IK WAS ANDERS DAN ANDERE KINDEREN, DUS KWAM IK IN DE KRABBEBOSSEN TERECHT. O, O, O, WAT ZAT IEDEREEN ERNAAST....
Als kind rilde ik vaak van angst voor mijn vader…sinds kort weet ik dat ik lijd aan autisme
Ik ben nu 70 jaar oud, ik was als kind ánders dan de rest van mijn gezin; sinds kort weet ik dat ik lijd aan autisme.
Ik ben opa van een kind van zo’n 15 maanden: een prachtkind. Een ongelooflijk leuk, spontaan, leergierig, ondernemend en actief kind, dat zich, naar mijn gevoel, fantastisch ontwikkelt en omringd wordt door liefde en positieve aandacht.
Naar mijn gevoel, maar heb ik hier eigenlijk wel verstand van? Gelukkig hebben we tegenwoordig internet, dus ik lees daar regelmatig het een en ander over van mensen die daarin gestudeerd hebben en veel ervaringen op dit gebied hebben opgedaan. Tijdens dat “internetten” kom ik vaak de term ‘positief opvoeden’ tegen. Ik merk dan bij mezelf dat ik daar vaak emotioneel van word en soms tranen in mijn ogen voel opwellen.
Wat is positief opvoeden eigenlijk?
Lees met me mee…
‘Als je positief opvoedt, geef je je kind een veilige, stimulerende omgeving om in op te groeien. Je helpt je kind dan op een positieve manier bij het aanleren van gedrag en vaardigheden. Dit doe je met liefde, positieve aandacht en ondersteuning. Ook houd je positief contact met je kind, je luistert naar je kind en hebt oog voor de behoeftes van je kind. Daarnaast stel je duidelijke grenzen en zorg je voor voorspelbaarheid.
Kinderen die een positieve opvoeding hebben gehad, ontwikkelen zich vaker tot een zelfstandig persoon met voldoende zelfvertrouwen. Als je kind opgroeit in een liefdevolle, stabiele en stimulerende omgeving, heeft je kind een grotere kans om zich goed te ontwikkelen. Het leidt tot een betere band tussen ouder en kind, en krijgt je kind een positiever zelfbeeld. Tot slot heeft je kind ook minder kans op gedrags- en emotionele problemen.
Het bieden van een veilige basis is het belangrijkste uitgangspunt. Positief opvoeden begint bij het creëren van een plek waar je kind zichzelf kan zijn en kan ontspannen. Dit doe je door je kind te knuffelen, interesse te tonen, complimentjes te geven, te troosten, positief aan te moedigen en aandacht te geven. Een kind krijgt hierdoor een gevoel van geborgenheid. Als je kind zich op z’n gemak en veilig voelt, kan het z’n aandacht richten op zijn omgeving en nieuwe dingen leren.
Geef je kind de kans om zichzelf te ontwikkelen op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Respecteer daarbij de eigenheid van je kind, want ieder kind is anders. Stimuleer zelfstandigheid en bied positieve ondersteuning. Let op wat je kind al allemaal kan en leert. Geef complimenten en bevestiging, maar laat je kind ook fouten maken en hiervan leren. Kijk op een positieve manier naar je kind en zorg tegelijkertijd dat je niet te hoge verwachtingen hebt. Kortom: sluit aan bij de unieke ontwikkeling van jouw kind.
Het bieden van duidelijkheid en voorspelbaarheid draagt bij aan een veilig gevoel voor je kind. Je kind weet waar het aan toe is en dat geeft de houvast die nodig is voor je kind om zelfstandig activiteiten te ondernemen. Bied voorspelbaarheid en grenzen en doe dit door zo min mogelijk te straffen, want straffen werkt niet effectief en heeft veel nadelen.
Kinderen ontwikkelen zich doordat ze ervaringen opdoen. Veel van deze ervaringen vinden plaats in contact met jou. Kijk goed naar wat je kind nodig heeft en reageer daarop. Heb dan ook aandacht voor de gevoelens van je kind en luister ernaar. Besteed tijd samen en maak plezier met elkaar. Opvoeden is niet altijd makkelijk en het kan best zwaar zijn om altijd klaar te staan voor je kind. Als je ook naar je eigen behoeftes luistert, kun je makkelijker positief zijn en aandacht geven aan je kind.
Een kind dat veilig gehecht is, kan vanuit een veilige basis zijn omgeving ontdekken. In deze fase is het belangrijk om goed te reageren op de signalen en behoeftes van je baby. In de kinderpsychologie noemen we dit sensitief en responsief ouderschap. Je let dan goed op de signalen en behoeftes van je baby en reageer je hierop. Als je baby huilt, omdat hij honger heeft, zorg je dat hij melk krijgt. Als je baby huilt omdat hij pijn heeft, dan pak je hem op om te knuffelen en troosten. Blijf dus knuffelen, troosten, structuur bieden en je kind goed verzorgen.
