“Als beeldbepalend en dominant object in een overigens vrij open landschap geeft de kerk uitdrukking aan het belang dat men rond de eeuwwisseling hechtte aan de kerk in de dorpssamenleving. Het object is van belang vanwege de gaafheid en compleetheid van ex- én interieur met inventaris en om die reden vrij zeldzaam.” Zo omschrijft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de Gummaruskerk in Wagenberg.
Wie de kerk ziet, kan dit alleen maar onderschrijven. Vanuit de verte is ze goed te zien: een duidelijk teken van de katholieke aanwezigheid in het gebied en het is waarschijnlijk niet toevallig dat de kerk bijna op de grens van het protestantse noordwesten van de provincie ligt. Duidelijker konden de katholieken hun emancipatie niet onderstrepen.
Ook in het dorp zelf domineert de kerk. Ze vormt het hart van een complex dat vroeger onder meer de lagere school omvatte en het parochiehuis, waar zich een belangrijk deel van het sociaal-culturele leven van het dorp afspeelde. Het gebouw, een schepping van architect P.J. van Genk, dateert van 1903-1904.
In 2004 werd duidelijk dat de kerk in slechte staat verkeerde. Sloop van dit rijksmonument is onaanvaardbaar, zo vonden ook de inwoners van Wagenberg. Jarenlange acties van een speciaal voor dit doel opgerichte stichting zorgden ervoor dat in 2011 de restauratie van de kerk kon worden afgerond.
De Gummaruskerk is in een plan van het parochiebestuur uit 2013 de beoogde hoofdkerk van de Vijf Heiligen Parochie, die behalve Wagenberg ook Terheijden, Hooge Zwaluwe en Made omvat.
ingebonde "Katholieke Illustratie" 1923 - 1924 toont op bladzijde 532 'n foto waarop ook zijdelings deze kerk. Verder ook rookwolken boven het laatste wat rest van 'n afgebrande hoeve en meerdere woningen zoals het onderschrift vermeldt.
Johanna Tolenaars - van Groesen
zei op 16 augustus 2023 om 11:23
Bedankt voor de uitleg/ aanvulling mijn vader Jan van Groesen heeft 100 jaar in Wagenberg gewoond en ik heb nu de prachtige kalender van de H. Gummariskerk. Volgens mijn vader is de kerk in zijn geboortejaar 1905 geopend. HGr , Johanna
