Nieuwsgierig naar zijn handgeschreven tekst? Lees die dan hier.
Oirschot
Den 26 Augustus 1899 bezocht ik deze gemeente; ik reed van Best (welke gemeente ik dien dag ook bezocht) naar Oirschot; later keerde ik vandaar naar Den Bosch terug. Van B. en W. vernam ik interessante bijzonderheden omtrent het kasteel van Oirschot en Best.
In 1672 kocht Sweerts de Landas van de graven de Mérode het kasteel te Oirschot; dat stond destijds op Spoordonk; hij wilde het kasteel verplaatsen; hij begon met een nieuwen aanleg te maken, grachten te graven enz. ter plaatse, genaamd de Heerenvijvers; hij bouwde daar echter geen nieuw kasteel.
Hij kocht van de Heeren Bijsterveld een klein buiten onder Notel; daar bouwde hij toen het tegenwoordige kasteel. Tot 1821 bleef het in handen van de Heeren Sweerts de Landas; toen verkochten zij het aan Türing von Ferrier; in 1829 ging het over in handen van Oets Onnes van den Berg; door hem werd, ten gevolge van aankoop, het landgoed zeer uitgebreid; hij stierf in 1855; zijne erven verkochten alles aan Kuenen en Jan de Leijer te ’s Bosch; door hen werd alles in perceelen geveild; het kasteel ging over voor f. 11.000 in handen van Jan Söhngen; die begon er een kostschool, en bouwde zich daaruit een fortuin op.
Van dezen kwam het voor f. 13.000 weer in handen van Türing von Ferrier, den tegenwoordige bezitter, zoon van den vroegeren eigenaar, en op het kasteel geboren. Deze Türing von Ferrier was laatstelijk kamerheer van den koning van Wurtemberg; volgens het verhaal van B. en W. van Oirschot moest hij, toen hij ruim zeventig jaar was, in het huwelijk treden met een meisje, verre beneden zijn stand; hij is nu ongeveer tachtig jaar; zijne vrouw ongeveer dertig jaar; hun eenig kind, een lief meisje ongeveer vijf jaar. De jonge mevrouw Türing von Ferrier moet eene zeer innemende persoonlijkheid zijn, die zich uitstekend voordoet; men zou nooit denken, dat zij niet van zeer goede afkomst was.
Uit zijn eerste huwelijk heeft de Heer Türing von Ferrier ongeveer negen of tien kinderen; deze zijn allen goed geplaatst of in aanzienlijke betrekkingen in Duitschen staatsdienst. Eene dochter is gehuwd met een zoon van den luitenant Kolonel der marechaussee Prins; die zoon is rechterlijk ambtenaar in Oost-Indie.
 Kasteel Bijsterveld, ca. 1903 (bron: RHCe) |
Het halve heerlijk jachtrecht van Oirschot en Best was oorspronkelijk annex aan het kasteel te Oirschot; toen De Leijer en Kuenen het kasteel van Oirschot aan den onderwijzer Söhngen verkochten, werd voor het eerst het halve jachtrecht gescheiden van het bezit van het kasteel; voor f. 500 werd het eigendom van Honcoop, burgemeester van Heusden; het recht werd aan Honcoop betwist; na eene moeielijke procedure , in welke mr. Zinnick Bergmann voor Honcoop occupeerde, werd door de rechterlijke macht te ’s-Hertogenbosch het halve heerlijk jachtrecht van Oirschot en Best aan Honcoop toegewezen.
Die procedure zou aan Honcoop f. 3.000 hebben gekost; hij verkocht zijne rechten weer door aan Von Ferrier voor f. 17.000; deze verhuurt zijn recht weer: Best is voor f. 210 verhuurd aan Van Boekel en Van Leeuwen (het Statenlid); Oirschot voor f. 200 aan eenige Heeren daar ter plaatse. Türing von Ferrier is dus eigenaar van het halve heerlijk jachtrecht van Oirschot en Best; hij gedraagt zich alsof hij eigenaar van het geheel is en verhuurt den heelen boel; van den tegenwoordigen ontvanger der registratie in Oirschot, den Heer Klein van de Poll vernam ik, dat hij van den minister van finantien voor een paar jaren de opdracht had ontvangen, om onderzoek te doen naar de rechten van den staat op de wederhelft van het heerlijk jachtrecht.
