Op 6 november 1911 kwam een aantal notabelen van Etten-Leur bijeen om te discussiëren of er in de gemeente een woningvereniging moest worden opgericht. De conclusie was dat de oprichting van zo’n vereniging nuttig voor de gemeente kon zijn en aldus werd besloten. Burgemeester Beretta zou de concept-statuten opstellen.
Bij Koninklijk Besluit nummer 54 van 29 maart 1912 werden de statuten goedgekeurd en eveneens bij Koninklijk Besluit werd de vereniging op 23 mei 1912 toegelaten om uitsluitend in het belang van verbetering der volkshuisvesting werkzaam te zijn.
Eerste steen in de Stationsstraat
Tijdens de vergadering van 28 juni 1912 werden de volgende personen in het bestuur gekozen, burgemeester J.A.M.J. Beretta, notaris Peters en de heren A.J. Heerma van Voss en J.P.J. Leijten.
Twee maanden later, in augustus, werden de volgende leden gekozen, de zeer eerw. heren Jos. Schets en A. Blankers, pastoors, respectievelijk te Etten en Leur, de eerw. heer J. Meijnink, predikant te Etten, de heren A.J.C de Wolf, gemeentesecretaris, P.J. van Alphen, hoofd van de openbare lagere school te Leur en de heer Th. van der Horst, hoofd van de bijzondere R.K.-school te Etten. Wat opvalt is dat duidelijk rekening is gehouden met religie en gekeken is naar verhouding van de woonplaatsen der leden tussen Etten en Leur.
Als werkkapitaal werden 22 aandelen uitgegeven van 50 gulden, waarvan er 11 direct verkocht werden. De overige 11 aandelen zou burgemeester Beretta bij notabele inwoners van de gemeente aan de man brengen. Verder kon voor de bouw van de woningen geput worden uit voorschotten door het Rijk en de gemeente.
Woningen aan de Vaartkant
Het voornemen was om op twee locaties ten zuiden van de spoorlijn goedkope en kwalitatief goede woningen te bouwen. Ook hier weer een evenredige verdeling over Etten en Leur. De locatie op Leur was nabij de spoorwegovergang bij de Vaartkant en in Etten in de Stationsstraat ter hoogte van de huidige IJzeren Pot.
Het eerste project in 1914 was de bouw van 6 woningen aan de Vaartkant. Voor dit project schreven 19 aannemers in. Hoogste inschrijver was de firma Wed. P.F. van den Heuvel uit Princenhage voor f. 9.136,--. Laagste inschrijver was G. Prins van het Lichttorenhoofd in Etten-Leur voor f. 7.610,--. Hem werd het werk gegund. Uiteindelijk bedroegen de werkelijke totale kosten inclusief de grondaankoop f. 8.814,255 hetgeen neerkomt op f. 1.479,-- per woning. Grappig om te zien is dat toen nog in halve centen werd gerekend.
Voor deze sociale huurwoningen en de later gebouwde woningen was bij de bevolking van Etten-Leur grote belangstelling.
Woningen in de Stationsstraat
In 1916 werd aangevangen met een tweede project. Wederom werden 6 woningen aan de Vaartkant gebouwd en 8 woningen in de Stationsstraat. De werkelijke totale kosten bedroegen f. 27.618,125 hetgeen neerkomt op f. 1.972,-- per woning.
Het derde project, in 1920, liep niet zo vlotjes. Oorspronkelijk was de bouw van 30 woningen gepland. Echter de inschrijvingen vielen zo hoog uit dat dit financieel niet haalbaar was. De gemeenteraad werd voor het blok gesteld; of het voorschot van f. 145.000,-- te verhogen naar f. 181.000,-- of het aantal te bouwen woningen terug te brengen van 30 naar 22 woningen. Gekozen werd om 22 woningen te bouwen, 12 in de Stationsstraat en 10 in de Vijfhuizenweg. Uiteindelijk bedroegen de werkelijke totale kosten f. 134.828,085 hetgeen neerkomt op f. 6.128,-- per woning. Dat is ruim driemaal zoveel als de bouwkosten van de woningen in 1916.
Woningen aan de Vijfhuizenweg
In de jaren '70 van de vorige eeuw werden zowel de huizen aan de Vaartkant en de Vijfhuizenweg als in de Stationsstraat voor nieuwbouw gesloopt
Afgezien van de realisatie van een aantal noodwoningen in 1946 was de bouw van deze 42 woningen het belangrijkste wapenfeit in het 35-jarig bestaan van de Woningbouw-Vereeniging Etten en Leur. Op 11 november 1947 werd de vereniging opgeheven en werd het voortgezet als Gemeentelijk Woningbedrijf Etten-Leur, een tak van dienst van de gemeente.
Bronnen
Gemeenteraadsverslagen Etten-Leur in het West-Brabants Archief, Verslagen Woning-Vereenig Etten en Leur, Krantenberichten Delpher en de publicatie Van pand naar klant, De case Woonstichting Etten-Leur, door Harrie Dirkx en Rijk van Kooij (2002). Met dank aan de heer Harrie Dirkx, oud-directeur Woonstichting Etten-Leur.
