skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Huisartsen van de oude stempel: “Eerste Communie, een dag om nooit te vergeten!”

Cor Dekkers
Cor Dekkers
vertelde op 30 juni 2021
bijgewerkt op 10 september 2021
Na de oorlog is de medische zorg in Nederland enorm verbeterd. Toch waren huisartsen kort na de oorlog nog veel meer doe-het-zelvers dan poortwachters die mensen naar specialisten stuurden. Voor allerlei kleine en minder kleine klusjes deinsden zij niet terug. Zo hadden wij in Uden Dokter Koning senior die mijn zus Tiny en later mijn broer Toon zonder tussenkomst van een ziekenhuis behandelde, waar vandaag de dag zich zeker een medisch specialist over gebogen zou hebben. Maar ook nog in de zestiger jaren waren er nog oudere praktiserende huisartsen die niet schroomden om zelf de scalpel ter hand te nemen indien nodig.

Communicantjes, 1944 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: coll. BHIC)
Communicantjes, 1944 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: coll. BHIC)

Dit verhaal vertelde mijn broer Toon: "Die ochtend had ik mijn Eerste Communie gedaan. Daar waren we op school goed op voorbereid door een geestelijke. We hoorden voor het eerst over het mysterie van De Heilige Drievuldigheid dat zo treffend werd geïllustreerd met drie lucifers die samen één vlam vormden. Natuurlijk moesten we ook leren biechten, dat wil zeggen dat we De Oefening van Berouw in een razend tempo leerden afraffelen, dat we onze al dan niet verzonnen zonden moesten belijden en dat we na afloop de biechtstoel konden verlaten met een boete, penitentie, te voldoen in de kerkbanken.

Voor mijn Eerste Communie kreeg ik een heus Communiepak. Dat was zo de gewoonte in die tijd; we praten over 1950. In ons gezin was dat een kostuum waar je net zo lang mee moest doen, tot het ernstig begon te knellen en de pijpen en mouwen steeds korter werden. Dan ging dat pak door naar een jongere broer. Het geld groeide mijn ouders niet op de rug. En het lag bij ons ook niet op straat, want wij woonden aan een onverharde weg. Wat een pech!

Dorsmachine (met toestemming mogen plaatsen, afkomstig van de site Landzicht Houtsberg Leveroy
Dorsmachine (met toestemming mogen plaatsen, afkomstig van de site Landzich Houtsberg) 


’s Ochtends was ik naar de Heilige Mis geweest. ’s Middags was er zoveel familie op bezoek dat ons moeder ons dwingend verzocht om buiten te gaan spelen. Op de misse[1] gingen we voetballen met wat vrienden uit de buurt. Iemand met een fraaie Messiaanse trap lepelde de bal de schuur in boven op de dorsmachine[2]. Ik rende de schuur in om de bal weer in het spel te kunnen brengen, maar toen ik van de dorsmachine afsprong, voelde ik dat mijn splinternieuwe communieboks in aanraking kwam met een uitstekend onderdeel van de machine. Ik keek achterom en zag een jaap van een scheur in mijn boks. “Nondedju!”, dacht ik. Hoe vertel ik het ons moeder. Ik voelde al een figuurlijke nattigheid vanwege dat feit, maar na een paar seconden veranderde dat in echte nattigheid: bloed, heel veel bloed! Ik rende zo snel ik kon met mijn kapotte boks en rechterbil naar de voordeur om hulp in te roepen. “Ik ga dood!”, schreeuwde ik tegen mijn vader. Een joch uit de buurt vond die opmerking blijkbaar zo komisch, dat hij in lachen uitbarstte. Het lachen verging hem snel, want hij kreeg een enorme oplawaai van mijn vader. Na die hardhandige terechtwijzing haalde vader uit een of andere lade in den herd een snelverband, dat nog keurig in de verpakking zat. Dat had hij van Canadese soldaten, die bij ons in de buurt gelegerd waren tijdens de oorlog, gekregen. Hij heeft mij verbonden en achter op de fiets gezet.

Dr. Koning sr. (coll. BHIC, detail)
Dr. Koning sr. (coll. BHIC, detail)

En zo peddelde hij met mij op de pakkendrager naar Dokter Koning in het dorp. Voor de dokter aan het betere naaiwerk begon, ontsmette hij mijn bilpartij met een soort grote kwast. Van verdoving was geen sprake. Tijdens zijn herstelwerkzaamheden merkte hij op: ”Je zult er rekening mee moeten houden dat er ergens een kuiltje in je bil zichtbaar zal blijven, want ik kom een stukje vel en bil tekort.”

Wat een Eerste Communie was dat! Eind goed, al goed: mijn herstel verliep spoedig en de scheur in mijn communieboks leidde niet tot gekijf van ons moeder."

Noten

[1] De misse is een ander woord voor boerenerf. Op zaterdag moesten we de misse grieselen met de griesel, een ander woord voor hark
[2] Er stond een houten, paardaangedreven dorsmachine in de schuur. Later werd de tredmolen buiten een dieselmotor binnen. Nog later werd er door dagloners met een grote machine op het erf gedorst.

