Dolle Griet doet alles wat God verboden heeft

Haar vader is veel afwezig, meestal omdat er altijd nog wel ergens een gevangenisstraf moet worden uitgezeten. Hij overlijdt als zijn vrouw in verwachting is van hun derde kind. De jonge weduwe heeft dan wel andere zorgen aan haar hoofd dan de opvoeding van de oudste, Margaretha, die Griet wordt genoemd. Zo wil deze moeder haar zoontje - het jongere broertje van Griet - weer uit een weeshuis krijgen waar ze hem een paar jaar eerder heeft ondergebracht. Dat kost veel tijd en inspanning; tijd die níet naar Griet gaat. Het meisje voelt vast verwaarloosd maar als ze om zich heen kijkt, zal ze vermoedelijk zoveel mensen zien die in gebrekkige omstandigheden in de binnenstad van Den Bosch leven.

Huizen van vermaak

Maar bij Griet gaat het helemaal mis. Omdat ze op jonge leeftijd haar moeder Jaantje in elkaar trapt, belandt ze al vroeg in de gevangenis. Nog voor haar 18^de heeft ze al een half jaar in de cel gezeten, in eenzame opsluiting. Daar wordt een mens niet beter van, Griet in ieder geval niet. Een paar jaar later wordt ze opnieuw opgepakt, dit keer voor diefstal: ze heeft geld gepikt van een arme weduwe maar ook porseleinen kopjes, onderrokken en – godbetert - een beeldje van Ons Lieve Vrouwe. Griet pakt gewoon wat ze pakken kan. Omdat ze ook nog eens veelvuldig drinkt en in huizen van vermaak te vinden is, draagt ze haar bijnaam Dolle Griet met verve.

Na deze gevangenisstraf ontmoet ze de Limburgse smid Willem Hubert Moon en samen krijgen ze in 1878 een kindje. Een dochter die ze vernoemen naar haar moeder, Jaantje. Griet en haar smid Willem trouwen niet lang daarna. Als het meisje kort daarna overlijdt, betekent dat ook vrij snel het einde van het huwelijk. Griet vertrekt naar Breda en belandt daar in de prostitutie.

Helen en stelen

Op die manier leert zij vermoedelijk ook Jan van Vlierden kennen; een huisschilder en behanger die zijn keurige milieu achter zich heeft gelaten. Via tuchthuizen, inrichtingen en gevangenissen bouwt hij aan een heel andere carrière. Waar Griet en Jan ook komen, ze laten – bijna altijd dronken - een spoor van vernieling achter. Als een Brabantse variant op Bonny en Clyde doen ze alles wat God verboden heeft. Ze worden met enige regelmaat opgepakt, en apart van elkaar naar Veenhuizen gestuurd maar het stel zoekt elkaar na de vrijlating steeds weer op. Totdat Griet opeens het opmerkelijke bericht krijgt – na het zoveelste verblijf in een gevangenis – dat ze Jan niet meer hoeft te zoeken. Hij is plotseling getrouwd met een 13 jaar jongere vrouw en samen met haar krijgt hij drie zonen. Hij wordt nog wel een keer opgepakt voor openbare dronkenschap maar lijkt zijn leven toch te hebben gebeterd.

Wil je weten waar Griet haar kerst in 1925 viert? Lees onder de foto verder:

Foto: Blik op de Oude Vest waar Griet met man Martinus woont (Stadsarchief Breda, fotograaf Leo le Grand)

En Griet? Die is nog lang niet van de fles af, gezien het aantal keren dat ze wordt veroordeeld omdat ze dronken over straat zwerft. Ze weet inmiddels de weg naar het altaar ook goed te vinden. Zo trouwt ze met de Oostenrijker Frans Wilhelm Berkelo, en als die niet veel later het loodje legt, trouwt Griet met een blinde schipper uit Nieuwkuijk, Martinus Smolders. We zijn dan inmiddels in 1914 aan beland; Europa is in de greep van de Eerste Wereldoorlog. Maar voor Martinus en Griet – inmiddels flink in de 60 – volgen juist tien rustige jaren in Breda.Als haar schipper in 1923 overlijdt, gaat Griet weer zwerven en woont op verschillende adressen in Breda. Vlak voor de kerst van 1925 wordt ze opgenomen in het Oude Mannen- en Vrouwenhuis in Middelburg, waar ze in januari 1926 overlijdt, ondanks haar onstuimige levenswijze, toch nog 72 jaar oud.