Na lang zoeken en snuffelen was hij er eindelijk in geslaagd, om het bewijs voor het recht van den staat onomstootbaar vast te stellen; één stuk ontbrak hem echter nog; als hij ook dat mocht vinden, dan zou hij trachten om ter zake met Türing von Ferrier tot een convenant te komen; hem het leven onaangenaam maken nu hij voor veel geld zijn recht had gekocht, terwijl feitelijk Honcoop – ook voor den staat – de kastanjes uit het vuur had gehaald, wilde hij niet.
Op mijne audiëntie verschenen nog: 1. De hotelhouder/brouwer Somers, die kwam klagen over den toestand van de brandbluschmiddelen van Oirschot; daaraan was het te wijten, dat hij bij den laatsten brand zulk eene groote schade had geleden; 2. en 3. Cavaljé, ambtenaar der secretarie, en De Vocht, secretaris van Oirschot, te zijner tijd candidaten naar vacante burgemeesters- en notarisplaatsen.
De Vocht is gehuwd met de dochter van den sigarenfabrikant Lurmans uit Eindhoven; hij werkt van 9 tot 12 en van 2 tot 5 op de secretarie van Oirschot; van 12 uur 30 tot 2 werkt hij ten kantore van notaris Hoppenbrouwers. Heeft deze notaris ’s avonds verpachting of verkooping, dan gaat De Vocht nog mede. Ongeveer alle broers en zussen van De Vocht zijn pater of non; een broer, missionaris in Mongolie, was daar juist overleden. Een broer is gehuwd, en woont in Oirschot.
 Villa Schoonoord, 1920 (bron: RHCe) |
De familie Prins hoort in Oirschot tehuis; de vader van den tegenwoordigen luitenant kolonel der Marechaussee was insgelijks majoor bij dat wapen; op pensioen gesteld, vestigde hij zich te Oirschot, in welke plaats hij zijne vrouw gevonden had; hun zoon, de gepensioneerde kapitein Prins, vestigde zich eveneens te Oirschot; diens weduwe, geboren Jonkvrouwe Gevers, woont nog daar ter plaatse op de villa Schoonoord; zij schijnt er goed bij te zitten; ik zag haar tenminste in eene mooie equipage toeren.
De tweede moeder van den luitenant kolonel Prins is Berail; zij woont weer met hare broers en zusters te St. Michielsgestel. De familie De Girard de Millet van Coehoorn is sinds ongeveer vijftig jaar eigenaresse van een landgoed, Heerenbeek genaamd, liggende op de grenzen van Oirschot en Liempde. Zij hebben daar een eigen grafkelder. De tegenwoordige eigenaar, gehuwd met freule Van Voorst van Beest, woont te ’s-Gravenhage en komt slechts zelden op Heerenbeek; volgens B. en W. scheert hij het schaap, door bosschen te rooien en die niet weer op te planten.
Op de begrooting van Oirschot worden f. 160 uitgetrokken tot bevordering van schoolbezoek; van die f. 160 gaat f. 100 naar de zustersschool, terwijl de resteerende f. 60 verdeeld worden over de openbare scholen te Spoordonk, Oirschot , en Straten.
Het maakte op mij een zeer onaangenamen indruk, toen het mij bleek, dat de burgemeester Van Lith omtrent vele zeer eenvoudige zaken slecht gereseigneerd was, en dientengevolge de wethouder Van Heumen telkens den burgemeester corrigeerde, als deze op mijne vragen een verkeerd antwoord gaf, of wel, het antwoord schuldig bleef.
