Op het adres Twijnmeer 4 in Gemonde staat een ogenschijnlijk simpel gebouwtje, dat helemaal niets bijzonders lijkt te hebben. Schijn bedriegt hier echter, want het staat op de gemeentelijke monumentenlijst. En dat met reden.
Het pandje is gebouwd in 1959, vlakbij de kerk, binnen de oude driehoekige, van oorsprong 19e-eeuwse dorpsstructuur. Die situering aan de rand van het kerkplein is opvallend en zeker niet toevallig.
Het gebouw bevat namelijk een grote diepvries, waarvan de dorpsbewoners, voor zover er plaats is, een vak of kluisje kunnen huren voor het bewaren van etenswaren. Een centrale plaats is dus ook wel handig.
Het fenomeen diepvrieskluis dateert uit de jaren '50 van de twintigste eeuw. Het principe is als volgt: in een grote diepvries staat een soort molen, die om een verticale as draait. De gebruiker toetst zijn nummer in en de molen draait totdat het vak of kluisje bij de deur is.
De gebruiker kan dan de zware deur van de diepvries openen om zijn etenswaren daarin op te bergen of er juist uit te halen. De molen heeft meerdere lagen kluisjes boven elkaar.
De diepvrieskluis in Gemonde is tot stand gekomen op particulier initiatief en functioneert als een coöperatie. De grond waarop de diepvrieskluis staat, is voor ƒ 1,- beschikbaar gesteld door het r.k. parochiebestuur. (Nog een reden voor de situering aan het kerkplein).
Hier in het dorpje Achterberg gem. Rhenen
hebben wij ook een diepvrieskluis.
Graag zou ik in contact komen met de beheerder van de diepvrieskluis in Gemonde
Ik heb wat vragen over de kluisdeuren.
Groeten Jos Hootsen
Martine
zei op 24 mei 2012 om 21:08
In Goudriaan staat ook nog een werkend diepvrieshuisje.
Joop Adams
zei op 10 april 2014 om 13:24
In Bennekom bestaan we dit jaar 50 jaar.
Willie Poirters
zei op 13 januari 2016 om 22:12
In dit gebouw ben ik toch wel enkele keren geweest om onder de (caroussel ) ( de grote trommel met kasten erin) kon je ronddraaien om zo bij je lade te kunnen) en regelmatig viel er wel eens zakjes met etenswaar erin onder de trommel en dan onder leiding van mijn toenmalige baas Piet Verbruggen moest ik onder de trommel om de zakjes eronder uit te halen. Het was een koud klusje.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 14 januari 2016 om 10:13
Dat zal inderdaad een koud klusje zijn geweest Willie. Bedankt voor je leuke verhaal. Hadden jullie nog meer vrieskluizen in onderhoud?
Maria van Kollenburg-Klomp
zei op 30 december 2020 om 16:20
Bij ons thuis,hadden ze 2 laden in de diepvrieskluis.Het was echt een kluis met dikke deuren de laden liepen in een punt naar achteren.Als er weer werd geslacht,ging er vlees in. Vaak ben ik meegeweest om in en uit te laden. Het was erg indrukwekkend om te zien en een geweldige uitkomst voor gezinnen met veel kinderen.
Marilou Nillesen
bhiczei op 31 december 2020 om 11:35
Dat kan ik me voorstellen, Maria. want met zo'n voorraad kon je vast een tijd vooruit! Waar stond de diepvrieskluis bij jullie? In de keuken of in de schuur, of misschien wel op een andere plek?
anoniem
zei op 10 september 2021 om 20:15
Het gebouwtje wat je op de foto ziet, IS de diepvrieskluis. Het staat vlak bij de parochiekerk in Gemonde. Als je binnenkomt (maar alleen leden kunnen de deur openen en de kluis bedienen) zie je een deur, een lage trap, en nog een kleine deur.
Achter beide deuren zit eenzelfde carrousel. De carrousel bevat laden, die taps toelopen. Doe je de onderste deur open, dan zie je vier laden; doe je de deur bovenaan het trapje open, dan zie je drie laden. Je kon inschrijven op het gebruik van een of meer laden. Je had thuis dus geen vriezer nodig. Als er iets gehaald of gebracht moest worden, liep je of fietste je naar de diepvrieskluis.
Waren je laden helemaal vol, bijvoorbeeld na de groenteoogst of na het slachten, dan kon je een derde deur openmaken die toegang gaf tot een kleine ruimte naast de carrousel. Het was er heel koud, en je zag het mechaniek en de laden, tot bovenaan toe! Daar mocht je dan een of een paar dozen neerzetten met je naam en nummer erop, zodat de inhoud werd ingevroren en op een later moment in de la gelegd kon worden.
Er is een paneel waarop je aan kunt geven op welke plek de carrousel moet stoppen. Dan gaat hij ronddraaien, zodat je na het openen van de deur je eigen la open kunt trekken.
Het gebouw was dus een collectief gebeuren, en is nog steeds in gebruik. Lange tijd was er een wachtlijst, misschien nog wel?
Voordat de diepvrieskluis er was, werden vlees en groente geweckt. Het blancheren van groente en het inpakken van vlees, groente en fruit in plastic diepvrieszakken en -dozen was veel minder bewerkelijk dan wecken. Ook bevorderde het invriezen het veilig bewaren van het voedsel, omdat die weckpotten nog wel eens open wilden gaan en dan was de inhoud bedorven.
De kluis zag er van binnen ook anders uit dan we gewoon waren - het kan inmiddels veranderd zijn! - de binnenkant was wit betegeld en de deuren waren blauw, rood en geel. Kortom, wij voelden ons heel modern!
Hans van der Schoot
zei op 20 december 2022 om 14:03
Gehoord van Jan Geerts, mede initiatiefnemer van de diepvriescooperatie;
Pastoor de Beer kreeg veel groenten, fruit en vlees van de Gemondse inwoners en kon dit natuurlijk niet allemaal bewaren. De pastoor nam contact op met Jan Geerts ( deze werkte op het "pakhuis" ) en samen togen zij naar het gemeentehuis van Boxtel. Met de woorden "er moet in Gemonde gevroren worden" pakte de pastoor meteen de koe bij de horens en de vergunning werd snel verleend. Piet Verbruggen, de plaatselijke electricien, werd gevraagd voor het onderhoud en Cornelia van Kempen, de vrouw van de koster, deed de administratie. De diepvries cooperatie werd opgericht, Jan, Piet en Cornelia vormden jarenlang het bestuur.
Het pandje is gebouwd in 1959, vlakbij de kerk, binnen de oude driehoekige, van oorsprong 19e-eeuwse dorpsstructuur. Die situering aan de rand van het kerkplein is opvallend en zeker niet toevallig.
