De drie grote kloosterregels binnen het christendom zijn die van Augustinus, Franciscus en Benedictus. De laatste wordt ook wel patriarch van de westerse monniken genoemd. Hij werd rond 480 geboren in een voorname familie in Nursia (het huidige Italiaansepaul Norcia in de buurt van Perugia).
Hij stichtte een aantal kloosters, waaronder Subiaco en Monte Cassino, en voerde een regel in voor het dagelijkse leven in zijn kloosters. Andere kloosters namen deze regel al snel (gedeeltelijk) over.
Het meest kenmerkende in zijn regel is het ora et labora: bid en werk. De benedictijnen vormden geen orde in de zin van het kerkelijk recht: de benedictijner kloosters waren zelfstandig, en sloten zich pas later aaneen tot monastieke congregaties.
In de loop der eeuwen onderging de orde vele aanpassingen. Belangrijk waren de hervormingen onder Bernardus van Clairvaux. Er ontstonden hervorminsbewegingen die leidden tot de stichting van de cisterciënzers en trappisten.
Een belanrijk element in de regel van Benedictus is de stabilitas loci, de gebondenheid aan een plaats. Daarom was alles wat noodzakelijk was voor het levensonderhoud zoveel mogelijk in de abdij aanwezig. Met stromend water, een molen, werkplaats, bakkerij, tuin en boerderij waren de monniken in het klooster nagenoeg zelfvoorzienend.
Het doel van deze oudste, contemplatieve orde was: ‘aan de hand van het evangelie te leven met God in afzondering en stilte, door toeleg op het gebed en de overweging van de schriften, in een gemeenschap van broeders die voor elkaar instaan’. Vanwege de kleur van hun habijt werden de benedictijnen ook wel ‘zwarte monniken’ genoemd.
In Noord-Brabant zijn er drie benedictijner kloosters: in Oosterhout (Sint-Paulusabdij, nu bewoond door de gemeenschap 'Chemin Neuf en is dus geen benedictijnenabdij meer), in Teteringen (Sint-Pauluscommuniteit in het woonzorgcentrum Zuiderhout) en in Tilburg (Sint Maarten Kommuniteit, Cella).
Buiten onze provincie zijn er abdijen in Doetinchem, Egmond en Vaals en buiten Nederland is de orde aanwezig op alle bewoonde continenten. De benedictijnen staan ook bekend als Ordinis Sancti Benedicti of de Orde van de H. Benedictus.
Foto's: Benedictus op een fresco in de abdij Sacro Speco in Subiaco (Italië). Oosterhout, Dom H.P. van Cranenburgh, de toenmalige abt van de Paulusabdij, de monnik met de baard is prior G. Matthijsen, 1975. Fotograaf: Johan van Gurp / BN De Stem. Bron: Collectie Stadsarchief Breda, fotonr. JVG19751220046.
Bronnen: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010. Website van de benedictijnen.
Geachte Heer Wols,
Sorry, dat ik weer inbreek om een kleine opmerking te maken over de tekst: het gebouw de Paulusabdij, wordt thans bewoond door de gemeenschap 'Geloof en Licht en is dus geen benedictijnenabdij meer.
De Sint Maarten Kommuniteit is een inderdaad een cella van de Willibrordsabdij in Doetinchem.
De tekst bij de foto suggereert dat de monnik op de voorgrond de prior G. Matthijsen zou zijn. Dat is echter de monnik met de baard. Op de voorgrond is Dom H.P. van Cranenburgh, de toenmalige abt van de Paulusabdij.
Met vriendelijke groet,
Zr. Marie-Thérèse Versteegen
Marilou Nillesen
bhiczei op 18 maart 2020 om 21:43
Beste Zr. Marie-Thérèse Versteegen, hartelijk dank voor uw bericht. Mijn collega Rien geniet inmiddels van zijn pensioen maar ik ga zeker aan de slag met uw op- en aanmerkingen. Dank voor deze correcties!
Zr. Marie-Therese Versteegen
zei op 18 maart 2020 om 23:02
Beste mw. Nielsen,
Dank voor reactie. Ik hoop dat uw collega geniet van zijn pensioen, al kan ik me voorstellen dat dit soort werk je niet gemakkelijk loslaat.
Ik moet mezelf corrigeren: het is niet de gemeenschap Geloof en Licht, maar: Chemin Neut, die thans in de Paulusabdij gehuisvest is.
Met vr. Groet,
Ze. Marie-Therese Versteegen
Zr. Marie-Therese Versteegen
zei op 18 maart 2020 om 23:06
Chemin Neuf
Dat typen op een smartphone is toch lastiger dan gewild
Hij stichtte een aantal kloosters, waaronder Subiaco en Monte Cassino, en voerde een regel in voor het dagelijkse leven in zijn kloosters. Andere kloosters namen deze regel al snel (gedeeltelijk) over.
Een belanrijk element in de regel van Benedictus is de stabilitas loci, de gebondenheid aan een plaats. Daarom was alles wat noodzakelijk was voor het levensonderhoud zoveel mogelijk in de abdij aanwezig. Met stromend water, een molen, werkplaats, bakkerij, tuin en boerderij waren de monniken in het klooster nagenoeg zelfvoorzienend.
