In 1994 beleefde West-Europa een natte decembermaand. En in januari regende het gewoon door. Het peil van de rivieren steeg snel en sterk door de toevloed aan regen- en smeltwater. Zo stond de Rijn bij Lobith op 1 februari 1995 16,68 meter boven N.A.P., slechts 25 centimeter lager dan in het overstromingsjaar 1926.
Op dat moment waren grote stukken van het Maasdal in Zuid-Oost-Nederland al ondergelopen.
Behalve in de Maas en de Rijn steeg het water ook in het stroomgebied van Dommel en Aa. Waterschap De Dommel in Boxtel controleerde het peil van de Dommel voortdurend. Maandagavond 30 januari, rond 19.30 uur, zakte het plotseling. Er bleek een kade te zijn doorgebroken bij Chalet Royal, tussen Vught en ’s-Hertogenbosch.
Daardoor kreeg het water vrij baan richting Bossche Broek. Maar er gebeurde ook waarvoor al enkele dagen werd gevreesd: de 4,90 meter hoge kades langs de A2 bezweken, zodat deze belangrijke verkeersader tussen noord en zuid overstroomde. Persoonlijke ongelukken bleven uit, omdat de politie de snelweg uit voorzorg al eerder had afgesloten.
Elders in het Gelderse rivierengebied werd nog groter onheil verwacht. Omdat de dijk langs de Waal op sommige plaatsen erg zwak was, werd besloten tot evacuatie van de Bommelerwaard en een deel van Maas en Waal. Ongeveer 250.000 mensen moesten het gebied verlaten. Op maandag 30 januari vond de grote exodus plaats: met bakfietsen, personenauto’s met boedelbakken, bestelbusjes, vrachtwagens.
En veewagens, want het vee kon natuurlijk niet achterblijven. Mensen werden tijdelijk ondergebracht, onder andere in het Autotron te Rosmalen en in de Utrechtse Jaarbeurshallen. Veel Gelders vee kreeg gastvrij onderdak in Brabantse stallen. De dijkgraven speelden een hoofdrol in de nieuws- en actualiteitenrubrieken.
Alhoewel het kantje boord is geweest - bij Ochten kon de Waaldijk slechts met kunst en vliegwerk dicht worden gehouden - is het gelukkig allemaal goed afgelopen. Na twee weken waren de rivieren weer terug op hun normale peil en konden de evacués naar huis. Ook de A2 ging weer open voor het snelverkeer.
Nog hetzelfde jaar kwam er een “Deltaplan Grote Rivieren”, waarbij het er vooral om ging de rivierdijken te verzwaren. De A2 kwam ter hoogte van het Bossche Broek aan weerszijden tussen verhoogde kades te liggen. Vijf jaar later kwamen discussies op gang over meer ruimte voor de rivieren.
De Commissie Noodoverloopgebieden onder leiding van ir. David Luteijn adviseerde in 2002 de aloude overlaten in Gelderland en Noord-Brabant (Beerse Overlaat) weer in werking te stellen. Als gevolg van het onder water zetten van polderland zou het algehele peil van de rivieren dalen. De kosten inclusief de schadevergoedingen aan de bewoners van die polders zouden lager zijn dan de bedragen die op tafel zouden moeten komen na een watersnoodramp.
Maar het verzet tegen dit advies was groot en de kabinetten Balkenende en de Tweede Kamer durfden deze stap niet aan. Wel hebben de rivieren sedertdien op tal van plaatsen, waaronder bij Keent, meer ruimte gekregen.
Wordt het niet eens tijd om het woord 'watersnoodramp' te verwijderen?
Anders wil ik graag getallen en kaartjes zien: van oversroomde gebieden, doden (mensen en vee).
Er is tegenwoordig een woord voor; alternatieve feiten. Eigenlijk zijn het leugens.
