Het leven van Theresia Aldenhoven in een bordeel in ’s-Hertogenbosch

Hoewel ze pas 25 jaar was had ze al een bewogen leven achter de rug. In Brugge, waar ze was geboren, was haar vader timmerman geweest. Op zestienjarige leeftijd verloor Theresia haar moeder. Nadat haar vader stierf in 1774 verliet ze haar ouderlijk huis omdat ze niet kon opschieten met haar zus.

Theresia werd dienstmeid in een tabakswinkel in Brussel. Na vier maanden stopte de uitbater van de winkel met zijn zaak. Theresia hield Brussel noodgedwongen voor gezien en trok naar Maastricht in de hoop daar in betrekking te kunnen komen. Ze kon er niet aan de bak komen en zocht haar heil in ’s-Hertogenbosch. Eerst vond ze onderdak bij een vrouw aan de Grote Hekel. Al spoedig kwam de weduwe Mensel daar op bezoek. Deze vrouw, bijgenaamd de Schoone Waerdin, was een bekende in de Bossche onderwereld en gespecialiseerd in het aanleveren van meisjes aan bordelen. Vrouw Mensel nam Theresia mee naar haar huis onder de belofte dat ze spoedig een dienstbetrekking kreeg. Daar trof Theresia twee officieren aan. Ze had direct in de gaten dat ‘sulxs op oneerlijkhede soude uijtloopen’ en ging terug naar het huis aan de Grote Hekel. Een paar dagen later diende zich daar Driesken den Bakker aan. Driesken stelde Theresia voor bij zijn vrouw in het bakkerswinkeltje te komen werken. Ze zouden haar genoeg werk kunnen bezorgen en over het kostgeld zouden ze het wel eens worden.

Het winkeltje bleek een verkapt bordeel. Theresia was erin geluisd en kon niet meer terug. Er kwamen vooral militairen. Omdat Theresia nogal eens wat extra’s ontving van bepaalde mannen, bracht ze flink wat geld in het laatje voor Driesken en Anna Maria. Zo kreeg ze van een klant een ducaat (ruim 5 gulden) om een nieuwe rok te kopen. Als vanzelfsprekend ging de helft daarvan naar Driesken en zijn vrouw. Zo verdween ook de helft van de 6 gulden die Theresia eens van een gulle gever kreeg in de zakken van de bordeelhouders.

Het overlijden van haar zoontje was een dramatisch dieptepunt. Ze was in januari 1775 in het bordeel bevallen, met hulp van de clandestiene vroedvrouw Swarte Kaat. Het zoontje kreeg de naam Cornelis Bakkeleij. Achttien dagen later stierf het aan de stuipen. De grafdelver van de Sint-Janskerk kwam ’s avonds aan het bordeel om het kistje op te halen. In ’s-Hertogenbosch en in grote delen van de meierij was het traditie dat er zogenoemde strootjes, bundels stro met bandjes bijeengebonden, voor het sterfhuis werden gelegd. Om geen bekendheid te geven aan het sterfgeval waren er op nadrukkelijk verzoek van Driesken geen strootjes voor de deur van het bordeel geplaatst. Bij binnenkomst in het bordeel zag de grafdelver dat het kinderlijkje niet was gehuld in een manteltje, zoals gebruikelijk was. Hij legde een baarkleedje over het kistje en droeg het naar het Sint Janskerkhof. De lijkstatie bestond verder slechts uit Driesken en Manus den Boer. Cornelis Bakkeleij werd in stilte begraven.

Bij de razzia waren ook de Driesken en zijn vrouw en twee collega’s van Theresia opgepakt. Na een proces veroordeelden de schepenen van ’s-Hertogenbosch Theresia en de andere ‘lichte vrouwen’ tot veertien dagen op water en brood. Na het uitzitten van de straf moesten ze de stad verlaten. Hoerenwaard en -waardin werden gegeseld en voor altijd verbannen uit de stad en Meierij van ’s-Hertogenbosch.

Het leven van Theresia en de gebeurtenissen in het bordeel van Driesken de Bakker staan beschreven in het recent verschenen boek van Jos Wassink, Dagelijks leven in ‘ontugt’. Prostitutie in de vestingstad ’s-Hertogenbosch, 1629-1795. Uitgegeven door Zuidelijk Historisch Contact en Pictures Publishers.