Emotioneel en rancuneus
Als ik het bovenstaande afzet tegen mijn ervaringen in mijn kindertijd, dan kan ik erg emotioneel en zelfs rancuneus worden; dan vraag ik me af waarom ik niet in de criminaliteit ben beland, dakloos en ontheemd ben geworden.
Omdat ik ‘anders’ en (dus) lastig was, werd ik als driejarige al voor vier maanden in een liefdeloos kindertehuis (‘De Krabbebossen’ bij Breda) geplaatst, vrijwel alle zomervakanties werd ik gedumpt bij anderen: moest ik “logeren” bij familie. Als 6 jarige moest ik inwonen bij een nicht (die overigens erg lief voor me was (!). Als 11 jarige werd ik een jaar lang gedropt in een internaat voor “sociaal labiele” jongens: ‘De Eikenhorst’ in Geeuwenbrug…ja, zoek dat oord maar eens op. Sommige van deze jongens hadden al een strafblad. Tijdens dit verblijf werd ik slachtoffer van fysiek en seksueel geweld, gepleegd door mijn groepsleider, een dienstweigeraar, waarvoor ik vorig jaar (2023: 59 jaar na dato…) van de rijkoverheid een schadevergoeding van € 5000,-- ontving.
Als 14-jarige moest ik een jaar lang bij een drankzuchtige en gewelddadige broer van mijn vader inwonen en werd ik tijdens dat verblijf regelmatig geconfronteerd met afschuwelijk, traumatiserend, huiselijk geweld.
Contact met mijn eigen gezin viel gedurende al die perioden vrijwel geheel weg. Niemand van mijn gezin bekommerde zich om mij. Ik kreeg (toen ik bij die oom woonde) tussen neus en lippen van mijn tante te horen dat mijn zus bevallen was van een dochter: ik wist niet eens dat ze al een zwangerschap van 9 maanden achter de rug had. Als 16 jarige was ik – als enige van mijn gezin - niet welkom op de bruiloft van mijn oudste broer, de eerste die ging trouwen. God, wat voelde ik me telkens door iedereen verlaten, gehaat en afgewezen, God, wat heb ik gejankt van heimwee en verdriet.
Als kind rilde ik van angst wanneer ik mijn vader op zijn fiets “de plaats’ (gelegen achter onze woning) op hoorde komen, terug van zijn werk, en ik was opgelucht als hij weer vertrok. Hij was een driftkop, pur sang, was snel op zijn teentjes getrapt, werd om het minste of geringste woedend, voelde zich van het ene op het andere moment verongelijkt: dan keek hij op een enge, strakke, intimiderende wijze naar me, kwam vervaarlijk dicht bij me, trok zijn lippen zó strak op elkaar dat ze bloedeloos wit werden: dat was het teken voor mij om me onzichtbaar te maken, in de grond te verdwijnen, me zo stil mogelijk te houden en te vluchten.
Ik moest urenlang voor straf knielend op een kokosmat doorbrengen, waardoor de profielen ervan nog uren lang in mijn knieën gebeiteld bleven. Als hij mij weer eens voor de zoveelste keer voor straf naar bed stuurde, en dat gebeurde vaak (hij heeft me eens vier weken lang (!), direct na afloop schooltijd (4 uur ’s middags) naar bed gestuurd), dan was het voor mij oppassen geblazen. Wanneer ik dan door een spleetje tussen de gordijnen naar buiten gluurde, om mijn vriendjes op de straat te zien spelen, dan moest dat zo onzichtbaar mogelijk. Want, als hij het gordijn zag bewegen kwam hij driftig stampend op de trap naar boven stieren. Dan kroop ik weer van angst onder de dekens. Hij sloot dan de deur achter zich, zodat niemand anders getuige kon zijn van hetgeen zich dan vervolgens afspeelde, en siste me dan van alles toe: ik was een rotzak, deugde niet, hij werd misselijk van me, ik had nooit geboren mogen worden, etc. Hij dreigde dan om me een flink pak slag te geven, trok aan mijn oren, etc.. Tijdens zulke tirades was hij spierwit van woede, hield hij zijn gezicht bijna tegen mijn gezicht aan: dan sproeide er speeksel uit zijn mond (dat uiteraard ook in mijn gezicht terecht kwam). Een nachtmerrie….die ik nog steeds – na een ruim een halve eeuw – nog niet achter me heb kunnen laten.
In mijn kindertijd was er voor mij geen sprake van een positieve opvoeding, geen sensitief en responsief ouderschap, geen veilige, stimulerende omgeving om in op te groeien, geen positieve manier van aanleren van gedrag en vaardigheden, geen liefde, geen positieve aandacht en ondersteuning, geen positief contact met mijn vader, hij luisterde nooit naar me, was niet geïnteresseerd in mij, besteedde nooit tijd aan mij, maakte nooit plezier met me, had totaal geen oog voor mijn behoeften, stelde wél grenzen, maar op een harde, intimiderende, liefdeloze en inconsequente wijze.
