Of er nu een evacuatie op touw moet worden gezet, patiënten naar het ziekenhuis in Breda gebracht of voedsel naar Dordrecht moet komen: Catharina Nelemans, zuster bij het Rode Kruis in Zwaluwe doet het allemaal tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een doortastende vrouw in onzekere tijden, waarover Erfgoedvereniging Heerlijkheid Hooge en Lage Zwaluwe een boek heeft samengesteld: ‘Een bewogen en bevlogen vrouw, Catharina Nelemans, zuster in oorlogstijd’.
Zo vlak bij de Moerdijkbruggen ligt Zwaluwe militair gezien strategisch. Zowel in 1940 als 1944 wordt hier intensief gevochten. Maar Catharina laat zich niet afschrikken, en doet haar werk – en nog zoveel meer dan dat. Als in het najaar van 1944 duidelijk wordt dat de gevechten zo hevig worden dat de bevolking moet worden geëvacueerd, zorgt deze zuster dat dit gebeurt. Net zoals ze zieken en gewonden verzorgt – getroffen door granaatvuur of ziek door het drinken van oppervlaktewater; zuster Nelemans staat haar patiënten bij. Met raad en daad, want ze is ook nauw betrokken bij de Hulpactie Roode Kruis.
Onconventioneel
Soms ook onconventioneel, zoals bij de bevoorrading van Dordrecht. Via haar contacten met de Liniecrossers en het verzet weet zij hoe groot de honger aan de andere kant van de rivier is. Dus stuurt zuster Nelemans voedselschepen met aardappelen en brood, tegen de afspraak in dat alle hulp gecoördineerd vanuit Eindhoven moet verlopen. Dat vindt zij te omslachtig. “We kunnen van hieruit de kerktoren van Dordrecht zien, als we wachten op hulp vanuit Eindhoven zijn we straks te laat!”, stelt zij.
Over de zuster zelf is vrij weinig bekend. Zij ziet het vanuit haar geloof als een plicht om mensen te helpen. Daarom wil ze na de oorlog niet worden gedecoreerd. Straatnamen of een ereburgerschap wijst ze af, het enige dat ze heeft geaccepteerd is een zilveren lepel, en een wandbord met inscriptie. Dat er toch een boek over haar is samengesteld, komt doordat Nelemans vanaf 1943 een dagboek heeft bijgehouden en dat door de familie na haar dood in 2006 aan de erfgoedvereniging is gegeven. Het boek is tot stand gekomen met een donatie van Stichting Heldens de Laat, en wordt op 9 november 2019 gepresenteerd in de Protestante Kerk in Lage Zwaluwe.
