skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic

Een onbekende windhoutzaagmolen en ‘De Korenmolen’

Op de Leur zou in het begin van de negentiende eeuw een onbekende, achtkantige windzaagmolen hebben gestaan in een uitvoering die in die tijd niet zomaar vanzelfsprekend was. Veel windzaagmolens werden destijds als zeskanter uitgevoerd, maar deze op de Leur zou achtkantig zijn geweest.

De naam van deze onbekende houtzaagmolen was ‘De Hoop’ en de eigenaar was Jan Blanken. De molen is gebouwd in 1806. Hij moet aan de zuidzijde van de Leur hebben gestaan, aan de Korte Leur (Korte Brugstraat). De zaagmolen was aan de oostkant begrensd door eigendommen van P.A. Luijkx en gemeentegrond en ten zuid-westen en noorden door de eigendommen van de weduwe H. van Kuijk. Bekend is dat Willem Visser en Hendrik Nobel op de molen van Jan Blanken werkzaam waren en/of zijn geweest.

Voorbeeld van een achtkantige zaagmolen, hier in Zaandam

In 1820 werd Andries van der Poest Clement, eveneens woonachtig op de Leur, gevolmachtigd namens Cornelia Blanken-van Kuijk tot verkoop van onroerend goed, waaronder de zaagmolen ‘De Hoop’ en een loods. De molen werd voor f. 2.600,- verkocht aan Cornelis Korteweg, een aannemer in Klundert. Het ‘balkengat’ werd geruimd. Het balken- of balkgat was een ondiepe watergang waarin de voorraad boomstammen van een houtzaagmolen c.q. houtzagerij werd bewaard.

Het spoorloos verdwijnen van de molen op ‘de Leur’ ná 1820 en de aanwezigheid  van een windhoutzaagmolen bij aannemer Korteweg in Klundert, leidt tot de verondersteling dat Korteweg de zaagmolen rond 1820 heeft verplaatst naar Klundert. Bij de oprichting van het Kadaster in 1832 was de molen dus al verdwenen op de Leur  en wellicht komt hij daardoor ook niet voor in de geschiedschrijving van Leur!

Ten zuidwesten van deze locatie op de Korte Brugstraat zou de molen hebben kunnen staan.

In 1872 werd de molen op de molenwerf van de Gebrs. Korteweg te Klundert voor afbraak verkocht aan Arie Korteweg uit Klundert. Onderzoek naar de exacte standplaats van de molen heeft verder geen resultaten opgeleverd.

Een wél bekende molen op de Leur is de schors-, graan- en pelmolen die de Leurse molenbouwer Wouter van Rijmenam in 1840 in dezelfde omgeving van de Korte Leur, maar dan in noordwestelijke richting bouwde: ‘De Korenmolen’. In 1847 brandde deze af, maar herbouw en uitbreiding met een rosoliemolen volgde.

In 1856 werd de molen met het aangrenzend woonhuis verkocht aan Caspar Frencken, die er in 1859 een stoommachine in liet plaatsten. Bedrijfsleider werd Sybrand Heerma van Voss, de latere suikerfabrikant en neef van Frencken.

Na de dood van Frencken had de molen nog drie andere eigenaren, te weten Nicolaas Buys, Petrus Kruijssen en Adrianus Kemps, totdat Martinus van Eerd de molen kocht na alweer een allesvernietigende brand in 1915.

Na de herbouw, waarbij er een zuiggasmotor als aandrijving was aangebracht, werd er rond de jaarwisseling van 1919-1920 weer een kap met wieken geplaatst. Maar die was geen lang leven beschoren: tijdens een novemberstorm in 1921 werd de nieuwe kap er met wieken en al van afgerukt, waarna de molen het voortaan zonder wieken moest stellen.

De schoonzoon van Van Eerd, Cornelis Wijnen, maakte er een diervoeder-speciaalbedrijf met winkel van.

