In het begin van de twintigste eeuw stond de melkveehouderij nog in de kinderschoenen. Voor de verbetering van deze economisch belangrijke tak begon men juist toen in vrijwel alle dorpen met plaatselijke rundveefok- en controleverenigingen.
Men stelde betaalde controleurs aan, zogenaamde “melkscheppers”, om eens in de 3 à 4 weken de productie per koe te meten en het vetgehalte te bepalen. Het registreren van de afstammingsgegevens opende de weg voor een goede selectie ten behoeve van de fokkerij.
In 1913 waren Rijkszuivelconsulent Ir. J. Wintermans en de toenmalige burgemeester van Cuijk, J. van de Mortel, van mening dat er een overkoepelende organisatie nodig was. Zij riepen de bestaande verenigingen voor een vergadering bijeen in “De Korenbeurs” te Cuijk. Op 11 augustus werd de “Provinciale Bond” opgericht, later “Bond voor de Rundveehouderij van de N.C.B. Land van Cuijk” geheten.
De Bond organiseerde in 1916 de eerste Cuijkse fokveedag. Dat was bij Jilesen aan de Grote Hoef. Ook het jaar daarop was de fokveedag nog niet onder het Hagelkruis. Maar vanaf 1918 tot en met de vierenveertigste editie in 1960 zou het beroemde terrein aan de Maas de locatie zijn voor de Cuijkse fokveedagen, die een enorme bloei hebben gekend.
Die dag was er niet alleen een keuring, maar ook een markt. Soms dreigde er zelfs een wanverhouding te ontstaan tussen de aantallen dieren die voor de keuring kwamen en die voor de markt aangevoerd werden. Vooral na de Tweede Wereldoorlog ging het hard: gemiddeld werden er toen meer dan 1.000 dieren aangevoerd. En de publieke belangstelling hield daarmee gelijke tred. Duizenden nieuwsgierigen slenterden over het terrein.
Die belangstelling was niet louter regionaal of zelfs maar landelijk. Er kwamen ook bussen vol Duitsers en Belgen. Aan de Limburgse kant van de Maas huurde men voor de oorlog zelfs trams af voor de aanvoer van toeschouwers.
De Cuijkse fokveedag werd een begrip in de wereld van het roodbonte melkvee. Omdat de internationale handel floreerde, werd er een bondscommissionair in dienst genomen, Jan Arts uit Haps. Hij zorgde er jaarlijks voor dat honderden drachtige vaarzen en veel jonge fokstieren de grens overgingen, tot in Zuid-Amerika toe.
Ook voor de veehouders was de fokveedag een dag om naar uit te zien. Ze hadden de gelegenheid om hun vee van de beste kant te tonen. Cuijkse fokkers wonnen niet alleen op hun eigen fokveedag, maar ook op andere binnen- én buitenlandse keuringen veel prijzen en kampioenschappen. Het slotdiner van de fokveedag was altijd een groot feest. Tijd voor kritische opmerkingen over de behaalde resultaten, maar wel ludiek ter tafel gebracht.
Bij archeologisch onderzoek op De Nielt is er een medaille gevonden van de Cuijkse Fokveedagen van 1938, 3e prijs.
Voorzijde: MRY Veeslag. Achterzijde: 3 Pr. B. 77217 R.V.J.V.
Ik weet dat er een catalogus bestaat van de betreffende fokveedag; kan iemand die wellicht inzien?
Bij voorbaat dank,
Vriendelijke groet,
Diederick Habermehl
Archeoloog, Archeologisch Centrum Vrije Universiteit
John
zei op 4 oktober 2012 om 20:44
Beste Diederick
Bij het KI en veeteeltmuseum in Beers gemeente Cuijk Kunnen ze je zeker helpen op jou vraag.
Joost van den Besselaar
zei op 29 september 2013 om 22:18
Ik heb een doos met naar schatting 100 van deze medailles in handen gekregen. Van 1914 tot net na de oorlog, het meerendeel uit de jaren '20. Afkomstig van het LvC, St. Anthonis en andere plaatsen.Ik denk ook enkele bijzonder medailles met een landelijk karakter; Den Haag e.a.
J. Oerlemans
zei op 24 juli 2016 om 09:52
wat was de literprijs die de boeren van de fabriek kregen in 1935, bij een gemiddeld vetgehalte?
Annemarie van Geloven
bhiczei op 25 juli 2016 om 11:13
Ik heb hier het accountantsrapport van melkfabriek St. Maarten in Cuijk over 1935 voor me en wordt meteen ondergedompeld in zuiveltermen met vetpercentages, waar je toch in moet zitten. Daarom stuur ik je per mail enkele scans uit dit rapport toe (toegang 187 Campina, inv.nr. 163).
Annemarie van Geloven
bhiczei op 26 juli 2016 om 11:54
Na bestudering van de stukken liet dhr. J. Oerlemans weten dat dit volgens hem in 1935 0.03 cent was voor 1 liter volle melk.
De Bond organiseerde in 1916 de eerste Cuijkse fokveedag. Dat was bij Jilesen aan de Grote Hoef. Ook het jaar daarop was de fokveedag nog niet onder het Hagelkruis. Maar vanaf 1918 tot en met de vierenveertigste editie in 1960 zou het beroemde terrein aan de Maas de locatie zijn voor de Cuijkse fokveedagen, die een enorme bloei hebben gekend.
Die belangstelling was niet louter regionaal of zelfs maar landelijk. Er kwamen ook bussen vol Duitsers en Belgen. Aan de Limburgse kant van de Maas huurde men voor de oorlog zelfs trams af voor de aanvoer van toeschouwers.
