Het was een tijdje peentjes zweten voor Jacob Ferdinand Schoth (1836-1888). Op zaterdag 5 juni 1869 plaatste hij een gewaagd artikel in zijn weekblad, De Maasbode, Boxmeersch Week en advertentieblad’. De krant, die als Boxmeers Weekblad nog steeds bestaat, had de boekdrukker een jaar eerder opgericht. Drie maanden later stond hij voor de rechter en hoorde een celstraf tegen hem eisen. Want degene op wie hij in dat stuk zijn pijlen had gericht, had er niet om kunnen lachen.
Dat was dan ook geen kleine jongen. Het was de Limburgse kantonrechter en politicus Leopold Haffmans (1826-1896). Ook wel bekend als ‘Limburgs groote mond’.
Het was verkiezingstijd. Haffmans stond als katholiek kandidaat voor de Tweede Kamer, voor het kiesdistrict Boxmeer. In het artikel schreef Schoth dat Haffmans een schijnheilige katholiek was. Had hij niet ooit tegen een onderwijzer gezegd, wijzend op een christusbeeld: ‘Werp dien gevilden kikvorsch het raam uit!’ Had hij niet ooit een heildronk op de Italiaanse vrijheidsstrijder Garibaldi uitgebracht, de man die de pauselijke staat had aangevallen? Schoth typeerde hem als iemand die stemmen wilde vergaren door zich als goed katholiek voor te doen. Die ‘onder eene catholieke schaapsvacht zijne gevoelens verbergt en den schijn van degelijk catholiek aanneemt’.
Laster en hoon, zo luidden de beschuldigingen van Haffmans. In eerste instantie kwam Schoth met de schrik vrij. De laster achtte de rechtbank niet bewezen. De rechtbank oordeelde dat een kandidaat die deelneemt aan verkiezingen de maat mag worden genomen. Dat de bevoegdheid om te kiezen ook inhoudt dat je bevoegd bent om iemand te beoordelen. Maar de Boxmeerse drukker werd wel kwalijk genomen dat hij Haffmans een godsdiensthuichelaar had genoemd. Dat was een belediging. Niet genoeg voor een celstraf, wel voor een geldboete van 25 gulden.
Het openbaar ministerie ging echter in hoger beroep. En het gerechtshof in Den Bosch oordeelde uiteindelijk dat Schoth de politicus wel degelijk had belasterd. Hij kreeg een celstraf van vijftien dagen en de boete werd verhoogd tot 200 gulden. Oef! De bedrukte drukker vroeg vervolgens de Hoge Raad om dat vonnis te vernietigen, maar ook het hoogste rechtscollege vond dat Schoth te ver was gegaan.
En toen kwam er steun van boven. De minister van justitie zette de straf om in een boete van 100 gulden. ‘Politieke inmenging’, sneerde Haffmans. Die ondanks het gewraakte artikel toch de verkiezingen had gewonnen. De kwestie was voor hem aanleiding in de Kamer te bepleiten dat iemand die in een krant werd besproken altijd een wederwoord van 1.000 letters zou krijgen. Een vergeefs pleidooi.
Dit verhaal verscheen eerder in De Gelderlander en is geschreven door Geurt Franzen, bekijk hier zijn website.
Dat was dan ook geen kleine jongen. Het was de Limburgse kantonrechter en politicus Leopold Haffmans (1826-1896). Ook wel bekend als ‘Limburgs groote mond’.