Als ik als baby langdurig huilde, werd ik met kinderwagen en al achterin de tuin gezet….zelfs in de sneeuw… Mijn vader was voor mij altijd onvoorspelbaar, hij schepte voor mij geen klimaat waarin ik mij kon ontwikkelen tot een zelfstandig persoon met voldoende zelfvertrouwen, creëerde geen liefdevolle, stabiele en stimulerende omgeving. Zijn bedreigende, intimiderende en onveilige wijze van optreden ten opzichte van mij en het totale gebrek aan invoelingsvermogen leidde niet tot een - normale - band tussen hem en mij, waardoor ik tot op heden geen positief zelfbeeld heb. Dit alles leidde tot gedrags- emotionele- en hechtingsproblemen.
Nimmer had ik thuis een veilige basis, kon ik er ooit mezelf zijn of kon ik mij ontspannen. Mijn vader knuffelde mij nooit, toonde voor mij geen enkele interesse, gaf me nooit complimentjes, troostte me nooit, moedigde me nooit aan of gaf mij positieve aandacht. Ik heb nooit het gevoel van geborgenheid gekend. Ik voelde me thuis nooit op mijn gemak of veilig, ik kon hierdoor m’n aandacht nooit richten op mijn omgeving om nieuwe dingen te leren. Ik kreeg als kind geen kans om mezelf te ontwikkelen op mijn eigen manier en in mijn eigen tempo.
Mijn vader respecteerde mijn eigenheid niet (ik was ‘anders”…), had hier geen oog voor, stimuleerde mijn zelfstandigheid nooit en bood mij geen positieve ondersteuning waar nodig. Hij lette niet op wat ik allemaal kon of leerde, gaf mij nooit complimenten en bevestiging en liet mij niet mijn fouten maken om hiervan te leren; die werden meteen bikkelhard afgestraft. Hij keek nooit op een positieve manier naar mij en hij sloot nooit aan bij mijn unieke ontwikkeling. Ten overstaan van zijn vrienden vernederde hij mij, of wanneer anderen mij vernederden, nam hij het nooit voor me op en lachte met hen mee.
Mag ik dit alles mijn vader verwijten?
Ja, dat vind ik wel. Ik wil nog geloven dat hij het gevolg is van zijn eigen opvoeding en zijn tijd, maar, waarom hebben mijn drie broers en zus geheel andere, tegengestelde, ervaringen met mijn vader, lopen zij met hem weg?
Ik heb dit vele malen met hen bespreekbaar willen maken, maar zij wilden (konden?) dat gesprek nooit met mij aan. In plaats hiervan namen zij jaren geleden definitief afscheid van mij (en mijn gehele gezin, die hen niets hadden misdaan..): willen sindsdien niets meer van mij weten. Toen ik ziek was en de dood als het ware in de ogen keek, kwamen twee broers geen afscheid van mij nemen.
Zij wilden nooit weten hoe mijn ‘mijn werkelijkheid’ er uitzag: vele pogingen van mij om dit bespreekbaar te maken werden bot afgekapt. Zij zijn nooit uit huis geplaatst, nooit misbruikt, nooit als kind geconfronteerd met alcoholisme en huiselijk geweld, nooit als kind op straat uitgescholden voor ‘internaatkindje’, nooit bestempeld als ‘lastig kind’. Toen ik een paar jaar geleden naar een reünie ging met dorpsgenoten waren er verschillenden die mij nog wisten te herinneren als ‘dat lastig kind’, zestig jaar na mijn kindertijd. Twee van mijn broers die hierbij aanwezig waren, negeerden mij volkomen. Mijn broers en zus waren wél tijdig zindelijk, ik pas op mijn twaalfde, zij werden nooit uitgescholden voor ‘beddenzeiker’, zij deden zelfs aan dit schelden enthousiast mee, zij beaamden tegenover anderen dat ik ‘anders’ was, maar keken voor mijn werkelijkheid weg, tot op de dag van vandaag. Zij konden wel gemakkelijk relaties aangaan, ik niet.
Ik probeer mijn hele leven lang ‘te deugen’, te bewijzen dat ik er toe doe, dat ik niet zo’n rotkind (en rotzak) ben.
Mijn vader had niet het recht om voor dit alles weg te kijken en mij zó te behandelen, ondanks dat hij destijds niet kon bevatten, niet kon omschrijven wat en waarom ik ‘anders’ was, maar hij had de dure plicht om ook voor mij – en niet alleen voor mijn broers en zus - een veilige basis te bieden, een warm nest te creëren, waarin ik zo positief mogelijk, naar zijn eigen vermogens, werd opgevoed; ook al blijkt mij pas recent dat ik lijd aan autisme.
Mart K.
2 april 2024
Zie:
https://www.facebook.com/profile.php?id=61554971864103