Den 6 Juni 1903 kwam ik weer in Oirschot; ik reed van Eindhoven over Gestel, Zeelst, Oerle en Wintelré naar Vessem; vandaar over Middelbeers en Oostelbeers naar Oirschot; en later over zandwegen langs het kasteel van Oirschot (Oud Beisterveld), Heerenbeek en Veldershuis naar den harden weg Best-Boxtel; ik miste in Boxtel de trein, en kwam dus nogal laat in Den Bosch aan.
De bevolking van Oirschot gaat in zielental achteruit; van de 33 paren, die in 1902 huwden, trokken 10 paren naar buiten de gemeente om te werken op de fabrieken te Tilburg, op de steenfabrieken te Acht of Udenhout, of om te werken in de Peel onder Asten of Deurne. 10% gedwongen huwelijken; 2% onwettige kinderen. Er wordt veel minder misbruik van drank gemaakt dan vroeger; de Paulusvereniging met haar vierhonderd leden, werkt buitengewoon gunstig; dit geldt vooral voor de kom van Oirschot, waar de toestanden vroeger zooveel te wenschen overlieten.
 De hoek van de toren stort in in 1904 (foto: Van Basten, bron: RHCe) |
Van de elf raadsleden wonen er zeven in de kom; één op Straten; één op Spoordonk; één op Notel, en één op Hedel; in de kom wonen tweeduizend menschen; negenhonderd hooren onder Spoordonk; negenhonderd onder Straten. Bij periodieke aftreding worden de menschen meestal bij candidaatstelling herkozen. Er zijn in de gemeente negen Israelieten; vijfentwintig Protestanten; de rest is Katholiek.
Men is bezig om te trachten door het aanbrengen van zware ankers den toren te behouden; daar zijn zeer lelijke scheuren in van boven naar beneden. Wat nu gebeurt, geschiedt op advies van dr. Cuijpers; het is slechts een voorloopige maatregel van behoud, waarvoor de gemeente f. 500 heeft uitgetrokken. De werkelijke definitieve herstelling volgens de aanwijzing van Cuijpers kan de gemeente niet betalen. Ik raadde aan, te trachten finantieelen steun te verkrijgen van Rijk en Provincie, of om te trachten, den toren aan de kerk weer over te dragen. Wethouder Van Heumen beweert, dat de kerk den toren niet terug wil hebben.
Het maakte op mij weer een zeer onaangenamen indruk, zóó weinig als burgemeester Van Lith wist omtrent vele zaken, het gemeentebestuur rakende; zoo omtrent het feit, dat de zustersschool in de laagste klasse jongens opneemt (wat de burgemeester tegensprak terwijl het toch zoo was), omtrent de grootte, de ligging, de opbrengst van de gemeente-eigendommen, enz. enz. Ik gaf B. en W. den raad om de zorg voor de waterleidingen ten laste van de gemeente te nemen; men scheen daarnaar nog al ooren te hebben.
 De dorpsschool te Spoordonk (uitgever: Firma H. Kuijpers-van den Heuvel, bron: RHCe) |
De meisjes uit Spoordonk en Straten, die te ver van de kom wonen om de bijzondere school te Oirschot te bezoeken, gaan in Spoordonk of Straten naar de openbare school; in de laagste klasse van de bijzondere school in de kom, worden jongens toegelaten onder de zeven jaar. Alleen in de kom wordt herhalingsonderwijs gegeven, en dan nog maar aan vijf jongens.
Zoowel voor de stoelenmatters als voor de schoenmakers bestaat volgens den burgemeester gedwongen winkelnering; ook daarvan wist hij blijkbaar niet veel; hij zou een onderzoek naar den omvang van het kwaad instellen en mij dan later berichten.
Audiëntie verleend aan den Rijksontvanger Vayel; deze kwam informeeren hoe het met de paardenbelasting gaan zou: Oirschot is een kantoor van de negende klasse, en geeft slechts f. 1.200; de belooning voor het innen der paardenbelasting was hem niet onverschillig; aan den kantonrechter Van IJsselstein, die mij veel mededeelde omtrent de familie Türing von Ferrier; de familie is van Schotse origine en heet Ferrier. Turing is een voornaam; in 1878 werden ze van Wurtemburgschen adel, en heetten sinds von Ferrier. De oude Heer is pas gestorven; burgemeester Van Lith is tot toeziende voogd over het kind benoemd, en zit sinds veel te veel, bijna dagelijks, bij de knappe moeder.
