Kippendiefstal was een ware plaag in de crisisjaren, de jaren dertig van de vorige eeuw. De schuurtjes en hokken op het platteland waren vaak eenvoudig te kraken. Elke boer had wel een toompje kippen en dat gold ook voor veel burgers met een erf of tuintje.
Soms was Reintje de vos de boosdoener, maar veel vaker had de boer ongewenst bezoek gehad van een werkloze kerel die vele kindermonden te voeden had. Daarnaast waren er de ‘professionele’ kippendieven, die zich gespecialiseerd hadden en ’s nachts de dorpen afstruinden op zoek naar pluimvee om te verhandelen. Veel boeren liepen ’s ochtends met lood in de schoenen naar het kippenhok. In 1932 leidde de hausse aan kippendiefstallen en de gebrekkige vangst van dieven zelfs tot vragen in de Tweede Kamer.
Een beruchte kippendief was de Witte van Wanssum, de bijnaam van Bernardus Janssen uit Belfeld. In 1936 slaagde justitie er eindelijk in de 56-jarige kippendief op heterdaad te betrappen. In een paar jaar tijd zou hij duizenden kippen gestolen hebben. Hij kreeg twee jaar cel.
Langdurig werkeloos
Professionals als de Witte van Wanssum werden zwaar bestraft, maar ook de kleine kippendieven konden rekenen op strenge straffen. Drie mannen uit de Achterhoek, alle drie langdurig werkeloos, kregen anderhalf jaar aan de broek voor het stelen van een tiental kippen. Door de bank genomen werden tegen kippendieven straffen geëist tussen de zes maanden en 2,5 jaar.
Frans (26) was een Boxmerenaar die zich in 1936 moest verantwoorden bij de Bossche rechtbank. Hij werd ervan verdacht vaker kippen te hebben gestolen en van twee van die diefstallen dacht justitie nu bewijs te hebben. In juli zou hij witte leghorns hebben weggehaald bij Janssen uit Boxmeer en in september zou hij in één nacht twee keer hebben toegeslagen, bij Hendriks uit Sambeek. Tijdens zijn verhoor door de politie had hij bekend, maar staande voor de rechter trok hij zijn bekentenis in. “Mijn zwager heeft die kippen gestolen en die bracht ze dan bij mij. Ik heb hem nog gezegd ermee op te houden omdat ik niet in de gevangenis wilde belanden”, zei hij.
Rust wedergekeerd
De rechtbank schorste de zaak om de zwager aan de tand te kunnen voelen, maar toen enkele weken later de zaak werd hervat, werd Frans toch schuldig verklaard. Hij kreeg zes maanden aan zijn broek. Dat vond de kippendief oneerlijk en hij ging in hoger beroep. “Anderen krijgen maar drie maanden”, zei hij tegen de rechter tijdens de behandeling van zijn beroepszaak. De officier van justitie bleef bij de strafeis van zes maanden. “Sinds jij bent opgeborgen, is de rust in Sambeek wedergekeerd”, zo hield hij Frans voor. Toch had de Boxmeerse kippendief baat bij zijn beroep. De straf werd gehalveerd: geen zes maar drie maanden cel.
Tegelijk stond een Boxmeerse koopman terecht, bij wie Frans zijn gestolen kippen altijd kwijt kon. Die deed net alsof hij niet wist dat de hennen van diefstal afkomstig waren. Alhoewel hij toegaf dat zijn motto luidde: ‘handel is handel’. De rechtbank geloofde niet in diens onschuld en veroordeelde de heler tot drie maanden. Ook hij ging met succes in hoger beroep: de straf werd omgezet in een voorwaardelijke.
Soms was Reintje de vos de boosdoener, maar veel vaker had de boer ongewenst bezoek gehad van een werkloze kerel die vele kindermonden te voeden had. Daarnaast waren er de ‘professionele’ kippendieven, die zich gespecialiseerd hadden en ’s nachts de dorpen afstruinden op zoek naar pluimvee om te verhandelen. Veel boeren liepen ’s ochtends met lood in de schoenen naar het kippenhok. In 1932 leidde de hausse aan kippendiefstallen en de gebrekkige vangst van dieven zelfs tot vragen in de Tweede Kamer.
