In 1920 en 1926 braken de Maasdijken op meerdere plaatsen. Grote delen van Noordoost-Brabant en van Gelders Maas en Waal liepen onder water. Ondertussen werkte ingenieur C.W. Lely hard aan zijn rapport over het – veel te geringe - afvoervermogen van de Maas. Het vormde de basis voor het Plan-Lely, de Maaskanalisatie, die in de jaren ’30 zou worden uitgevoerd.
Dijkhuisje in Oijen (foto: Henk Buijks)
De Brabantse provinciebestuurders beseffen dat de verhoogde en versnelde afvoer van het Maaswater betere en hogere dijken vereist dan de bestaande. Vanwege de te verwachten bochtafsnijdingen komen er natuurlijk nieuwe dijken, maar niet overal. Bestaande dijken zullen dus moeten worden verzwaard en verhoogd. Maar misschien nog belangrijker: beheer en onderhoud zullen overal op dezelfde manier moeten geschieden, en dat kan alleen door één instantie de verantwoordelijkheid te gunnen.
Dat is echt iets nieuws in Noordoost-Brabant, want al eeuwenlang behoort het onderhoud van de Brabantse Maasdijken tot het takenpakket van plaatselijke polderbestuurders ofwel heemraden. Van de uitmonding van de Dieze bij ’s-Hertogenbosch tot Gewande zijn dat de heemraden van de Polder van Empel en Meerwijk. Daar wordt het stokje overgenomen door hun collega’s van het Laag Hemaal, die de waterstaatstaken vervullen in Alem, Maren en Kessel. De dijk onder Lith en Lithoijen is een zaak van de heemraden van het Hoog Hemaal, overigens wel nadat de Lithse schepenen honderden jaren lang voor hun eigen dijk hebben gezorgd. Oijen en Teeffelen hebben weer gezamenlijke heemraden en dat geldt ook voor Macharen, Megen en Haren. Dieden is eveneens een eigen dijkbestuur rijk, en ook het Land van Ravenstein zorgt voor zichzelf.
Toch was het tot de 19e eeuw nog ingewikkelder: het oude graafschap Megen en het Land van Ravenstein hoorden toen niet bij Nederland, maar in 1926 is dat gelukkig verleden tijd. Alles bijeengenomen toch een ingewikkelde situatie! Maar daar komt dus op 29 juli 1926 een einde aan, want Provinciale Staten besluiten dan, beheer en onderhoud van de hele Maasdijk van de Dieze tot de Limburgse grens te gunnen aan het onlangs opgerichte Waterschap De Maaskant. De dijkverbetering zal 2½ miljoen gulden kosten, te betalen door drie partijen: het Rijk, de Provincie en het Waterschap. Helaas doet het Rijk uiteindelijk niet mee, zeer tot ongenoegen van Provincie en Waterschap, die dus de kosten samen moeten opbrengen.
Interessant de aanleg van de Maasdijken. . Volgens mij bekende gegevens van west naar oost aangelegd. Kunt u mij ook zeggen. Wanneer er voor het eerst de dijk tussen globaal Bokhoven en Lith is aangelegd. En waarom? Stijgende peilen waarschijnlijk. Waarom stijgen deze?
Hartelijke groeten van
Peter Verhagen.
Marilou Nillesen
bhiczei op 31 oktober 2023 om 09:20
Dag Peter, bedankt voor je reactie. Ik heb je vraag bij een deskundige neergelegd; hopelijk komt daar nog een vervolg op. In de tussentijd wil ik je graag wijzen op dit document waarin je meer informatie vindt:
