Toen de Zusters van Liefde van Tilburg zich in Grave hadden gevestigd, zette Mgr. Zwijsen en de weldoeners Mgr. De la Geneste en diens zus Henriëtte zich in om ook de Fraters van Tilburg naar Grave te halen ten behoeve van de zorg voor verlaten jongens en wezen. Ze stichtten aan de Hoofschestraat een instituut voor blinde jongens.
Grave, Henricusgesticht, 1914. Foto: collectie BHIC, nr. GRA0075
Dit was het enige katholieke blindeninstituut in ons land en het kreeg de naam van de beide stichters (Henricus en Henriëtte de la Geneste). Frater Antonius Paulusse maakte het bestek en de tekeningen van het gebouw, dat op een terrein naast dat van de Zusters van Tilburg kwam te staan. De opening vond plaats op 25 september 1858, de kapel van het fraterhuis was pas klaar in juli 1860.
In 1876 kwamen er nieuwe schoollokalen met een speelplaats. In 1891 kochten de fraters de wal, het Oranje Bastion, de gracht en nog vijf hectare aangrenzend polderland. Ze sloopten de vestingwerken en betrokken het Oranje Bastion bij hun gebouwen.
Na de brand van het klooster van de Picpus-paters in 1921 kochten de fraters ook dat terrein. Op 8 februari 1928 werd de eerste steen gelegd voor de voorvleugel van een nieuw gebouw, waarin ook de blindenbibliotheek werd ondergebracht. De plannen waren van architect C. Panis uit Tilburg, die ook de nieuwe kapel bouwde. Het geheel werd omsloten door de Hoofschestraat, Trompetterstraat en Bagijnenstraat.
Grave, Henricusgesticht, 1930. Foto: collectie BHIC, nr. 1638-001742
Na de Tweede Wereldoorlog zijn er jarenlang acties gevoerd om gelden te verwerven voor nieuwbouw. Door een verandering in het blindenwezen ging de bouw niet door en zocht men elders een geschikt terrein voor beide zorginstellingen. De fraters verkochten de gebouwen in 1965 aan de gemeente Grave, die ze in 1966 sloopte. In 1967 verhuisden ze naar nieuwbouw in Nijmegen, die ontworpen was door architect C. Panis.
Het neogotische gebouw uit 1858 had in de gevel nissen met heiligenbeelden. Aan de hoofdbouw grensde aan de linkerzijde een neogotische kapel. Op de nok van het dak een dakruiter met hoge spits. Een bouwdeel haaks op de voorgevel sloot het voorplein af. Ook hier bevond zich een dakruiter.
De nieuwbouw uit 1928 had een brede bakstenen gevel, met Amsterdamse-Schoolelementen, die architect Panis wel meer toepaste. IJzeren hekken tussen penanten, afgedekt met een natuursteen plaat, scheidden het huis van de straat.
Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010
Vrijdagmiddag 27 juli 1952 bezochten we, leerlingen van het eerste lesjaar
van de LTS uit Uden per fiets het Blindeninstituut St. Henricus in Grave.
Vóór de terugtocht werd bij de hoofdingang een groepsfoto gemaakt.
Marilou Nillesen
bhiczei op 7 maart 2019 om 09:07
Wat kun je je herinneren van dit bezoek aan het St. Henricus, Rini? En natuurlijk... heb je die foto nog? ;)
Rien van den Heuvel
zei op 3 juli 2020 om 17:28
Gaarne ontvang ik van iemand een of meerdere foto' s van het internaat
Sint Henricus voor een lieve vriend, die 10 jaar op het internaat gezeten heeft, misbruikt is, en erkend is door de Commissie Deetman, die toch heel graag een of meerdere foto' s wil van het internaat. Mn van de hoofdingang en de bijzondere torentjes.
Zou heel fijn zijn voor zijn moeizame verwerkingsproces.
bij voorbaat mijn dank.
Rien van den Heuvel
Marilou Nillesen
bhiczei op 4 juli 2020 om 06:22
Hallo Rien, bedankt voor je berichtje. Wat verdrietig om te horen dat deze vriend dit allemaal heeft moeten meemaken.
Is ook bekend wie de beeldhouwer is van de twee beelden die links en rechts van de hoofdingang van het instituut zijn? Een van de beelden (H. Oda) is via via in Ottersum terecht gekomen. De huidige eigenaar schenkt het aan het dorp en wij zoeken er een mooi plaatsje voor. Dan is het interessant om te weten wie de maker is.
Marilou Nillesen
bhiczei op 20 september 2020 om 16:37
Hallo Frans, bedankt voor je leuke vraag naar aanleiding van dit bijzondere initiatief. Een snelle zoektocht levert vooralsnog geen antwoord op, dus ik heb stichting Graeft Voort uit Grave om hulp gevraagd. Hopelijk kunnen we je snel meer melden.
Marilou Nillesen
bhiczei op 21 september 2020 om 16:39
Ben ik weer, Frans, met in ieder geval een aanwijzing. Leny van Lieshout van Graeft Voort heeft de boeken erop nageslagen: de scriptie van Hans Klein en het gedenkboek bij het 75-jarig bestaan. Maar daarin staat de naam niet.
Wel nog een goede tip: neem contact op met het archief van de fraters in Tilburg, daar ligt het Henricusarchief en die weten vast meer. Je kunt hiervoor het beste aankloppen bij Erfgoedcentrum Kloosterleven: info@erfgoedkloosterleven.nl
Veel succes ermee!
JLMErmers
zei op 27 juni 2021 om 12:30
Dag,
Ik zou graag willen weten of er archieven zijn van het blindeninstituut. Mijn grootvader woonde ergens tussen 1885 en 1900 in het St. Catharinagasthuis, maar ik weet uit de overlevering dat hij een tijd blind is geweest. Mogelijk dat hij in het instituut muziekles heeft gehad, want later werd hij organist. Zijn naam: Wilhelmus Ermers. Het zou mooi zijn wanneer, als er archieven zijn, er nog iets terug te vinden is over hem.
Norah
zei op 27 juni 2021 om 20:01
Goedenavond,
Er stond wel in de bevolkingsregisters van Grave dat uw grootvader(* 18-06-1874 Veghel) daar vertrok op 10-02-1897 naar Megen, en van beroep timmerman was. Een paar jaar later trouwt hij ook in Megen, en was bij zijn huwelijk organist.
Voor nadere informatie:
info@erfgoedkloosterleven.nl
Mvg.
Norah
zei op 27 juni 2021 om 20:12
Ik las net op internet dat eind 2021 scans van dit Gasthuis in de openbaarheid komen. Dit alles valt onder het -metamorfozeproject- dat een initiatief is van het BHIC.
Mogelijk kan men u daar meer over vertellen.
Jan Sanders
zei op 30 juni 2021 om 14:42
Dag Norah,
Morgen ga ik naar Grave om de afronding van dit project te bespreken. Als voorlopige datum heb ik 12 augustus staan. Plaats van handeling is Grave. Vanaf dat moment staat de inventaris met scans on line.
Norah
zei op 30 juni 2021 om 16:23
Dag Jan,
Dat is mooi om te horen, vooral voor mevr./dhr. Ermers. Wel bedankt voor dit bericht!
Mvg.
Hans Ermers
zei op 30 juni 2021 om 18:11
Norah, Jan,
Heel erg bedankt voor jullie reactie.
Geweldig om te lezen dat de archieven/inventaris nu al online komen. Ik wist van het project, maar las eind 2019 dat het pas laat in 2021 zou worden.
Ik ben heel erg benieuwd wat en of er iets te vinden is van mijn grootvader Wilhelmus Ermers en zijn broer Egbertus.
Ze werden op zeer jonge leeftijd wees, grootvader is ook nog een tijd blind geweest en hoe ging de jonge Egbertus er mee om...Hopelijk kunnen een aantal vragen beantwoord worden met het openbaren van het archief.
Vraagje nog: was er een relatie tussen St. Catharina Gasthuis en Henricus?
M.vr.gr.,
Hans Ermers
Norah
zei op 30 juni 2021 om 20:13
Dag Hans,
Graag gedaan. Ik weet verder niets over Grave en deze verschillende instituten. Mogelijk weet Jan hier meer van?
Mvg.
jan sanders
zei op 30 juni 2021 om 21:19
Voor zover ik weet was er geen directe relatie, maar ik ben onvoldoende thuis in de Graafse historie om hierover iets met zekerheid te kunnen zeggen.
Frans Meeuws
zei op 6 juli 2021 om 14:53
Vanochtend is het beeld van de H. Oda vanuit Ottersum teruggebracht naar Grave. Dit beeld dat in een nis naast de hoofdingang van het Henricusklooster heeft gestaan, heeft een plaatsje gekregen in de tuin naast de St Elisabethkerk.