Die moeder is ook nog als meid bij Ferrier gediend terwijl hij in Oirschot was; ze kwam dan Zondags in het dorp, en zat dan dikwijls op de markt op een bank te rusten. Op een goeden dag vertrok Ferrier, en kwam het volgend jaar met haar getrouwd terug. Er is geen fortuin; de weduwe kan onmogelijk op het kasteel blijven; alles zal verkocht worden; ook het heerlijk jachtrecht onder Oirschot en Best, 11.000 hectare; Van IJsselstein vreest, dat alles door Protestanten zal gekocht worden, en betreurt dat zeer voor Oirschot.
Bij schrijven d.d. 29 Juli 1904 A. nr. 23 Kabinet, 1ste Afd. 1ste Bureau betuigde ik den burgemeester van Oirschot mijn ernstig ongenoegen, omdat hij aan den veldwachter Oostdijk iets gelast had (helpen bij het ordenen van het gemeentearchief) dat in strijd was met diens instructie, en dat hij, toen Oostdijk weigerde, dat bij instructie verboden werk te verrichten, hem aan mij voordroeg voor ontslag.
 Het raadhuis (links) en het kantongerecht, 1913 (bron: RHCe) |
Den 21 Maart 1907 kwam ik weer in Oirschot; vanaf het station Oisterwijk bezocht ik eerst Moergestel, daarna Oirschot, en eindelijk Best, waar ik later den trein naar Den Bosch nam. Ik verleende audiëntie aan den gemeente-ontvanger Van Baar, die klaagde, dat hij de vervolgingskosten der belastingschuldigen moest betalen; aan den ontvanger der registratie Smits, die zijn opwachting kwam maken; aan den gemeentesecretaris Nuyens, die wel eens hier of daar burgemeester wilde worden; aan den gemeentebode Voermans, die te weinig salaris had, sinds het kantongerecht niet meer op het Raadhuis is, en hij daarmede f. 25 voor het schoonhouden van het kantongerecht verloor; aan den klompenmaker Smetzers, die eene reddingsmedaille kreeg voor het redden van een drenkeling, en meende, dat hem daarvoor bovendien f. 25 toekwam; men had hem gezegd, dat bij het uitreiken van die medaille tevens f. 25 aan den rechthebbende werd ter hand gesteld.
De wethouders klaagden over de bezwarende bepalingen der bouwverordening; het was thans onmogelijk, om goede arbeiderswoningen te bouwen, omdat de arbeiders, in verband met hunne verdiensten, niet meer dan f. 35 per jaar konden verwonen, terwijl eene woning volgens de bouwverordening, aan bouwen (dus ongerekend de waarde van den grond) minstens f. 700 moest kosten.
Sterk aangedrongen op het aanleggen van een register omtrent de exploitatie der gemeentelijke bezittingen. Er bestaan in Oirschot vier stoelenfabrieken; hoewel daarin vrij druk gewerkt wordt en de afzet vrij geregeld gaat, schijnen de fabrikanten toch niet veel meer te verdienen dan hun dagelijksch brood. Omtrent gedwongen winkelnering bereikten mij geene klachten.
Moraliteit van de bevolking blijft gunstig; het drankgebruik werd in de laatste jaren bepaald minder. De brandbluschmiddelen zijn volgens B. en W. misschien wel een beetje primitief, maar toch zeer voldoende, en in bepaald goeden staat. Het personeel der brandweer wordt thans per uur betaald.
