De Blekke Ploeg, die naam bestond blijkbaar alleen maar in de volksmond. Uit allerlei archiefgegevens bleek dat er rond 1880 wel degelijk wat heeft afgespeeld in Sint-Oedenrode.
Het dorp bestond toen nog uit nauwelijks 5.000 inwoners en iedereen kende iedereen. Maar niet iedereen was iedereens vriend, vooral niet in wat men de betere kringen noemde. Onder het gewone volk heerste veel armoede en er waren in het dorp veel cafés, waar plannen werden gesmeed. Enkele deugnieten uit de betere kringen lieten voor wat geld anderen hun duistere zaakjes opknappen. Hier en daar werden op zeven plaatsen ramen ingegooid om glazenmakers werk te verschaffen. Ook werd hier en daar brand gesticht, o.a. bij de Verwe in Eerschot, de boogschuttersdoelen bij A. Habraken en de boerderij Espendonk op den Boskant.
Processen
Omstreeks 1880 werden er verschillende processen-verbaal opgemaakt inzake brand en ruiten inwerpen. Verhoord werden o.a. veldwachter Godefridus van Bracht, nachtwaker Lambertus Raaijmakers, winkeleigenaar en herbergierster Maria (Mietje) Clerx, Gijsbertus van Oorschot en J. van de Laar.
De plaatsen op de kaart, c. 1885
Er ging een lijst van verdachten naar het Gerechtshof in den Bosch. De belangrijkste verdachten waren W, Verhaegen, Adr. van Erp, M. Reintjes en J. van de Laar. De burgemeester C.J. Schindler had zijn best gedaan om de verdachten zo zwart mogelijk af te schilderen.
Verhaal van twee verdachten
Na een paar jaar vastgezeten te hebben legden Verhaegen en van Erp op 25 maart 1884 een verklaring af voor burgemeester Carl Joseph Schindler. Samen vertelden ze hun eigen ervaring van een aantal jaren geleden. Zij hadden zich toen gedurende zes weken schuldig gemaakt aan baldadigheden van verschillende aard. Daarvoor zijn ze gestraft geworden door het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch met twee jaar celstraf. Alle schuld namen ze toen voor eigen rekening omdat ze anderen beloofd hadden te zwijgen. Maar nu ze uit de gevangenis waren, werden ze door de anderen die hen hadden omgekocht en opgehitst, maar die meer schuld in die zaken hadden, uitgelachen en bespot. Beiden noemden de Heer Henri Raijmakers, deze heeft hen toen misschien wel twaalf keren geld gegeven om glazen in te werpen, doch steeds zonder getuigen. Dit gebeurde in de herberg ‘Kolkzicht’ van A. van de Laar.
Eerste huis Kolkzicht (bron: collectie Jo van der Kaaij)
‘Een keer heeft Raijmakers aan hen een rijksdaalder gegeven in tegenwoordigheid van Bernardus van Eupen en Henri Kemps, en gezegd: ‘nu moet jullie heden nacht de ruiten inwerpen bij Hein van Hombergh.’ Ook kregen zij de opdracht om de ruiten in te gooien bij den Heer Matthieu Berben, daarbij een revolver aanreikende met de woorden: ‘Zie hier een geladen revolver, bang hoeven jullie niet te wezen, als ze jou iets willen doen schiet ze dan maar neer.’ Ook Pieter van der Hagen heeft hen beiden meermalen geld gegeven om ruiten in te gooien. Eens vier gulden om die nacht de ruiten in te gooien bij Piet Kluijtmans en Willem Van Hombergh, beiden herbergier.
Twee van de deugnieten: de nummers vier en 8 (bron: Bevolkingsregister Sint-Oedenrode 1871-1890)
Naar Amerika
De daders Reintjes, Verhaegen en van Erp zijn later naar Amerika vertrokken. De zoon van Marten Willem Reintjes stuurt in 1905 via de burgemeester vanuit Sint-Oedenrode een brief naar Bay-City Noord-Amerika, waarin hij zijn vader toestemming verzoekt om te huwen. De vader laat niets van hem horen en de zoon huwt in 1906.
Fascinerend verhaal, Willie, zeker om dat in onze huidige - roerige - tijd te lezen. Hetzes en ophitsing blijken maar weer eens van alle tijden.
Bedankt voor je bijdrage!
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 15 september 2022 om 11:44
D4.6504C65 De familie Reintjes in Nederland en de Verenigde Staten; Martinus Wilhelmus Reintjes, zijn voorvaderen en afstammelingen Judith Benham Weinstein, vertaald door Helene Peek, Henk Heuthorst, Hans Peek, Tine Peek 2005 BHIC
In bovenstaande boek is te lezen dat de afstammelingen van Martinus Wilhelmus Reintjes die in Amerika wonen, zich afvroegen wat het duistere geheim was waarom hun voorvader naar Amerika was geëmigreerd. Het antwoord staat in bovenstaand verhaal.
Marilou Nillesen
bhiczei op 16 september 2022 om 15:47
Dank Willie, wat navrant voor die familieleden dat ze niet wisten waarom Martinus was vertrokken (maar wel fijn dat jij ons dat hier verteld hebt ;)
