skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Branden, plunderingen en verwoesting in Sint-Oedenrode

Door de eeuwen ontkwam ook Sint-Oedenrode niet aan de ellende van oorlogen. We weten uit de oude archieven dat Reijnoud van Brederode, Maarten van Rossum en IJsselstein hier verschrikkelijk hebben huisgehouden waardoor de twee kerken zijn afgebrand.

Vergunning tot grondverkoop

In de archieven van Sint-Oedenrode is een kopie van een akte te vinden, gedateerd 22 december 1581.

Gedeelte van de akte van Philips (BHIC, toegang 7633, inv. nr. 127. Zie ook regest 68)
Gedeelte van de akte van Philips II (BHIC, toegang 7633, inv. nr. 127. Zie ook regest 68)

De vergunning is gericht aan al de inwoners van Sint-Oedenrode en degenen die deze brief zullen zien, horen of lezen. Philips bij de gratie Gods Koning van o.a. Brabant laat weten: dat bij het begin af aan bij deze schadelijke oorlog de Rooienaren zich altijd gedragen hebben als trouwe dienaars en goede onderzaten. Hij geeft onder nadere voorwaarden toestemming aan de inwoners van Sint-Oedenrode 220 bunders land te verkopen. De verkoop is nodig omdat de Vrijheid vanaf het begin van de oorlog veertien jaar geleden veel nadeel heeft ondervonden van de rebellen. Na het vertrek van sommige garnizoenen uit het fort Eindhoven heeft de vijand een troep volk gezonden naar de Vrijheid. De inwoners waren genoodzaakt zichzelf en hun vrouwen en kinderen het vege lijf te redden en hun woonplaats te verlaten. De vijand heeft toen huizen, schuren, koren en meubelen verbrand en drie dagen later de rest van de beesten, koren en meubelen weggevoerd alsmede een aantal dorpelingen gevangen genomen.

Archief verbrand

Een Staats bataljon is in 1587 de Peel in gekomen en heeft hier flink huis gehouden. Menige Peellander, waaronder ook inwoners van Sint-Oedenrode, vond de dood. Nog lang heeft de Meierij te lijden gehad van brand en plunderingen. Het huis van de secretaris was afgebrand, waarin ook de dorpscomme (een kist met daarin het archief en de zegels) werd bewaard en daarbij is alles wat daarin zat is verloren gegaan.

"De Sterre" en het rampjaar 1672

In het midden van het dorp stond op de Markt het huis en herberg die vanouds “De Sterre” werd genoemd. Het pand stond ongeveer op de plaats waar tegenwoordig Modezaak Gerits en Het Kruidvat staan.

Bron: collectie Jo van der Kaaij)
Bron: collectie Jo van der Kaaij)

Elias van Heeswijck kocht de ‘De Sterre’ in 1668 van Peter van de Laack. Elias woonde daar in het rampjaar 1672. De Franse koning opende samen met Engeland en enkele Duitse vorsten zijn grote aanval op de door hem zo gehate Republiek.

Tussen Dommel en Aa kampeerden in de jaren 1677-1678 twee legerkorpsen onder leiding van de Chamilly en Montaban. Ondanks de vereiste oorlogslasten waren plunderingen nog steeds aan de orde van de dag.

Bij verschillende inwoners werden op 21 september 1676 ruiters en soldaten ingekwartierd. Bijvoorbeeld : bij Elias van Heeswijck 4 ruiters, bij Cornelis van der Hagen 4 ruiters, bij Gerart Stansen o.a. een ritmeester en twee trompetters, bij Claes den Mulder 1 ruiter, bij Jan Adel Smit 1 ruiter.

Met de militairen van diverse partijen die in de Meierij gelegerd waren ging Elias goed om. Zo ook met kapitein ter zee Abraham Lus, die had deelgenomen aan de legendarische tocht naar Chatham in juni 1667 o.l.v. Michiel de Ruijter (zie: dbnl. Geeraardt Brandt, ‘Leven en bedryf van den heere Michiel de Ruiter’, pag. 589)

Volgende eigenaars

Elias was in 1685 schepenpresident, zijn dochter huwde met mr. Johan Berincx, Chirurgijn. Zij waren de volgende eigenaars van “De Sterre”.

In 1751 komt het pand in bezit van de familie Teulings. Zij blijven bijna honderd jaar eigenaars om opgevolgd te worden door de familie van Houtum en later de familie Sonnemans.

 

Met dank aan de heer B. Berings

Lees ook: Rampjaar 1672 - Kwartiersarchief Peelland [3]: Een serieuze noodkreet

Reacties (2)

Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 5 april 2023 om 08:59
Hee wat leuk, Willie, deze verwijzing naar het verhaal van Rosalie. Zij was één van onze zogeheten fellows en bestudeerde de verschillende manieren waarop Brabantse plattelandsbewoners in de zeventiende eeuw collectief invloed konden uitoefenen op het bestuur en de gemeenschap en wat dit zegt over hun relatie tot de lokale overheid en elkaar.

Bedankt dat je dit linkje legt, Willie!

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.