De veldoven stoken

Op zaterdagmorgen gaat de Pottenbakkersgroep o.l.v. Pieternella Fritz  benodigde grasplaggen steken in de aangrenzende, met dauw bedekte wei.

Daarna wordt op de onverharde grond van de binnenplaats in het Museum een cirkel van  ± anderhalve meter getrokken. Voor de goede stabiliteit van grote aardewerkpotten daarbinnen de bodem ± 15 cm glooiend uitgediept, losgemaakt en met stro, hooi of houtkrullen bedekt.

Potten met stro gevuld en omgekeerd op het strobed geplaatst, tussenruimtes, kwetsbare oortjes en uitsteeksels van de potten met stro opgevuld.  Aardewerk wordt, om instortingen te voorkomen, van groot naar klein, laag voor laag in piramidevorm stevig opgebouwd.

De buitenzijde rondom als een muur staand en ook het dak met gekloofd eiken- of beukenhout afgesloten. Rondom de buitencirkel worden alvast de gestoken grasplaggen verdeeld neergelegd.

Elders in het museum is vuur gereed gemaakt en op vier plaatsen in de berg aangebracht; het vreet zich naar binnen en wordt met de blaaspijp extra aangewakkerd.

Verhaal gaat verder onder de foto's

En wanneer de brand in de heuvel zit wordt het geheel met graszoden bedekt, de graszijde naar het vuur gericht en bovenop het aardewerken Godinnetje geplaatst. De eerste museumbezoekers beleefden hiermee de opbouw van nabij, want hierna is er alleen rook zichtbaar. Na vier uur is de temperatuur van ongeveer 400˚C bereikt. En wordt de bovenkant van de oven een half uur geopend. Door zuurstof en de vlam gaat de temperatuur krachtig omhoog.

Nadat de veldoven weer gesloten is, is er alleen rook, maar waar rook is, is ook vuur! Voor alle veiligheid en tegen verstoring wordt de omgeving stevig afgesloten. De brandweer van Eindhoven is op de hoogte om rookmeldingen te beantwoorden.

In de rokende vuurhaard kan de temperatuur nu oplopen tot 800˚C. Continu wordt de rokende oven, ook ‘s nachts, gecontroleerd om eventuele gevormde open vuurplekken te dichten.

Op de tweede dag vertrekt in de namiddag vanaf de herberg een schare met bezoekers begeleid door trom en fluit naar de oven. En rond de deels gedoofde veldoven geschaard, met de kinderen voorop, want zij worden nauw betrokken bij de rituelen, uitgevoerd door Anneke en Cees.

Hierna wordt de oven voorzichtig uit elkaar getrokken, hét spannendste moment, zeker voor hen die gister hun gemaakte voorwerpen hierin achterlieten. De oven wordt geheel uitgepluisd vooral op zoek naar de kleine voorwerpen. 

Is de stook geslaagd? Voorwerpen hebben nooit hetzelfde zwart/wit uiterlijk, waar het vuur langs beweegt kleurt wit en de rook zwart. Ze worden op klank getest. Van elke stook wordt geleerd en enthousiast met wéér andere modellen en ideeën van klei thuis of in het Pottenbakkershuis van het museum gemaakt voor het volgende stookseizoen.

Samen met Pieternella stookte de pottenbakkersgroep dit jaar voor de zes en dertigste keer de veldoven.  En de daarmee opgedane kennis weer naar een jongere generatie van het museum overbracht; alle eer voor Anneke Boonstra, die het museum 40 jaar geleden oprichtte.