouders aangenomen. Bij een luidruchtige middagpauze vanuit een open raam, werd het s, middags voortaan binnen blijven. Uden had zoals in vele plaatsen een NSBer als Burgemeester, zoals Veghel en Best.
Maar je kunt beter met de vijand, 'heule' in gesprek zijn, dan geen communicatie.
Sanders citeert een passage uit het logboek van Heessen: ‘Kaptein Moes heeft gevraagd om veel werklui, ook paard, wagen en stratenmakers om de werkzaamheden op het vliegveld te beginnen’. Mijn vader, Reinier de Groot, ontving van de gemeente Uden een schriftelijke opdracht om gezinnen in enkele omliggende buurtschappen te bezoeken. Samen met Grard Verkuijlen ging hij alle huishoudens af om de mannen te verzoeken zich in te zetten bij werkzaamheden op vliegveld Volkel.
