Op oude kaarten van Middelrode is hij nog te zien: watermolen Ten Steen, bijna op de grens met Heeswijk en niet ver van het kasteel aldaar. Hij is ingetekend iets stroomafwaarts van de plaats waar de Leigraaf oorspronkelijk uitstroomde in de Aa. Inmiddels is deze uitmonding verplaatst naar het zuiden en heet de plek van de molen De Rietwiel. Alleen de straatnaam Molenhoek herinnert nog aan het bedrijf dat hier eeuwenlang was gevestigd.
Zoals de meeste van de watermolens langs de Aa en de Dommel stamde ook watermolen Ten Steen uit de middeleeuwen. Hij moet gebouwd zijn in 1344, heel strategisch tussen Heeswijk en Middelrode in.
De hertog van Brabant verplichtte de inwoners van beide dorpen hun graan hier te laten malen. De zware molenstenen werden aangedreven door een rad dat op zijn beurt ronddraaide door het Aawater.
In de loop van de 19e eeuw zag men bij de rijksoverheid in, dat de watermolens op de Aa en de Dommel de waterbeheersing van deze rivieren bemoeilijkten. De meeste molens zouden moeten verdwijnen. In 1819 kon het Rijk molen Ten Steen opkopen, zodat hij gesloopt kon worden. Het complex staat nog wel afgebeeld op het minuutplan van het kadaster van 1832.
Peter Zwijsen, de laatste eigenaar van de Milrooijse watermolen, koos ervoor in het molenaarsvak te blijven. Hij bouwde een nieuwe standerdmolen, opnieuw midden tussen de dorpen Middelrode en Berlicum, niet ver van de plaats waar spoedig de nieuwe katholieke kerk zou worden gebouwd. Toen was het daar nog leeg niemandsland, nu sta je er midden in de bebouwde kom van Berlicum. Op de topografische kaart van 1838 staan zowel de kerk als de molen( W.M. staat voor WindMolen).
De watermolen Ter Steen was in 1426 eigendom van Willem van DINTHER. ook bezat hij de windmolen van Schijndel en 3 kasteelboerderijen.
Harry van Kuijk
zei op 7 juli 2009 om 23:38
Het Aawater werd niet opgestuwd in de molenwiel. Het uitstortende water achter de watermolen vormde de molenwiel.
Annemarie van Geloven, namens BHIC
bhiczei op 8 juli 2009 om 15:38
@ Meert Olivier
Heb je misschien ook een bronvermelding van de eigendomsoverdracht van de watermolen van Middelrode aan Willem van Dinther?
@ Harry van Kuijk
Hier is duidelijk een kenner aan het woord. Dank voor deze 'technische' toelichting!
@ L.S.
Voor wie geinteresseerd is in meer informatie over deze watermolen...
In 'Rondom de Plaets' van 2007 jaargang 18 nr. 1(tijdschrift van de gelijknamige heemkundedring Berlicum-Middelrode) staat een artikel van Wim van der Heijden (na zijn overlijden bewerkt door Kees Loeve) over De watermolen Ter Steen te Middelrode.
John H.D. van Hemert
zei op 9 januari 2018 om 08:59
Ik neem aan dat een ieder op de hoogte is van het feit dat Peter Zwijsen o.a. de vader van bisschop Johannes Zwijsen is.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 9 januari 2018 om 15:29
Bedankt Johan, voor je toevoeging bij dit verhaal. Ik wist het niet van Peter Zwijsen, dus voor mij is het in ieder geval een welkome toevoeging.
Zoals de meeste van de watermolens langs de Aa en de Dommel stamde ook 
Peter Zwijsen, de laatste eigenaar van de Milrooijse watermolen, koos ervoor in het molenaarsvak te blijven. Hij bouwde een nieuwe standerdmolen, opnieuw midden tussen de dorpen Middelrode en Berlicum, niet ver van de plaats waar spoedig de nieuwe katholieke kerk zou worden gebouwd. Toen was het daar nog leeg niemandsland, nu sta je er midden in de bebouwde kom van Berlicum. Op de topografische kaart van 1838 staan zowel de kerk als de molen( W.M. staat voor WindMolen).
