Kerkelijke inspectie in 1623

Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) kon het puin worden geruimd en hervatte het leven zijn normale gang. Het bisdom 's-Hertogenbosch gebruikte deze rustige periode om een inspectieronde te doen langs de parochiekerken. In 1623 kwam een visitator (een kerkelijk inspecteur) in Nistelrode langs en schreef over zijn bevindingen het volgende verslag:

De pastoor (Joannes Gijselius), een goede oude man, was ten tijde van de visitatie afwezig. Wat nu volgt, is ons medegedeeld door de pastoor van Heesch en de kerkmeesters.

Er zijn 600 communicanten en zij hebben allen gecommuniceerd. Verbazingwekkend, omdat een zekere Jan Hendriks en Jacoba, dochter van Jan Michielsen, die in de derde graad familie van elkaar zijn, in ’s-Hertogenbosch zijn getrouwd, dus samenwonen in een ongeldige verbintenis en ook een kind hebben verwekt. Zij wonen al drie jaar onder hetzelfde dak zonder dat hun de communie is geweigerd. Over deze zaak moet de pastoor worden aangesproken, zoals wij al hebben gedaan via de pastoor van Heesch en anderen.

De belangrijkste gedeelten van de kerk [op Kleinwijk] zijn in goede staat, zoals het dak, de muren en de vloer, maar de ornamenten zien er nogal verwaarloosd en vuil uit. Het tabernakel des Heren is aan een opknapbeurt toe, zodat het weer goed kan worden afgesloten.

Van de kerkmeesters is de ene al dertien jaar in functie, de andere bijna een jaar. Zij waren van vroeger uit niet gewend een jaarrekening op te maken. Hetzelfde geldt voor de H. Geestmeesters, maar hen hebben we na lang praten zover kunnen brengen dat zij beloofden aan het einde van hun ambtstermijn een rekening te zullen opmaken in het bijzijn van de pastoor en de schepenen. (…)