Lees meer verhalen over de familie Dekkers en hun huisartsen

Reacties (17)

Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 7 juli 2021 om 10:22
Jeetje Cor, dat is zeker geen doorsnee Eerste Communie! Maar het levert wel een prachtig verhaal op :)
G Smits zei op 21 juli 2021 om 08:29
Volgens mij is dit een kafmolen en zeker geen dorsmachine . Een kafmolen diende om het kaf van he koren te scheiden . Het gedorste graan werd boven in de bak geschud , iemand moest aan de zwengel draaien en zodoende wind maken . De wind blies het kaf uit de molen en het graan werd onderaan opgevangen in zakken .
Cor Dekkers
Cor Dekkers zei op 22 augustus 2021 om 23:24
Ik denk dat je gelijk hebt. Bij een dorsmachine werd de schoof aan de voorkant ingevoerd en naar binnen gewerkt door een soort stompe ijzeren tanden op een ronddraaiende rol. Klopt dit ongeveer?
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 23 augustus 2021 om 12:53
Laat maar weten Cor, als we op zoek moeten naar een nieuwe foto bij dit verhaal, en dan deze keer wel van een dorsmachine :).
Cor Dekkers zei op 23 augustus 2021 om 13:57
Mariët Bruggeman, de heer G. Smits heeft gelijk. Het is een kafmolen. Het zou leuk zijn, als er een dorsmolen kwam staan.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 23 augustus 2021 om 21:08
Bedankt voor je bevestiging Cor, ik ga proberen er een foto van te vinden die we mogen gebruiken.
Cor Dekkers zei op 23 augustus 2021 om 21:35
Dank je wel!
Cor Dekkers zei op 25 augustus 2021 om 15:19
Helaas! Ik zoek even een kloppend plaatje, maar waar stuur ik dat heen?
G Smits zei op 25 augustus 2021 om 21:44
Een dorsmachine zoals door Cor beschreven werd een langdorser genoemd . Die werd door een paard aangedreven . Dat paard liep buiten rondjes , aangespannen aan een balk . Die zette een tandwiel en daaraan een as verbonden aan de dorskast binnen in beweging . Dit type dorskast werd een langdorser genoemd . De schoven graan werden in de dorskast gestoken en zodoende werd het graan eruit geslagen . Als men het stro wilde gebruiken voor het dak ( dekstro ) werd de schoof niet door de machine gehaald om beschadiging te voorkomen . Meestal werd roggestro gebruikt om een dak te bedekken . De latere dorskasten , tezamen met een stro-pers ,werden meestal aangedreven door een tractor . Z.g.n. loonwerkers kwamen dat werk doen . Als
er ergens gedorsen werd kwamen de buurlui meehelpen .Een man stond op de,n taas of stromijt en stak de schoven een voor een aan de gaffel en gooide ze op de dorskast . Daar stond een man die de schoven in de dorskast gooide . Achter de dorskast stond een man die het graan in zakken van 50 kilo opving . Aan de voorkant kwam het gedorste stro eruit en ging in de stro-pers . Daar stonden 2 mannen die zorgden dat er pakken stro gemaakt werden . Het kaf werd door buizen op een hoop geblazen , daar ontstond de zgn, kafhoop , die uiteindelijk in het kippenhok terecht kwam . Het Boerenbondsmuseum in Gemert kan misschien wel voor een foto van een dorskast zorgen .
Cor Dekkers zei op 25 augustus 2021 om 21:54
Wat een helder verhaal, meneer G. Smits! Precies zo'n machine had mijn vader, een paardaangedreven langdorser. Later heeft ie het paard vervangen door een dieselmotor.
Lisette Kuijper
Lisette Kuijper bhic zei op 26 augustus 2021 om 11:28
Hartelijk dank voor de uitgebreide en duidelijke uitleg, G. Smits! We plaatsen graag het juiste plaatje bij dit verhaal. Cor, je kunt een afbeelding sturen naar info@bhic.nl, dan zorgen wij ervoor dat 'ie hierboven geplaatst wordt. Alvast bedankt!
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 10 september 2021 om 15:35
Inmiddels hebben we via Cor een plaatje van een dorsmachine gevonden en toestemming gehad van de beheerders van de betreffende website om die foto online te mogen plaatsen. De juiste foto staat nu bij het verhaal.
Ad Rijkers zei op 26 maart 2024 om 23:24
Die kafmolen, dat werd bij ons een wanmolen genoemd. Hierbij word d.m.v. een (handaangedreven) schoepenwiel lucht door een vallende film koren met kaf geblazen. Het zwaardere koren valt naar beneden en hier wordt eventueel door zeven het koren nog gescheiden van de kleinere onkruidzaden. Het lichtere kaf wordt uit de machine geblazen. Voordat deze molens in gebruik waren werd het koren van het kaf gescheiden door het met een soort platte korf "de wan" in de lucht te gooien zodat de wind het kaf er tussen uit kon blazen. Ik weet dat er in Erp een fabrikant van wanmolens was. Ik weet alleen niet de naam.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 27 maart 2024 om 08:33
Aha, vandaar het het kaf van het koren scheiden... Mooie aanvulling, Ad, dank daarvoor. Wat betreft die fabrikant in Erp, ik heb net even snel gekeken in het archief van het Handelsregister, in de dossiers van opgeheven bedrijven en verenigingen in Erp mbt molens. Maar ook daar kom ik er niet helemaal uit:

https://www.bhic.nl/onderzoeken/handelsregister?mivast=235&mizig=25&miadt=235&miview=tbl&milang=nl&misort=last_mod%7C%7Casc&mizk_alle=molen*+erp

Misschien dat iemand die dit leest meer weet over deze fabrikant? We horen het graag!
Ad Rijkers zei op 27 maart 2024 om 08:44
Beste Marilou, ik ben ook nog even gaan zoeken. Nu blijkt dat ik me vergist heb in de plaats. Het moet Boekel zijn, en niet Erp. En de naam was Rijken. Onder deze link staat reeds een artikel over deze firma bij het BHIC
https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/wanmolens-van-rijken

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.