 De toren in steigers tijdens de restauratie, 1906 (bron: RHCe) |
De Staat heeft de procedure om de helft van het heerlijk jachtrecht van Oirschot en Best tegen den Graaf de Gelous verloren; deze laatste is thans dus geheel eigenaar van dat jachtrecht. Mevrouw Turing von Ferrier heeft thans Oirschot voor goed verlaten; zij woont met haar dochtertje te ’s-Gravenhage. Volgens den burgemeester had zij, krachtens een testament volgens de Duitsche wet, het vruchtgebruik van de geheele nalatenschap tot haar dood toe, zoo dat haar dochtertje bij hare meerderjarigheid, geen eigen fortuin zou hebben.
Tijdens ik in Oirschot was, gaf de harmonie mij ter eere een concert op de markt. Vóór ik Oirschot verliet den bouw van den toren der groote kerk in oogenschouw genomen, en mij door den hoofdopzichter allerlei aanwijzingen laten geven.
Den 26 April 1911 kwam ik weer in Oirschot; ik had te voren Best bezocht en ging later nog naar Moergestel. In Tilburg nam ik weer den trein naar Den Bosch. Kasteel te Oirschot (Oud Beijsterveld) met twee hectare grond gekocht voor twintig mille door Fransche Paters; zestig in getal; orde voor de buitenlandsche missies; zeer arm; hadden heel wat moeite om aan de benoodigde fondsen te komen voor een nieuwe kapel.
Weduwe Türing von Ferrier woont in Den Haag; Van Lith is toeziende voogd over haar kind; haar fortuin wordt beheerd door notaris De Vogt te Waalwijk, eertijds secretaris van Oirschot. Op Schoonoord woont nog Mevrouw Prins-Gevers; 75 jaar oud; schatrijk; heel Voorschoten zou haar behooren. Heeft geen kinderen. Is alleen ’s zomers in Oirschot. Heerenbeek is nog van de familie De Miller van Coehoorn gehuwd met jonkvrouwe Van Voorst Vader; er zijn drie meisjes waarvan een gehuwd met Jonkheer Beelaerts van Blokland uit Oosterbeek. De Van Coehoorns komen ’s zomers geregeld een paar maanden op Heerenbeek.
 De zuivelfabriek St. Odulphus in Oirschot, 1912 (bron: RHCe) |
Schoolhoofd J. Belien haalde landbouwakte; gaf een tweejarige landbouwcursus, welke juist ten einde liep; cursus met groote belangstelling gevolgd door dertig leerlingen (groote menschen); eerste resultaat van die cursus is de bouw van eene groote stoomroomboterfabriek, waaraan 1.100 koeien verbonden, in de plaats van de vier kleine fabriekjes met handkracht.
De Boerenbond is zeer krachtig; bestelde in 1910 voor f. 25.000 kunstmest en voor een zeer groot bedrag aan krachtvoer; op de Boerenleenbank is f. 135.000 belegd; er wordt echter niet genoeg geld gehaald; niet meer dan een f. 30.000 is in circulatie. Wethouder Noyen is voorzitter van den Boerenbond; wethouder Van de Ven van de Boerenleenbank; beide geschikte opgeklaarde boeren.
In verband met de restauratie van den toren, en den bouw van de normaalschool was er in Oirschot de laatste jaren overvloed van werk, en ging het den menschen goed; kleine baasjes hadden geen tijdelijke slapte, hadden geen tijd tot den bouw van arbeiderswoningen. Vele menschen verlieten Oirschot en gingen werken bij Philips in Eindhoven of op de fabrieken in Tilburg of Goirle; vooral gezinnen met veel meisjes trokken weg.
 De toren van de St. Petruskerk, 1915 (bron: RHCe) |
De stoelenfabricage is inheemsch; veel geld wordt er niet mede gewonnen; de concurrentie is te groot; de fabrikanten verdienen den kost, maar geen kapitaal. B. en W. geraden omtrent de verbetering van de Beerze, den afkoop van den Spoordonkschen watermolen enz. in overleg te treden met hunne ambtgenooten in de naburige gemeenten.
Met B. en W. de toren beklommen; tot aan de klokken. Er hangen nog slechts drie klokken; de vierde moet nog komen; er stond een mooi nieuw torenuurwerk. Als de toren gereed is, zal gemeente dien aan de Kerk overdragen.
