Vaak staan bomen op plaatsen die betekenis hebben: ze hebben een relatie met een gebouw of met een mens of ze zijn geplant als aandenken. Zo was het een oude Brabantse gewoonte om aan de voorzijde van een boerderij twee lindebomen te planten die ook groot werden. Zulke bomen vormen een goede zonwering, die heerlijke koele schaduw in de voorkamer geeft.
De jonge twijgen van deze leilinden werden samengebonden tot prachtige, in elkaar gegroeide vormen. Tegenwoordig is het opnieuw een trend om leilinden aan te planten, maar deze bomen blijven meestal klein en de takken groeien niet meer door en over elkaar.
Een linde is een ’verdraagzame’ dorpsboom, heeft een hartvormig blad en hoort bij de mens. De boom komt veel voor op dorpspleinen. Er werd vroeger recht onder de boom gesproken. Bij de Germanen was de linde gewijd aan Freya,de godin van vruchtbaarheid, liefde, vrijheid, en gerechtigheid.
Hij geeft een fijne zoete geur af als de bloemen in bloei staan. In de eerste weken van de zomer lijkt de linde wel op een bijenkorf en horen we het gegons van duizenden bijen. De paar imkers in Esch zullen dit blijvend verwelkomen.
Als je het dorp Esch binnenkomt, staat er een eenzame linde als een baken, een ijkpunt. Deze boom staat niet voor niets op de lijst van monumentale en beeldbepalende bomen binnen de bebouwde kom. We hebben het over de kortgevelboerderij op de hoek van de Postelstraat, nr. 76, een monument. Ooit stonden er, helemaal volgens de traditie, twéé grote leilinden voor de voorgevel.
Er woonde hier een boer die o.a. varkens hield. Regelmatig konden voorbijgangers aan de zijkant van de boerderij een pas geslacht varken aan de leer zien hangen. Kinderen schrokken meestal van de aanblik van zo’n opengesneden dier en liepen vlug door of ze jaagden elkaar schrik aan. Om rechtsaf de Dorpsstraat in te gaan, was het makkelijk om tussen de twee grote linden en de voorgevel van deze boerderij door te lopen. Er was veel schaduw en er groeide mooi mos op de stoeptegels.
Een paar meter verder was dan de wei van de varkens, die levend, lui en wellustig knorrend in de modderpoel lagen, met echte krulstaarten, en hun grote platte snuit in de varkenstrog duwden. De wei grensde aan de straat en elke voetganger die erlangs kwam, keek in hongerige varkensogen. Een van de ‘verrekes’ had een ring door de neus.
De ‘varkensstal’, een rietgedekte, achttiende-eeuwse lage schuur staat er anno 2009 nog, maar wordt niet meer als zodanig gebruikt. De wei is er niet meer, op die plaats staat nu een huis. De naam daarvan herinnert nog aan het verleden, want het heet “t verrekes-weike”.
Nu gaat het verhaal dat de boer die er vroeger woonde, op een zaterdag een van de twee linden heeft omgezaagd. Niemand weet waarom of in welke tijd dat was. En sindsdien groeit de overgebleven linde solitair verder. Zij is inmiddels fantastisch hoog, wel zo’n 25 meter.
Kort nadat Hannes Sanders in Uden op de baggemèrt een of twee jonkies had gekocht moest ik vader helpen in de kooi de kop van het beest vast tehouden. Dat beest ging te keer! zou ik ook gedaan hebben als er een ring in m’n neusdeel geplaatst werd. Vader maakte van aluminium zo’n marteltuig. Bedoelt dat hij niet te veel ging froete, jammer nu zie ik wel eens gaten van ’n halve meter diep. Toen ik later meisjes zag met een ringetje in d’r neusgat dacht ik het een straf was omdat zij teveel ‘neus peuterde.’ Wanneer wij dat als kind deden, zeiden de ouders niet doen! anders krijg je dezelfde neus gelijk Òme Dorus, die man had ook een flinke neus.
Annemarie van Geloven
bhiczei op 13 maart 2018 om 11:54
Prachtige jeugdherinnering weer, Rini!
Tilia
zei op 24 november 2020 om 14:18
van Tilia, 10 jaar later. . .
Mocht je op zoek gaan naar deze indrukwekkende mooie oude Linde? Nou , sinds 2012 staat hij/zij er niet meer. De eigenaar van de monumentale boerderij vond dat er teveel mos op zijn pas nieuw gedekte rieten dak kwam. . . De stamomtrek was 2.80 meter. Er is wel herplant gekomen, ook een linde, veel verder van de boerderij af.
Marilou Nillesen
bhiczei op 24 november 2020 om 17:04
Ach, wat jammer van die mooie linde, Tilia. Hopelijk groeit de nieuwe linde uit tot net zo'n schoonheid.
De jonge twijgen van deze leilinden werden samengebonden tot prachtige, in elkaar gegroeide vormen. Tegenwoordig is het opnieuw een trend om leilinden aan te planten, maar deze bomen blijven meestal klein en de takken groeien niet meer door en over elkaar. 
Als je het dorp Esch binnenkomt, staat er een eenzame linde als een baken, een ijkpunt. Deze boom staat niet voor niets op de lijst van monumentale en beeldbepalende bomen binnen de bebouwde kom. We hebben het over de kortgevelboerderij op de hoek van de Postelstraat, nr. 76, een monument. Ooit stonden er, helemaal volgens de traditie, twéé grote leilinden voor de voorgevel. 
Een paar meter verder was dan de wei van de varkens, die levend, lui en wellustig knorrend in de modderpoel lagen, met echte krulstaarten, en hun grote platte snuit in de varkenstrog duwden. De wei grensde aan de straat en elke voetganger die erlangs kwam, keek in hongerige varkensogen. Een van de ‘verrekes’ had een ring door de neus.
Nu gaat het verhaal dat de boer die er vroeger woonde, op een zaterdag een van de twee linden heeft omgezaagd. Niemand weet waarom of in welke tijd dat was. En sindsdien groeit de overgebleven linde solitair verder. Zij is inmiddels fantastisch hoog, wel zo’n 25 meter.
