Het Duveltje

Het fornuis stond overwegend in de keuken en deed dienst voor het koken, het Duveltje verwarmde de huiskamer. De mensen leefden overdag meestal in de keuken, dat was makkelijk: alles was binnen handbereik. Bij diverse mensen werd het Duveltje om circa 17 uur aangemaakt, dan was het na het eten behaaglijk in de kamer, het fornuis werd dan niet meer bijgestookt.

Zowel het fornuis als het Duveltje werden aangemaakt met kleine houtjes, krootjes (dennenappels) en een stuk krant, soms met een scheutje petroleum. Meestal werden voor het naar bed gaan de stoelen met de rugleuning in een cirkel rond het Duveltje gezet en wasgoed op de leuning gehangen, dat dan tijdens de nacht droogde. Wij hadden thuis een “spin”, dat was een houten klos van ongeveer 30 cm lang. Die klos was achtkantig geschaafd, rondom zaten verdeeld houten stokken, ongeveer zo dik als een vinger en ongeveer tachtig cm lang. Bovenop de spin zat een oog, daarmee hing hij aan het plafond. Een kleine katrol aan het plafond en een aan de muur en op manshoogte was een haak of grote spijker in de muur geslagen. De was werd aan die stokken gehangen en het geheel met het touw omhooggetrokken tot veilige afstand boven het Duveltje. De dag daarop was de was droog. Het was belangrijk dat de was goed was opgehangen, om te voorkomen dat een stuk wasgoed op het Duveltje viel.

Aan het fornuis zat aan de zijkanten een stang; ook hier werd op de zelfde wijze wasgoed gedroogd hoofdzakelijk handdoeken en klein goed. Rondom werden ook stoelen gebruikt als wasdroger. In een volgend verhaal de functie van het fornuis en de plattebuiskachel.

Uit het geheugen van Martien van Dooren