Henk Buijks
zei op 6 februari 2017 om 16:26
Geachte wUm, ik ben het niet met u eens. Het woord "watersnoodramp" komt nergens in het verhaal voor waar het gaat over het hoogwater van 1995, wel in verband met het advies van de Commissie Noodoverloopgebieden. Natuurlijk is er in 1995 als gevolg van het hoogwater geen dode gevallen, maar er was wel degelijk sprake van overstromingen, met name in Limburg en Noordoost-Brabant. Wellicht is u dat ontgaan. En sprake van een noodtoestand in het Land van Maas en Waal, met een evacuatie van mensen en vee van een voor Nederland ongekende omvang. Achteraf constateren we dat er daar geen dijk is doorgebroken, maar het was wel kantje boord! De term "watersnood" past daarbij: volgens Van Dale "een noodtoestand door hoogwater, veroorzaakt door een overstroming."
wUm
zei op 17 april 2018 om 13:54
Tja, Henk Buijks, die 'overstromingen' waar je het over hebt, bestonden in Limburg uit het onderlopen van onbedijkt land. Als je daar huizen neerzet die onderlopen, is dat geen overstroming, maar hevige domheid.
En in Brabant liep één poldertje onder, van de Donge, meen ik, of de Dieze. Zoiets. Daardoor stond maandenlang een stuk van de A2 onder water, wat ongetwijfeld veel overlast veroorzaakte (op de 'oude weg' naar het zuiden), maar het leek wel of ze dat geheim hielden, zo weinig werd er over gemeld.
Fred
zei op 30 januari 2020 om 16:14
Als er een kwart miljoen mensen hun huizen uit moeten, omdat de dijken het elk moment kunnen begeven...en met hulp van familie, vrienden en buren alle waardevolle goederen in huis zoveel mogelijk verhuizen naar 'veilige genbieden' en vervolgens in eindeloze files huilend hun woongebied verlaten met opa, oma en de kinderen...dan mag je dat van mij gerust 'watersnoodramp' noemen en iemand die dan valt over dat woord...en het maar niks vindt die heeft er zelf waarschijnlijk geen last van gehad en/of was er niet bij toen dit drama zich voltrok. Hoe hij het dan wel had willen noemen zet ie er niet bij.
Willem Muilenburg
zei op 30 januari 2020 om 22:16
Ik heb ruim tien jaar (1971, 1973-'83) in Zaltbommel, op 50 meter van de Waaldijk gewoond. In die tijd stond het de Waal regelmatig tot vlak onder de kruin van de winterdijk. Dat was best spannend, maar er was toen geen Japanse cameraploeg in de buurt om de 'overstroming' te filmen.
Maar in 1995 (in 1993 níet) sloeg de paniek toe. Voornamelijk door bestuurlijk onbenul, maae ook de bewoders van Rivierenland deelden in de malaise. In Varik bijvoorbeeld, werd Willem den Ouden beschoten door dorpsbewoners die op TV hadden gezien dat ze overstroomd waren, terwijl daar uit het keukenraam niets van te zien was.
Harold
zei op 13 april 2023 om 09:14
Ahum, wUm! Wat een onbenullig iemand ben jij met deze reacties!
Fred, Henk en Willem zijn duidelijk: als je het hebt over leugens (want jij had er blijkbaar geen overlast van), dan ben je geen cent voor de knip waard. Overstroming van uiterwaarden is niet dom, maar bedoelt als bescherming van lager gelegen gebieden. Iets met klepel en klok? Ga eens goed op onderzoek uit en houd je tot de feiten in plaats van dit nonsense relaas!
Op dat moment waren grote stukken van het Maasdal in Zuid-Oost-Nederland al ondergelopen.
Elders in het Gelderse rivierengebied werd nog groter onheil verwacht. Omdat de dijk langs de Waal op sommige plaatsen erg zwak was, werd besloten tot evacuatie van de Bommelerwaard en een deel van Maas en Waal. Ongeveer 250.000 mensen moesten het gebied verlaten. Op maandag 30 januari vond de grote exodus plaats: met bakfietsen, personenauto’s met boedelbakken, bestelbusjes, vrachtwagens.
De Commissie Noodoverloopgebieden onder leiding van ir. David Luteijn adviseerde in 2002 de aloude overlaten in Gelderland en Noord-Brabant (
