"Mijn opa kocht dit stuk grond in 1911, 36 hectare groot. Dat was voor hemzelf niet te betalen dus verkocht hij meteen 12 hectare door.” Het huis is van 1729, de schuur is nóg ouder want die hoorde bij het slotklooster. Van de historie van dit klooster is weinig terug te vinden, vertelt Van Nuland. Ooit had hij een stafkaart in handen (uit 1885) waarop „kasteel Slothoeve” stond aangegeven.
Maar die kaart moest hij teruggeven en daarna bleek de kaart spoorloos. Van Nuland weet dat monniken een gracht groeven en daar binnen het klooster bouwden. „Als wij ploegden op dat terrein vonden we altijd van alles: kannetjes, stenen; allemaal materiaal dat wees op vroegere bewoning. Uiteindelijk troffen we de fundering en daaronder hield het op. Geen enkel spoor meer van het klooster.”
Voordeur in Berlicum, achterdeur in Heesch
Dat de schuur vlakbij het slotklooster moet hebben gestaan, blijkt uit de naam, de Slothoeve. „Het bijzondere aan mijn geboortehuis is dat het ligt op een ‘drie-gemeenten-punt’: zowel de grenzen van Berlicum, Nuland als Heesch troffen elkaar daar. Ik ben geboren op de kamer vóór, die in feite in Nuland ligt, maar de voordeur stond in Berlicum dus dat is dan mijn officiële geboorteplaats. Maar als je door een andere deur naar buiten liep, stond je in Heesch.”
Dat zorgde soms wel eens voor verwarrende taferelen. „In 1956 was het een heel warme en droge zomer. Ergens in augustus ontstond er brand op ons perceel in alle korenmijten. Water was nergens voor handen, alles stond droog. In de paniek vergaten we dat we ook een regenput hadden waar wel 2000 liter water in zat. Eerst werd gebeld naar de brandweer in Berlicum maar toen die arriveerde, zeiden de brandweermannen: sorry, da’s Heesch: daar mogen wij niet blussen.” Uiteindelijk kwam de brandweer uit Den Bosch die onmiddellijk met het bluswerk begon en met veel moeite het huis en de schuur wist te redden. „Dat was op een vrijdag. Op de zondag die daarop volgde, laaide het vuur - tijdens de Hoogmis weer op. Onder de korenmijten lagen namelijk eiken balken en die lagen nog na te smeulen. Die zondag kwam de wind van de andere kant en laaide het vuur weer op. Nu dachten we wél aan die regenput en zo kon het huis worden gered want de vlammen waren al aan de woning begonnen.”
Wonen op Kaathoven betekende hard werken. „Dat gold voor vrijwel iedereen die tijd. Op de fiets naar de school in Boxtel gebeurde pas nadat je de koeien had gemolken. Als je weer uit school kwam, kon je opnieuw gaan melken. Maar iedereen was altijd druk bezig in die tijd. Ook het krijgen van elektriciteit bracht flinke inspanningen met zich mee. Mijn vader had het al honderd keer aan de burgemeester gevraagd. Uiteindelijk kwam hij langs en kregen we toestemming. Daarvoor wilde de burgemeester wel graag onze kroonlamp hebben. En we moesten zelf de sleuf graven. Vandaar dat ik nu nog altijd weet dat die afstand 217 meter is. Dan ben je lang aan het graven hoor”, zegt hij met een lach.
No smoking
Dat de schuur een dergelijk bijzonder bouwwerk is, bleek pas veel later. „Voor ons was het gewoon de schuur. In de oorlog verbleven er Canadezen, die kookten ook gewoon tussen al dat hooi en stro. Mijn vader - die weinig Engels sprak en bang was dat de boel zou afbranden - zei tegen ze: no smoking. Kwamen ze terug met een paar pakjes sigaretten voor hem.”
Inmiddels staat de schuur op de monumentenlijst. De bijzondere verbindingen geven aan dat de schuur minstens uit de 17de eeuw moet stammen. Inmiddels is er een prachtig woonhuis van gemaakt. “Dat hadden wij vroeger nooit kunnen bedenken, dat die rotschuur nog zo mooi zou worden”, zegt Van Nuland met een lach.
De Vlaamse schuur dateert volgens een jaartalsteen uit 1843 en heeft een eikenhouten draagconstructie uit de 17de eeuw; de vier gevels dateren uit de 19de en 20ste eeuw. De gevels hebben bijzonder metselwerk en binnenin laat de schuur vier 17de-eeuwse eiken gebinten zien die zijn voorzien van gehakte en gesneden telmerken. Het gebint heeft aan één zijde een ankerbalkconstructie en aan de andere zijde een dekbalk met overstek. De eiken sporen, haanhouten en ijzeren wigconstructies tussen wormhouten en gebinten vormen opvallende elementen.
| Waarom is deze schuur monumentaal, volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed?“De Vlaamse schuur vertegenwoordigt het algemeen belang op basis van:- de gefaseerde ouderdom, t.w. een eikenhouten gebint uit de 17de eeuw en jongere ommetseling uit de 19de en 20ste eeuw;- de bouwhistorische waarde van het eikenhouten, a-symmetrische gebint waarin een ankerbalkconstructie en een dekbalk met overstek zijn gecombineerd plus een verbinding met enkele en dubbele ijzeren pinnen;- de gaafheid van de eikenhouten constructie;- de zeldzaamheid van de eikenhouten constructie;- de ligging in de frontlinie van de bevrijdingsoperatie (1944) waarbij vele (hoge) gebouwen in het gebied rond Vinkel en Nuland als gevolg van oorlogshandelingen werden verwoest, maar het object wonderwel gespaard bleef;- de situering van het object binnen een landelijke context, zijnde een niet door ruilverkavelingen aangetaste structuur.” |
