"Mèske vermoord". Zo wordt na 1872 de locatie aan de Alphenseweg nabij het buurtschap Boschoven, in Baarle-Nassau genoemd, waar zich in dat jaar een gruwelijk liefdesdrama afspeelde. In de directe nabijheid daarvan werd Jana van Tilburg uit Alphen, toen ongeveer 25 jaar oud, op een gruwelijke wijze met 18 messteken om het leven gebracht. Die vreselijke moord maakte heel veel los in Alphen en Baarle-Nassau.
Het is 14 januari 1872 wanneer de twee Alphense zusjes Van Tilburg, Jana en Lieske, vanuit Alphen te voet naar Baarle gaan. Onderweg brengen ze nog een kort bezoek aan de boerderij van Cornelis Verheijen op Boschoven. Daar ontmoeten ze rond half drie in de middag Sjefke van der Zanden, die als zadelmakersknecht bij de familie Baeten in Alphen werkt. Sjefke, geboren op 21 november 1843 in Bladel, tracht al geruime tijd de stukgelopen verkering tussen hem en Jana van Tilburg te herstellen. Echter zonder succes, Jana wil niets meer van hem weten. Zo ook vandaag niet, ondanks al zijn pogingen. Wanneer de zusjes Van Tilburg weer opstappen, gaat Sjefke hen even later achterna.
Illustratie: Gedeelte van een krantenbericht over de moord (bron: Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche Courant, 18 jan. 1872)
Nabij Baarle Boschoven weet hij de meisjes in te halen. Opnieuw begint hij tegen Jana over het herstellen van hun verkering. Wederom zonder succes. Sjefke raakt buiten zinnen en begint als een dolle met zijn zakmes op Jana in te steken, nadat hij haar eerst tegen de grond heeft geslagen. Zus Lieske tracht nog tussenbeide te komen, maar kan onder de moorddreigingen van Sjefke niet meer doen dan wegvluchten, luid schreeuwend om hulp. Minstens een van de achttien steken moet dodelijk geweest zijn, concludeert later de gewaarschuwde dokter, in gezelschap van de veldwachter en de burgemeester van Baarle-Nassau.
Foto: Sjefke van der Zanden
Diezelfde middag vindt de politie Sjefke in de boerderij van Jan Vaarten op het Pineind. Op 25 april 1872 veroordeelt het provinciaal Gerechtshof van Noord-Brabant in ’s Hertogenbosch hem tot 15 jaar tuchthuisstraf en tot betaling van de kosten van het rechtsgeding van 121,55 gulden.
Na het uitzitten van zijn straf trekt Jefke terug naar zijn geboortedorp Bladel, waar hij op 3 februari 1925 op 81-jarige leeftijd, ongetrouwd, overlijdt.
Jana van Tilburg
Jana werd geboren op 27 februari 1843 te Alphen, wijk A nr 58 als dochter van Martinus van Tilborg en Antonetta Maria van der Voort. Jana had tot kort voor haar dood verkering met Sjefke van der Zanden. Uit getuigeverklaringen is op te maken dat Sjefke haar mishandelde, waarna zij de verkering verbrak. Jana is dus overleden op 14 januari 1872 te Alphen. Haar begrafenis was 3 dagen later, op 17 januari, te Alphen.
Haar zus Elisabeth (Lieske) overleed in 1928 te Alphen, op 81-jarige leeftijd. Het enige wat van haar nu nog bekend is dat zij getuigde op het proces en dat zij in 1877 huwde met Johannes van Baal. Daarna zijn we haar spoor kwijt geraakt.
Josephus van der Zande
Jefke is geboren op 21 november 1843 te Bladel als zoon van Anthonij en Helena Luijten.
Josephus werd op 11 mei 1872 overgebracht naar de strafgevangenis van Leeuwarden.
De gevangenis in Leeuwarden
Dit is terug te vinden in het inschrijvingsregister van de gevangenis van Den Bosch, alwaar hij wordt ingeschreven op 25 april 1872 en waar hij wordt uitgeschreven op 11 mei 1872 i.v.m. transport naar de Blokhuispoort gevangenis. Hij werd vrijgelaten op 30 april 1886. Na zijn gevangenschap keerde hij terug naar zijn geboorteplaats Bladel, waar hij introk bij zijn broer. Hij overleed in Bladel op 3 februari 1925.
Verantwoording
De rijksarchieven zijn als bron van archiefstukken haast onuitputtelijk. Het werk wat deze archieven doen is dan ook zeer belangrijk voor menig onderzoeker. Het vermelden van de bron is daarom niet alleen juist omdat bronvermelding nu eenmaal geacht wordt, maar ook om eer te betuigen aan de vele professionals en vrijwilligers.
De volgende instanties hebben mij geholpen bij het onderzoek naar "Meske Vermoord": * Brabants Historisch Informatie Centrum BHIC * Gevangenis 'de Blokhuispoort' gevangenis Leeuwarden * Regionaal archief Tilburg
Wat een heftig verhaal Jan. En ontzettend triest dat Jana ooit kennis heeft gemaakt met deze Sjef.
Dank voor het noemen van de bron en ook jouw dankwoord voor de vrijwilligers die deze bronnen toegankelijk maken wordt erg gewaardeerd.
LegsBoelen
zei op 16 juni 2020 om 15:06
iemand enig idee hoe de melodie van het lied geklonken heeft=
Marilou Nillesen
bhiczei op 17 juni 2020 om 11:31
Goede vraag... bij ons is het niet bekend, maar mogelijk leest iemand je berichtje die meer weet? Dan horen we dat hier graag.
