Op 16 januari 1925 viert Adrianus Gijsbertus van den Broek zijn veertigjarig kosterfeest in Boxtel. Maar van het wandelingetje dat hij 's avonds gaat maken, keert hij niet meer terug...
Het schilderij dat Adrianus van den Broek bij zijn 40-jarig jubileum als geschenk kreeg van het parochiebestuur (hangt nu in de sacristie van de St. Petrusbasiliek)
Adrianus (Janus) wordt op 18 mei 1855 in Boxtel geboren, als zoon van Josephus van den Broek (1818-1893) en Geertrui van de Graaf (1819-1900). Hij wordt op 30-jarige leeftijd koster van de St. Petrusparochie. Eén van zijn taken is het zogeheten uitvaartenboek bijhouden, en één van die boeken is bewaard gebleven. Zo heeft hij in dat register voor de periode 1901-1921 zorgvuldig de uitvaarten en begrafenissen genoteerd met een nauwkeurige specificatie van de onkosten.
Bij bijzondere tragische sterfgevallen volstaat de koster niet met een nuchtere registratie van het overlijden; hij plaatst dan een aantekening over de aard van de ziekte of het ongeval. Hij is duidelijk begaan met de slachtoffers. Meestal zorgt de koster ook voor de bidprentjes. De tekst, in die tijd gewoonlijk enkele spreuken uit de H. Schrift, wordt op de pastorie opgesteld. Van de drukker geniet de koster een kleine provisie.
Oude Kerkstraat 18 .Foto: Rini van Oirschot
In 1896 wordt door het kerkbestuur, bij de kerk - voor vierduizend gulden - een dubbel woonhuis gebouwd, ontworpen door architect J. de Vries. Het linkergedeelte, nummer 18, wordt de woning voor koster Van den Broek. In zijn salaris is vrij wonen inbegrepen. Het rechterwoonhuis, nr. 16, is bestemd voor de doodsgraver.
Mijlpaal
Op 16 januari 1925 viert Van den Broek zijn 40-jarig jubileum als koster van de St. Petruskerk. Deze mijlpaal wordt op een waardige wijze gevierd met zowel de geestelijken als de familie en buren.
(het verhaal gaat verder onder de foto)
Koster Janus van den Broek, gefotografeerd door Pierre Janssen in 1910 bij gelegenheid van zijn zilveren jubileum als koster van de St. Petrusparochie
Het kerkbestuur biedt Van den Broek een toepasselijk cadeau aan. Een schilderij vervaardigd door de Boxtelse kunstschilder Pierre Janssen. Het olieverfschilderij stelt de St. Petrus-kerk voor met historische en zeer schilderachtige huisjes. De huisjes uit de 17e eeuw staan er dan al niet meer, ze worden in 1923 afgebroken. Het tweede cadeau van het parochiebestuur, ook van Pierre Janssen, is een tekening voorstellende St. Petrus met de sleutels met het oude kerkgebouw op de achtergrond. Tijdens zijn jubileum wordt de wens uitgesproken dat hij nog lang koster mag zijn van de St. Petruskerk.
Tragische dood
Op 18 januari 1925 meldt de krant: “Mochten wij gisteren ons verheugen in het 40-jarig jubelfeest van de heer A. van den Broek als koster van de St. Petruskerk alhier, droevig is dit feest voorwaar geëindigd. Vrijdagavond, 16 januari, ging de jubilaris nog even een boodschap doen, maar kwam helaas niet terug. Overal werd tot laat in de nacht geïnformeerd en gezocht, doch zonder resultaat. Men moest het ergste vrezen. Het ergste kwam dan ook, want gisterenmorgen vond men zijn lijk even buiten Boxtel in een kleine sloot. Vermoedelijk door de duisternis er in geraakt wist de ongelukkige zich niet meer te redden en verdronk. Onder veel deelneming en belangstelling werd het lijk huiswaarts gevoerd.”
“Het laatst was hij gezien door een wachter van de NS die hem omstreeks 11 uur voorbij de overweg, tegenover de Exportslagerij van Wijnbergen, had zien gaan. Zaterdagmorgen omstreeks 08.00 uur werd hij in de spoorsloot gevonden. Hij werd direct herkend. In het gras, vertelt een ooggetuige, lag een sigarenkoker en in het water lagen enige papieren. Hierbij was ook het telegram van hulde, gezonden door H.M. de koningin bij zijn 40-jarig jubileum als koster, waarbij hij werd vereerd met de zilveren eremedaille in de orde van Oranje Nassau. Het horloge dat Van den Broek droeg stond stil op 11.20 uur”.
De krant ‘Het Huisgezin’ schrijft over deze gebeurtenis het volgende: “Na een hele dag van druk bezoek en nog vele felicitaties in ontvangst te hebben genomen bij gelegenheid van zijn 40-jarig jubileum is hij, om flink uit de drukte te zijn, ’s avonds omstreeks half negen een wandeling gaan maken. Er was toen een stevige mist en is hij zodoende verdwaald geraakt of heeft de verkeerde weg genomen en is zodoende in het water gelopen en verdronk. De plechtige begrafenis zal plaats hebben dinsdagmorgen om tien uur in de genoemde parochiekerk.”
Het Eindhovens Dagblad meldt op 19 januari 1925: “Het gerucht doet hier de ronde, dat men denkt aan een misdaad, doch hiervan is nog niets bewaarheid geworden. Wel heeft de politie de zaak in handen en is zaterdagmorgen een onderzoek ingesteld”.
Wie heeft dit tragische overlijden van Janus van den Broek nu in het uitvaartenboek geschreven, waar hij zelf zo secuur in was? Wil je meer weten over dit bijzondere boek?
