Hilvarenbeek mag een kleine plaats zijn, in de middeleeuwen nam het in kerkelijk opzicht een belangrijke plaats in. De indrukwekkende toren van de kerk aan het Vrijthof getuigt er nog van.
Er zetelde in Hilvarenbeek een deken die een groot deel van het grondgebied van de huidige provincie Noord-Brabant onder zich had; de andere ‘Brabantse’ deken had als standplaats Cuijk. Sinds het midden van de twaalfde eeuw was er bovendien een kapittel verbonden aan de Beekse kerk. Hilvarenbeek was daarmee een van de eerste plaatsen in Brabant met een kapittelkerk.
In 990 was er al een kerkje in Hilvarenbeek, maar het huidige godshuis dateert van het midden van de veertiende eeuw en is tot aan het einde van de zestiende eeuw verschillende malen vergroot. Bij een restauratie in 1965 werden nog resten van het oudste kerkje aangetroffen.
Van 1648 tot 1799 was het gebouw in gebruik bij de protestanten, waarna het weer aan de katholieken werd teruggegeven. Veel interieurstukken, zoals beelden en glas-in-loodvensters, waren ten tijde van de overdracht verwijderd, maar de preekstoel, de kroonluchters en het koorgestoelte bleven gehandhaafd. Nadien werd de kerk van binnen opnieuw aangekleed, deels met aankopen uit andere oude kerken.
Reageer hieronder en deel je herinneringen aan de kerk, het leven in de parochie en de geestelijken van vroeger. Zoals aan pastoor Kocken, die in de jaren vijftig de kerkgemeenschap onder zijn hoede had. Hij werd ondersteund door de kapelaans P.J.F.M. Harkx en H.J.M. van de Hart. Of denk aan pastoor De Beer uit de jaren zestig.
Ik was vroeger eventjes misdienaar onder pastoor de Beer. We kregen een boekje mee naar huis om de latijnse woorden uit ons hoofd te leren, want toen was alles nog in het latijn. Om ook te oefenen mochten we om toerbeurt een mis "dienen" met een ervaren misdienaar die tekens gaf als er gebeld moest worden of water en wijn bij de priester werd ingeschonken.
Ik had eens de vroege mis van 6.30 en helaas kwam de ervaren dienaar/instructeur niet opdagen en stond ik er alleen voor. Heel erg onervaren begon ik bij de voetgebeden al te bellen voor de consecratie. Even later weer een gruwelijke fout en pastoor de beer zei; Ga maar naar huis, ik doe het wel alleen! Zo gezegd en zo gedaan en ook zo naar huis gegaan.
Nog een blunder; In de sacristie stond ook de brandkast waarin de gouden bekers en andere kostbaarheden werden bewaard. Als voorbereiding op een dienst stak koster "Wetten" dan de brandkastsleutel in het slot en deed de deur open om de benodigde spullen te pakken. Op een keer lukte dat helaas niet omdat ik aan een knop met cijfers had gedraaid. Met de kerkgangers al in stoelen en banken moest er ijlings naar de pastorie gegaan worden waar het briefje met de code ergens opgezocht moest worden. Met een redelijke vertraging werd de dienst alsnog uitgevoerd en op de knop met allemaal cijfers kwam een dik pak plakband te zitten. Ik durf dit nu op te biechten omdat ik meen dat op mijn huidige 77 jarige leeftijd me mag beroepen op verjaring van deze schaamteloze gebeurtenissen.
Thijs de Leeuw
bhiczei op 6 november 2023 om 13:40
Bedankt Jack voor je bericht, mooie anekdotes. Voor iedereen die in deze tijd (toen Latijn nog de norm was) misdienaar is geweest, is die spanning, de vele stappen om te onthouden, wel herkenbaar denk ik? Ik vermoed dat je er nog wel wat meer over kunt vertellen.
