skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Cornelis Daelmans, een molenaarsleven

Cornelis (Cor) werd in 1753 geboren in Wuustwezel, in het tegenwoordige België, als zoon van een molenaar. In 1770 vertrok hij naar de Republiek. Zijn spoor is aanvankelijk onduidelijk. De familieverhalen vertellen dat hij rondtrok en leefde van het scherpen van molenstenen.

In 1786 pachtte hij de Geldropse watermolen, die een graanmolen en een slag- en volmolen omvatte. Een jaar later trouwde hij.

De Franse troepen die de Republiek in 1793 binnenvielen eisten van de bevolking in de omgeving van Eindhoven dat zij voor hun foerage zorgden. Dit kostte Daelmans zijn twee koeien. Het volgende jaar kreeg hij een aanzienlijke vergoeding voor de inkwartiering van drie soldaten en voor leveranties en het malen van meel voor de Fransen. In maart overleed zijn vrouw.

’s stuwde Cor het waterniveau op door de schutborden van zijn molensluis hoger te maken, waarmee hij het plakkaat van Karel V overtrad. Toen het later ging regenen liepen de landerijen boven de molen onder water, wat uiteraard leidde tot klachten van de eigenaren. Maar Daelmans weigerde herhaaldelijk de schutborden op het juiste niveau af te stellen.

In 1796 leidde zijn houding tot een hoog oplopend conflict. Op 23 maart stuurde het gemeentebestuur van Geldrop “de mulder” een herhaalde waarschuwing om de schutborden op de juiste hoogte te brengen. Daelmans antwoordde dat hij dat niet voor de zaterdag voor Pasen zou doen.

De municipaliteit wendde zich vervolgens tot de rentmeester-generaal der Domeinen, die op 22 april een deurwaarder naar Geldrop stuurde, om de situatie samen met de municipaliteit en de molenaar te controleren. De schutborden waren niet alleen veel te hoog, ze konden in noodgevallen ook niet worden verwijderd. De boete bedroeg 81 gulden. De molenaar toonde echter een kwitantie waaruit moest blijken dat niet hij, maar het gemeentebestuur opdracht voor het timmerwerk had gegeven. De boete werd voorlopig ingetrokken. Op 30 april klaagde Cor in een brief aan de rentmeester-generaal over de valse beschuldigingen aan zijn adres.

Maar de schepenen van Geldrop vergaderden op 14 mei met hun voorgangers. Die zeiden, dat de sluisdeuren in september 1794 toch echt in opdracht van de molenaar waren aangepast. Sterker nog, ze brachten de timmerlieden mee, die de werkzaamheden hadden uitgevoerd! En toen bleek dat de molenaar niet alleen de opdracht had gegeven, maar zelfs aanwijzingen over uitvoering.

De conclusie van de rentmeester-generaal was, dat Cor Daelmans meineed had gepleegd. De boete was nu opgelopen tot 108 gulden en 10 stuivers. Maar de schutborden werden nog steeds niet tot de pegelhoogte teruggebracht. Er volgde een proces en het eind van liedje was, dat Cor op 29 November 1796 zijn pachtrecht van de watermolen afstond aan zijn knecht Gielis Claessen. Met zijn twee kinderen vertrok hij naar Vlijmen, waar hij bakker en winkelier werd. Hij overleed er op 13 november 1820.

Reacties (3)

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 16 augustus 2022 om 10:59
Bedankt Gijs, voor het doorgeven van deze 'niet-werkende' link. Mijn collega's gaan er zo gauw mogelijk naar kijken of deze toch nog te herstellen is. En natuurlijk bedankt voor jouw linkje naar de gegevens over het gezin van Cornelis. Een mooie toevoeging bij dit verhaal.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 22 augustus 2022 om 17:58
Dag Gijs, goed dat je ons hierop wijst. Ik begrijp zo net van zijn zoon dat de auteur van dit verhaal vorig jaar helaas is overleden. Maar zijn zoon doet nog navraag of er binnen de familie meer bekend is over een mogelijke publicatie waarnaar een juiste link te koppelen valt.

Vooralsnog heb ik - in overleg met de familie - de link en de verwijzing verwijderd.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen