Rond 1900 verrezen in heel Nederland Heilig-Hartbeelden, vooral in Noord-Brabant en Limburg en meestal in de buurt van een rooms-katholieke kerk. In Etten kwam er zo’n beeld op het voorplein van de Lambertuskerk aan de Markt.
Het Heilig-Hartbeeld in Etten-Leur (foto: Cor Kerstens)
De rooms-katholieke kerk kende al in de 13e eeuw een speciale devotie tot het Heilig Hart van Jezus. Maar eind negentiende-, begin twintigste eeuw werd die verering nieuw leven ingeblazen, onder andere door het overal plaatsen van Heilig-Hartbeelden. Ook werden er kerken aan het H. Hart gewijd, zoals in Breda en veel later nog (in 1957) in Etten-Leur, op de Kerkwerve.
Op zondag 15 augustus 1926 wijdde deken Van den Biezen het beeld voor de Lambertuskerk in Etten in. Het was een creatie van de beeldhouwer Kees Smout, die het signeerde met Casmout. Het bronzen beeld werd in Duitsland gegoten door de Düsseldpf. Bronzegiesserei G.M.B.H.
Het beeld heeft een vierkante, travertijnen sokkel met een Noors granieten plint en bloktrede. Op de sokkel staat: "Etten aan het Heilig Hart".
Het beeld stelt Christus Koning voor met opgeheven armen. Op de borst draagt het een bloedend hart met daarop een kruis en omhuld door een doornenkrans.
Onthulling van het Heilig Hartbeeld op 15 augustus 1926 (Foto: West-Brabants Archief)
Geestelijken bij de onthulling van het Heilig Hartbeeld (Foto: West-Brabants Archief)
Onthulling van het Heilig Hartbeeld op 15 augustus 1926 (Foto: J. van den Berg-Van Gemert. Bron: West-Brabants Archief)
In 2001 kreeg het beeld de status van rijksmonument. “Het beeld geeft door zijn situering in het hart van Etten-Leur een indruk van de culturele, sociale en geestelijke ontwikkeling van de dorpsgemeenschap uit die jaren, juist op het laatste 20ste-eeuwse hoogtepunt van de Heilig Hart-devotie. Daarnaast bezit het hoogwaardige esthetische kwaliteiten. Tevens is het van bijzonder belang in het oeuvre van de Bredase kerkelijke beeldhouwer C.A. Smout.”
Kees Smout aan het werk
De beeldhouwer Cornelis Aloysius (Kees) Smout werd op 30 april 1876 in Bergen op Zoom geboren. Op 18-jarige leeftijd vertrok hij naar Amsterdam om tekenleraar te worden. Na het behalen van zijn tekenakte volgde hij boetseerlessen om zich daarna te bekwamen in het beeldhouwen, zijn grote passie.
Hij meldde zich aan bij de Amsterdamse Rijksacademie waar hij les kreeg van onder anderen Ludwig Jünger, Bart van Hove en Ferdinand Leenhoff. In 1905 won hij de Prix de Rome, wat hem in staat stelde in Parijs te studeren en werken. In 1909 keerde hij naar Nederland terug en vestigde zich in Amsterdam, waar hij tot 1951 zou wonen en werken.
De laatste jaren van zijn leven woonde en werkte hij als beeldhouwer in Breda, waar hij op 24 augustus 1961 overleed.
Bekende werken van hem in de omgeving van Etten-Leur zijn het Heilig-Hartbeeld in Oud-Gastel en het borstbeeld van Sybrand Casparus Jan Heerma van Voss in het Trouwkerkje op de Leur.
Smout maakte dit borstbeeld in 1909 ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de Zuid-Nederlandsche Melasse- en Spiritusfabriek. Het beeld is eigendom van Heemkundekring Jan uten Houte die het in bruikleen heeft gegeven aan de gemeente Etten-Leur.
Bronnen: Rijksmonumentenregister Website RKD geraadpleegd 13 januari 2018 Wikipedia geraadpleegd op 13 januari 2018 Liesbeth Stulemeijer-Asselbergs, Een vergeten Bergenaar, Cornelis Aloysius (Kees) Smout, Boekscout, 2017.
Paul Huismans
bhiczei op 20 december 2023 om 10:35
P.J. van Steen stuurde ons nog een foto van de wijding van het beeld, waarvoor dank. De maker is fotograaf J. van den Berg-Van Gemert. Aanvankelijk zat die in Oosterhout, maar in 1926 al in Breda.