Den 27 Mei 1916 bezocht ik per auto vanuit Den Bosch de gemeenten Oirschot en Best. Weer groote klachten over waterschade; wanneer het water maar weg liep, konden er zeker nog wel duizend hectare worden omgewerkt tot vruchtbaren grond. Er circuleert een request aan de Staten, om in deze verbetering te brengen. Den Heeren gezegd, dat dit naar mijne meening de goede weg niet was.
Evenmin als zulks bij wegen het geval is, moeten de plannen tot verbetering van waterleidingen niet door de Staten worden ontworpen, maar door de belanghebbenden; met een beroep op de Statenbesluiten tot verbetering van de Raam, tot afkoop van den Erpschen watermolen betoogde ik, dat de Staten gaarne willen helpen; maar het initiatief moet van de naast belanghebbenden, in casu van de gemeenten uitgaan.
De burgemeester deelde toen mede, dat hij voor enkele jaren dat initiatief genomen had, om te komen tot verbetering van de waterleidingen van de Belgische grens tot Boxtel; om de kosten – meer dan 2 ton – was er toen van de zaak niets gekomen. Ik wees er toen de Heeren nog op, dat volgens de meening van den Provincialen Waterstaat, zeer veel zoo niet alles te bereiken was, wanneer de bestaande waterleidingen in uitstekenden staat van onderhoud werden gebracht en gehouden.
 C.H. Teurlinckx & Meijers, de stoomfabriek van echte Amerikaansche stoelen en tuinbanken, 1886 (bron: RHCe) |
De stoelenfabricage gaat buitengewoon goed; door de fabrikanten wordt thans geld verdiend. Gedwongen winkelnering voor de stoelenmatters bestaat niet meer. Boerenbond, voorzitter Van den Heuvel. Boerenleenbank, voorzitter wethouder Van den Heuvel. Stoomzuivelfabriek, voorzitter wethouder Van de Ven; verwerkt 17 tot 18.000 liter melk daags; 1.200 koeien uit Oirschot; 300 koeien uit Best. Betaalt om de veertien dagen circa f. 15.000 uit.
Mevrouw Prins-Gevers van Schoonoord komt niet meer in Oirschot; men sloeg haar te hoog aan in den hoofdelijken omslag. Mijnheer en Mevrouw De Girard de Miller van Coehoorn zijn overleden. Heerenbeek werd geërfd door Mijnheer en Mevrouw Beelaerts-van Coehoorn uit Renkum. Oirschot nam voor f. 2.000 de verplichting op zich, het familiegraf van de Van Coehoorns ten eeuwigen dage te onderhouden.
Den 20 Augustus 1920 kwam ik weer in Oirschot. Burgemeester Van Lith was naar Den Haag vertrokken; den 19den was hij in de gemeente; den 20sten ’s avonds werd hij terugverwacht. Ik vermoed, dat hij mij liever niet onder oogen kwam, omdat ik hem gedwongen had, aan de Kerk te laten aflezen, dat de menschen hem geen haantjes, eieren enz. meer moesten brengen; zeer ernstige klachten, dat men niets gedaan kan krijgen, tenzij men den burgemeester eerst een cadeautje bracht, hadden mij genoodzaakt te trachten op die wijze aan het kwaad een eind te maken.
In 1919 brachten de raadsverkiezingen twee nieuwe raadsleden; één raadslid, een timmerman, is vertegenwoordiger van de arbeiders. Burgemeester Van Lith had zich niet herkiesbaar gesteld, omdat hij niet herkozen zou zijn geworden. Er heerscht nogal woningnood; er zijn veertien woningen in aanbouw; voor f. 79.000 aanbesteed. In het verkeer met het station te Best wordt voorzien door eene Maatschappij waarin gemeente twintig aandeelen van f. 50 nam; in 1919 gaf de exploitatie van den wagendienst een tekort van f. 2.000.
 De Spoordonkse Watermolen (bron: RHCe) |
Men is zeer dankbaar, dat ‘Oorlog’ heeft afgezien van het voornemen, om op de Oirschotsche heide een groot artillerieschietkamp te maken; vooral om de moraliteit; men kreeg liever in Oirschot geen militairen in garnizoen.
Veel waterbezwaar langs de Beerze; als de Boxtelsche en Spoordonksche watermolens niet worden afgebroken, is er niet veel aan te doen; ook als de Beerse tusschen de Baast en Spoordonk wordt opgegraven, dan is het over een paar jaar weer mis; het water wordt door den molen gestremd in zijn loop, en laat het zand en het vuil, dat het mede voert, daar bezinken.
De los- en laadplaats aan het Wilhelminakanaal is in aanbouw; zal f. 42.000 kosten. Het laagspanningsnet van de elektriciteit is reeds sinds Mei gereed; het kan nog steeds niet in gebruik genomen worden, omdat de Rijkstelefoon nog niet voor de noodzakelijke zekeringen zorgde. Er werd f. 35.000 voor geleend. De stoelefabricage gaat maar zoo zoo; in de fabrieken kon wel het dubbel aantal werklieden geplaatst worden.
De 9 Juli 1924 kwam ik weer in Oirschot; de Raadsverkiezing bracht vier nieuwe Raadsleden, van welke twee arbeiders. De twee verdienstelijke wethouders Noyen en Van de Ven werden afgestemd, en vervangen door Van den Heuvel en Van der Steen – de laatste een vriendje van den burgemeester.
 De los- en laadplaats aan het Wilhelminakanaal, 1930 (bron: RHCe) |
Ter voorziening in den woningnood bouwde eene vereeniging voor f. 100.500 veertien woningen. Tot nu toe konden die woningen voor de daarvoor aanvankelijk berekende prijzen verhuurd worden. Het Wilhelminakanaal met de los- en laadkade kostte aan gemeente f. 66.000. Einde April 1923 voor het verkeer geopend. In 1923 aan los- en laadgeld f. 1.246,57 gebeurd. In 1924 gaat de opbrengst belangrijk vooruit. De onderhoudskosten bedragen voor Oirschot niet meer dan f. 25 per jaar.
De gaarder der los- en laadgelden geniet een vast salaris van f. 275. Indirect zijn de voordeelen voor de ingezetenen groot. Aangevoerd worden steen, hout, steenkool, kunstmest, mais, gerst, haver, benevens versch. hout voor de stoelenfabrieken; afgevoerd worden stoelen, aardappelen, hooi en stroo. Somtijds liggen er te gelijkertijd vijf schepen te laden of te lossen. Tweemaal in de week vaart een beurtschip Tilburg-Oirschot-Veghel-Eindhoven v.v.
 De bussen op 't Vrijthof, ca. 1920 (bron: RHCe) |
De autobusdienst Oirschot-Best (station) bestaat nog; maar er wordt veel geld op verloren. De Waterschapslasten van de Dommel wijd en breed besproken. Men voelt zich erg verongelijkt omdat in het Voorloopig Bestuur niemand uit Oirschot zit. Wethouder Van der Steen was de spreekbuis van het Comité van actie van mr. Van Steenbergen uit Goirle; hij deed zich kennen als een grooten schreeuwer.
De stoelenfabricage, die in Oirschot vrijwel inheemsch is, gaat tegenwoordig heel goed. Drukke audiëntie; kantonrechter van IJsselstein adviseert, dat burgemeester niet herbenoemd zal worden; hij is onbetrouwbaar, onbekwaam, laat zich voor wat hij doet, door menschen met cadeaux betalen; ook de deken en de notaris achtten zijn aanblijven voor Oirschot een ongeluk.
Gemeente-ontvanger Van den Heuvel beklaagt er zich over, dat tijdens de mobilisatie die menschen, waarmede de burgemeester bevriend was, bevoordeeld werden. Vincent van den Heuvel zijn toen nog in Oirschot geweest om klachten, die daarover waren ingekomen, te onderzoeken; bewijzen konden ze niet vinden.
