Al deze vrouwenwerkers waren actief in de vrouwenbeweging en hadden contacten met feministische groepen in Den Bosch zoals Brood en Rozen en Balsemien.
Een belangrijk onderdeel van de emanciperende vrouwenhulpverlening was FORT: Feministische Oefengroepen Radicale Therapie. Deze vorm van hulpverlening was in alternatieve en autonome projecten ontwikkeld uit onvrede met de reguliere hulpverlening. Veel vrouwen hadden het gevoel dat daar de specifieke en veel voorkomende vrouwenproblemen niet of op een onbevredigende manier onderkend en behandeld werden.
Veel vrouwen verdringen hun gevoelens van onvrede, onvervulde verlangens, verdriet en woede en krijgen in plaats daarvan neerslachtige buien, angsten, depressies, ‘zenuwen’, hoofdpijn en buikpijn. De reguliere hulpverlening besteedde weinig tot geen aandacht aan de achterliggende problematiek van vrouwen in samenhang met haar maatschappelijke positie en de heersende opvattingen over vrouwen- en mannenrollen.
In Den Bosch-Oost maakten we feministische therapieën passend voor de vrouwen in de wijk. We hanteerden daarbij de principes van het ‘basiswerk’ en de emanciperende hulpverlening volgens Paulo Freire, met als uitgangspunten:
- Vrouwen beschikken zelf.
- De vrouw staat centraal: uitgangspunt is háár probleemomschrijving; de behandelingsmethoden worden daarop aangepast.
- Problemen worden niet geïndividualiseerd, maar zowel de persoonlijke als de maatschappelijke component krijgt aandacht.
- Lichamelijke, psychische en sociale problemen hangen met elkaar samen en worden ook zo benaderd.
- Professionele deskundigheid en ervaringsdeskundigheid zijn even belangrijk en beide van belang in een hulpverleningsproces.
- Gelijkwaardigheid tussen mensen; ook de hulpverleenster doet voortdurend aan zelfonderzoek; haar eigen waarden, normen en gedrag staan ter discussie in een hulpverleningsrelatie.
- Vrouwenhulpverlening moet door een vrouw gebeuren.
Om goed hulp te kunnen verlenen was kennis nodig van de wijk en van de specifieke problemen van arbeidersvrouwen. Psychische problemen werden onderdrukt of niet herkend en uitten zich vervolgens via lichamelijke klachten. Omdat het wantrouwen tegenover de reguliere hulpverlening groot was, lag daar het startpunt voor de invulling van de vrouwenhulpverlening. Van groot belang daarbij was ook de samenwerking tussen verschillende disciplines.
De FORT-groep was een groep van vrouwen met diverse problemen. De vrouwen kwamen wekelijks gedurende een jaar bij elkaar onder begeleiding van twee vrouwelijke hulpverleners. In de groep werkte men gestructureerd aan de leerpunten, die elke vrouw zelf (met hulp) bij de start had benoemd. Elke bijeenkomst had een vaste structuur:
- 'Goed en nieuw' (om niet te blijven hangen in klagen)
- 'Knuffels’ (complimenten geven)
- 'Werktijd’ (de leerpunten c.q. gemeenschappelijke thema’s uitdiepen)
We zagen af van de rondjes ‘wrevels’ (negatieve gevoelens over elkaar uitspreken) en ‘spinsels’ (verwoorden van fantasieën over elkaar) uit de FORT-therapie, omdat de vrouwen toch al recht voor de raap hun meningen over elkaar gaven. De begeleiding benutte dit soort opmerkingen om met elkaar uit te zoeken wat ze betekenden en welke gevoelens ze opriepen bij anderen.
In elke bijeenkomst werden ontspanningsoefeningen ingepland. De beëindiging van de groep werd gevierd met een afscheidsritueel.
Bronnen
A. Manschot e.a., Huisvrouwen, een vergeten groep in de (mediese) hulpverlening (Nijmegen 1977).
J. van den Bogaard en M. de Ruiter, Het waren mijn problemen niet. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Den Haag 1984).
H. Wyckoff, Vrouwenpraatgroepen. Feministische oefengroepen Radicale Therapie (Amsterdam 1979).
M. Paes, Buurtzorg en professie, een netwerk ('s-Hertogenbosch 1989).
M. Paes, Buurtgericht Vrouwen gezondheidswerk (Sittard 1991).
Hoofdpagina Rebellerende vrouwen
Deel verhalen en foto's!
Reageer hieronder, deel je herinneringen aan de vrouwenbeweging en vul deze pagina aan! Foto's kun je sturen naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe. Vragen en opmerkingen kun je ook plaatsen op het forum.
Lees meer over:
