Al meer dan een kwart eeuw vaart er gedurende de zomermaanden een recreatief voet- en fietsveer vanuit de jachthaven van Terheijden via de rivier De Mark naar de Vierde Bergboezem, een waterbergings- en natuurgebied, nabij de wijk Haagse Beemden in Breda.
Overzetveren, ja ook die om de rivier de Mark over te steken, hebben een lange traditie en noodzaak achter de rug. In voorbije eeuwen was er de bittere noodzaak om rivieren en andere wateren over te steken met have en goed, immers brug en andere oeververbindingen waren er niet of nauwelijks. In de tegenwoordige tijd zijn er overzetveren die onderdeel uit maken van het huidige voornamelijk provinciale wegennet. Voet- en fietsveren zijn een meer eigentijdse functie gaan vervullen en de totstandkoming daarvan zijn veelal onder de noemer ‘recreatie en toerisme’ te rangschikken.
Het huidige voet- en fietsveer, bekend als het Markpontje, dat sinds september 1992 de oversteek maakt, is niet het eerste pontje geweest dat de rivier de Mark overstak. Deze regenrivier heeft door de eeuwen heen vele overzetveren gekend waaronder ook in Terheijden. Volgens overlevering was al vóór 1639 hier een voetveer. In dat jaar moest Terheijdenaar en veerman Adriaan Thonissen zijn boerderij afstaan voor de aanleg van de Kleine Schans. Het veer van Thonissen, een kleine roeiboot, deed vooral dienst voor de lokale bevolking. Voornamelijk boeren, met land aan de overzijde van de rivier, maakten er gebruik van. Karren of wagens moesten omrijden via Breda of het Nieuw Veer (waar thans de A16, HSL etc.) gebruiken om de Mark over te kunnen steken. In de negentiende eeuw werd Johannes (Jan) Schets de veerman in Terheijden. Hij verving het roeibootje door een grotere boot en kon daarmee ook vee naar de overzijde brengen. Schets bediende niet alleen het overzetveer, maar beheerde, eerst als pachter en later als jaagschipper het trek- of jaagpad langs de Mark. En zo bleef het veer nog enkele decennia varen, totdat het na de Tweede Wereldoorlog werd opgeheven.
De Mark werd in 1954 ter hoogte van Terheijden gekanaliseerd. Een afgedamd deel bleef behouden als haven voor schepen die de kade nodig hadden voor laden en lossen. In de 70-er jaren verdween die functie en wat restte was een haven die in 1977 werd voorzien van palen en steigers waardoor het Terheijdens jachthaventje ontstond.
Ergens in de jaren tachtig van de vorige eeuw groeide bij de toenmalige gemeente Terheijden het idee om een recreatief voet- en fietsveer, het later zo genoemde Markpontje, te realiseren. De aanleg van de woonwijk Haagse Beemden in Breda en de daaraan grenzende natuurgebieden maakte zo’n pontje aantrekkelijk niet alleen voor recreatie, maar ook voor forensen en scholieren. De aanleg van het ‘pontje’ werd zelfs opgenomen in een coalitieakkoord. Kort en goed in 1992 werden de broodnodige guldens bijeengebracht en op 5 september 1992 werd het Markpontje officieel in de vaart genomen.
Werd aanvankelijk het aantal passagiers geschat op ca. 2000 per jaar, maar al in 1992 en de jaren die volgden werd dit aantal fors overschreden. Tegenwoordig zijn er op jaarbasis gedurende de zomertijd zo’n tussen de 15.000 en 20.000 overzettingen met het Markpontje.
Mooi verhaal, Jan. En die link naar de website van het pontje had ik eerder moeten raadplegen. Dan hadden wij afgelopen zomer niet voor niets met onze fietsen aan de zuidoever gestaan; want vanwege de coronacrisis vaart het pontje momenteel niet. Maar met een flinke omweg hebben we gelukkig toch in Terheijden een terrasje kunnen pikken.
Han Loonen
zei op 13 oktober 2020 om 11:39
Leuk om weer eens wat te lezen over ons Markpontje. Het blijft jammer dat Covid-19 het varen nu onmogelijk maakt. Hopelijk kunnen we volgend jaar weer meevaren.
