Het betreft een overlijden ‘op gister des morgens ten zes ure’ van Bernardina Kerkdeur ‘buiten beroep’ in den ouderdom van 83 jaren. Uit de doopakte (Boxmeer DTB 1) bleek dat Bernardina ‘sub conditione’ RK gedoopt werd op 20 augustus 1786 in Boxmeer. ‘Sub conditione’ betekent dat dit gebeurde onder voorwaarde dat ze niet eerder gedoopt was.
De doop vond plaats op de naamdag van de beroemde cisterciënzer Sint Bernardus van Clairvaux die in 1090 te Fontaine-les-Dijon geboren werd. Het was in het katholieke Land van Cuijk gebruikelijk dat je genoemd werd naar de bekendste heilige van de geboortedag.
Bernardina was een kind ‘inventa ante templum Monialium’, wat zoveel wil zeggen als gevonden bij de kerk. Haar achternaam werd verbonden aan deze vindplaats. 
Met de achternaam Kerkdeur zou zij verder door het leven gaan. In Boxmeer was dan wel bekend dat Bernardina een vondelinge was, maar of dat nou bij de deur of op de dorpel van de kerk was, was bij de opsteller van de bevolkingsregisters te Boxmeer kennelijk niet zo duidelijk…
Moetje
Onderzoeker Geurt Franzen is nog meer over Bernardina te weten gekomen. Zo vertelt hij dat dat ze op 20 september 1818, als ze 32 jaar oud is, in Escharen woont en daar trouwt met Antoon Bischops uit Mill. "De boerenknecht is 29 jaar. Dat huwelijk komt niets te vroeg: nauwelijks een maand later, op 16 oktober, bevalt Bernardina van een meisje, Cornelia geheten. Dit huwelijk was duidelijk een moetje. Het meisje is niet sterk en overlijdt al na een paar maanden. Een treurige geschiedenis die zich herhaalt: negen kinderen zal Bernardina baren, slechts twee bereiken de volwassen leeftijd."
"Halverwege de negentiende eeuw woont Bernardina met die twee kinderen in Grave. Antoon is dan overleden. Ze woont Achter de Kerk, op nummer 63, is arbeidster van beroep en heet volgens de registers: Bernardina Kerkdurpel. Kerkdurpel? Misschien was het haar bijnaam geworden en heeft een ambtenaar die foutief genoteerd in de boeken. In de overlijdensakte van Antoon (1839) is ook haar voornaam verbasterd: daar heet ze Gerdina.
Zelf kon ze lezen noch schrijven dus zal ze onwetend zijn geweest van die verschrijvingen. Het is pas een probleem als in 1849 haar dochter trouwt. Dan komt die verkeerde naam naar boven en moet ze onder ede verklaren dat ze toch echt Bernardina Kerkdeur heet."
"Ergens tussen 1850 en 1870 keert ze terug naar haar geboortedorp. Ze leeft teruggetrokken en in armoede, in een klein huisje aan de Kreupelstraat, de huidige Burgemeester Verkuylstraat. Buurman Peter Kusters, die haar overlijden meldt, weet weinig van zijn buurvrouw. ‘De namen van haar twee overleden echtgenooten zijn hem niet bekend’, schrijft de ambtenaar. Een tweede echtgenoot? Daarover zwijgen de registers."
Wil je het hele verhaal van Geurt lezen? Klik dan hier.
