skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg

Jongelui verstoren vanaf kerkhof de Deurnese kerkdienst in 1735

De 'paapse stoutigheden' in 1735 bewijzen dat de verstandhouding tussen de katholieken en protestanten in Deurne in de achttiende eeuw niet altijd even goed was.

Op 9 januari 1735 verzamelde zich tijdens de zondagse kerkdienst van de protestanten in de grote kerk van Deurne een groot aantal jongens op het kerkhof rond de kerk. Zij maakten zo veel herrie dat men er binnen veel last van had.

De onruststokerij werd door de protestantse kerkgangers en door de overwegend protestantse dorpsbestuurders opgevat als een daad van minachting jegens hun religie en hun godsdienstuitoefening. Zij eisten daarom dat behalve de ouders ook de katholieke leiders hierop werden aangesproken en er tegen zouden optreden. Er werd nog die zelfde zondag een maatregel gepubliceerd, die inhield dat er tijdens de kerkdiensten rondom de kerk niet mocht worden geschreeuwd en gespeeld en dat overtreders zouden worden bestraft. Ook werd door de officier gedreigd om het katholieke kerkgebouw te laten sluiten als de overlast mocht voortduren.

Proces-verbaal voor belhamels

Door dit alles niet gehinder,d hadden de jongelui de smaak blijkbaar toch te pakken want drie weken later, op zondagmiddag 30 januari 1735, herhaalde zich hetzelfde tafereel waarbij zo'n vijftig jongens betrokken waren. Veel lawaai makend en schreeuwend probeerden ze, verdeeld in twee groepen, vanaf het kerkhof de dienst, die werd geleid door de Bakelse predikant Paulus Antonius Laats, te verstoren. In de kerk waren zowel de vorster Michiel van Schaijk als de schutter Adolf van Schaijk aanwezig. De Deurnese schout Pero de Cassemajor, die ook de dienst bijwoonde, gaf hen opdracht om naar buiten te gaan en zo veel mogelijk belhamels een proces-verbaal aan te smeren of anders hun namen op te schrijven.

Het was een moeilijke opdracht want behalve dat de jongens zich moeilijk lieten pakken, kenden zij ook de namen van de meeste jongelui niet. Toch konden ze nog de namen van de volgende daders reproduceren: Francis Roelofs, Hendrik Munsters, Jan de zoon van Mathijs Jansen, Peter en Dirk de zonen van Mathijs Manders, Johannes Coenraat Smits, Jan de zoon van Willem Thoro, Antonie de zoon van Dirk de Vet, Willem de zoon van Arnold van Duren, Antonie de zoon van Adriaan van den Bloemen, Leendert die inwoonde bij Gerard van der Veen Adriaanzoon, Jan Cornelis van de Mortel en Jan de zoon van Antonie Smits. Toen de jongens gesommeerd werden om te vertrekken, begonnen ze hard te schreeuwen en jouwden naar de dienaren der wet. Toen ze weer terug in de kerk waren ging het geschreeuw en gejoel bij vlagen gewoon door.

Op water en brood

Toch was hiermee de kous nog niet af. Er werd aan de ouders van vierentwintig jongelui een boete van ieder tien gulden opgelegd. Maar geen van hen wilde of kon die boete te betalen. Een strop van 240 gulden dus voor de drossaard. De jongens, van wie de ouders de boete niet konden of wilden betalen, moesten drie dagen op water en brood het gevang in. Bovendien moest voor deze zaak aan advocaat mr. Hendrick Cornelis van der Vliet 40 gulden betaald worden en procureur Paulus Loeff bracht 85 gulden inrekening. De drossaard had informatie ad adviezen moeten inwinnen en procedures moeten opstarten waarvoor hij 82 gulden wilde hebben.

Bronnen:

Archief Raad van Brabant BHIC Toegangsnummer 19 inv.nr. 432 - regesten Henk Beijers

(10-03-1735 OAA Deurne 111 blz. 211, zie ook boekje Paapse stoutigheden van N.H.Ouwerling.)

4-2-1735 Collectie Rijksarchief  N.Br.1557-1817 BHIC 178 inv nr 73

 

Reacties (1)

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 1 november 2018 om 16:52
Wat een mooi verhaal Antoon, over een probleem van alle tijden zo te zien. :)

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.