'De Korenmolen’ met winkel in 2015

Reacties (12)

Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 20 februari 2018 om 15:28
Dag Jan, bedankt voor je mooie bijdrage over deze bijzondere molens! Heel belangrijk, zeker omdat het lot hen niet altijd even gunstig gezind is geweest... Dankzij jouw verhaal hebben ze nu toch een eigen 'monumentje'.
Cor Kerstens zei op 24 juli 2019 om 16:02
Op 10 februri 1944 kwam de molenaar Jan Luijkx in de molen om het leven. Hij wa de schoonzoon van Martinus Cornelis van Eerd. Hij was slechts 27 jaar. Zijn weduwe Christine van Eerd hertouwde met Kees Wijnen, zoon van de molenaar van de Bisschopsmolen. Na de oorlog liep het graanmalen sterk terug en schakelde men over op het drogen van oud brood voor de fabrikage van vee-, katten en hondenvoer. Een van de afnemers was de honden- en kattenbroodfabriek Felix Bonzo in Etten-Leur.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 26 juli 2019 om 15:33
Bedankt voor je aanvulling bij dit verhaal, Cor. Wat triest dat de molenaar zo jong gestorven is. Was het ten gevolge van oorlogshandelingen?
Cor Kerstens
Cor Kerstens zei op 11 augustus 2019 om 22:34
Mariët, het was een bedrijfsongeval in de molen en had niets met de oorlog te maken
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 14 augustus 2019 om 09:40
Bedankt Cor, voor je reactie; dat maakt het helaas niet minder triest.
Cor Kerstens zei op 10 januari 2020 om 16:02
De Houtzaagmolen stond op de Korte Leur nu Korte Brugstraat naast de vroegere Openbare Lagere School . Bij de begrenzing vermeld in de krant staat dat hij lag tussen de percelen van de Gemeente (vroegere openbare school), 2 percelen van H. van Kuijk en een perceel van P.A. Luijkx. Zie het kadaster van 1832 opgemaakt in 1826,
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 10 januari 2020 om 20:24
Veel dank voor deze aanvulling, Cor, dat biedt weer wat meer context.
Petra Maas zei op 14 april 2021 om 00:08
Jan Blanken kwam uit een familie van architecten, zijn grootvader Jan was molen- en sluizenbouwer. Het is dus best mogelijk dat deze aparte molen zijn eigen ontwerp was. De Hendrik van Kuijk op het aangrenzend perceel was waarschijnlijk zijn schoonvader.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 14 april 2021 om 09:30
Ah, dat werpt nieuw licht op deze molen, Petra, wat bijzonder! Veel dank voor je berichtje.
Cor Kerstens
Cor Kerstens zei op 17 april 2021 om 01:15
Jan Blanken was getrouwd met Cornelia van Kuijk de dochter van Hendrik van Kuijk. Zijn grootvader en vader waren molenbouwers en waterbouwkundigen. Zijn oom Jan Blanken was directeur-generaal bij Rijkswaterstaat. In 1820 ging hij naar Nederlands-Indië waar hij inspecteur bij Rijkswterstaat werd. Waarschijnlijk is daarom de wind-houtaagmolen op de Leur verkocht. Jan overleed in 1827 in Nederlands-Indië.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 18 april 2021 om 15:19
Veel dank voor deze wetenswaardige aanvulling, Cor!
Erik Stoop zei op 30 december 2022 om 17:41
Beste Jan Hendrickx,

In de NRC van 21-6- 1847 dat in Leur een houtzaagmolen door bliksem schade heeft opgelopen. Welke molen dit is kan ik verder niet vinden, maar na het lezen van uw artikel vraag ik me af of het om dezelfde molen kan gaan. Het vervelende in dat geval is dat de verplaatsing in 1820 dan niet kan kloppen.
Ik vond dit relaas op Delpher, zie de link https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?facets%5Bperiode%5D%5B%5D=1%7C19e_eeuw%7C1840-1849%7C&query=molen+prox+brand&coll=ddd&sortfield=date&page=12&identifier=ddd:010082095:mpeg21:p002&resultsidentifier=ddd:010082095:mpeg21:a0008&rowid=9

Ziet u een oplossing? Met vriendelijke groet en de beste wensen voor 2023, Erik Stoop

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen