skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Het leven van Sophie Julienne Leonie Huijghe (1867-1940)

Onlangs kocht ik een ansichtkaart van Eindhoven uit 1903 met Franse tekst, ondertekend door Julie. De kaart was verzonden vanuit Eindhoven en gericht aan A. Verscheure Huijghe, docteur uit Stekene, Oost-Vlaanderen. Enigszins geïntrigeerd door de kaart, begon ik aan een zoektocht naar Julie.

 

Heemkundekring D'Euzie uit Stekene mailde: huisdokter Verscheure woonde in de Stationstraat in Stekene en was getrouwd met Alfonsine Marie Huijghe, dochter van Francies Huijghe en Sophie Caroline de Jaeger uit St. Laureins. Naast dokter was hij ook mede-oprichter van sigarenfabriek De Smedt van het merk Caoba-Puntos.

De zoektocht begint binnen de elite van Eindhoven in 1903. Eindhoven was met 4.900 inwoners een industriestadje in opkomst, onder andere bekend om zijn sigarenindustrie. Niet voor niets werd Eindhoven 'la cité fumée' genoemd. De familie Philips startte hier in 1891 hun lampenfabriekje in de binnenstad.

En binnen deze elite is Sophie Julienne Leonie Huijghe gevonden, geboren op 28 januari 1867 te Sint-Laureins. Zij werd Julienne genoemd en in 1891 trouwde zij in Sint-Laureins met Theodorus Edmond Marie De Haes (1865-1949), linnenfabrikant, woonachtig in de Dommelstraat te Eindhoven. Het echtpaar kreeg vier kinderen: Marguerite (1892), Ignatius (1893) en de tweeling Edmond en Francois, geboren op 28 december 1899. In de Meierijsche Courant van 20 januari 1900 vraagt mevrouw De Haes in een advertentie om een 'nabaker', waarschijnlijk om de druk in het huishouden te verlichten.

Het gezin verhuist op een gegeven moment naar het Villapark, nummer 303. Er is niet opgetekend wanneer dat is geweest. Het fabrikantengeslacht De Haes heeft maar liefst drie huizen in de Parklaan.

En dan gaat het mis. Geestesziek, zeggen de nazaten. Wat hieraan ten grondslag heeft gelegen, is niet bekend. Een analyse van de patiëntendossiers van Voorburg geeft aan dat opname niet gelegen was in psychiatrische symptomen en afwijkend gedrag, maar dat de familie de overlast van de patiënt niet meer aankon.

Uit de dossiers komt duidelijk naar voren dat de familie hun verwant lang bleef verzorgen en in uiterste nood tot opname overging. En daarna was er voor betrokkene geen weg terug meer.

Julienne werd op 9 februari 1917 opgenomen in het Geneeskundig Gesticht Voorburg, Vught. Zij behoorde tot de elite van Eindhoven, dus zij zal een klasse 1 of klasse 2 verpleging hebben gekregen in de klassen-paviljoens.

In Voorburg kende men vier maatschappelijke standen, mannen en vrouwen werden streng gescheiden met daarbij een indeling in rustige, (half)onrustige en ‘razende’ patiënten. De elitaire vrouwen verbleven in villa Voorburg tegen een tarief van 1.000 gulden per jaar. Tegen betaling van 150 gulden extra kreeg men in een eigen zit- en slaapkamer en met nog eens 200 gulden extra had men de beschikking over een eigen verpleegster. Het aantal eersteklasse patiënten in 1924 bedroeg acht mannen en 18 vrouwen op een totale bevolking van 986 gestichtsbewoners. Slecht was het gesteld met de armlastige patiënten, zij sliepen in overvolle zalen en droegen uniforme gestichtskleding.

Tot 1925 beschikte men in Voorburg niet over elektriciteit. Behandeling van de patiënt bestond voornamelijk uit medicamenteuze therapie, zoals het toedienen van sedativa en narcotica. Ook shock- en baadtherapie werd hier toegepast voor onrustige patiënten.

In de psychiatrische inrichting was men dus niet op revalidatie ingesteld en werden mensen massaal gehospitaliseerd en afhankelijk van de inrichting gemaakt. Hoe makker de patiënten, hoe liever.

Op 25 mei 1940 stierf Sophie Julienne Leonie Huijghe. Zij was toen 74 jaar en had 23 jaar in het krankzinnigengesticht doorgebracht. Aangifte van overlijden - volgens akte van de Burgerlijke Stand - is gedaan door de portier, Theodorus van den Biggelaar. Gelukkig is haar de Tweede Wereldoorlog bespaard gebleven. Tijdens de oorlog waren veel patiënten van andere tehuizen in Voorburg ondergebracht. Het was er overvol en er was veel armoede.

Er is geen foto van Sophie Julienne Leonie Huijghe, geen bidprentje en het is onbekend waar zij begraven is. In vergetelheid geraakt, maar door haar ansichtkaart niet vergeten.

Reacties (11)

Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 25 november 2016 om 13:19
Aangrijpend en mooi geschreven verhaal en heel illustratief voor de behandeling van de elite binnen krankzinnigengestichten.
Helena zei op 25 november 2016 om 21:42
Héél aangrijpend en inderdaad mooi geschreven verhaal. Goed dat Julie [ en alle andere patienten die daar geweest zijn] zo toch nog even onze aandacht kregen hierdoor.
Héél aangrijpend ook hoe de behandeling van de niet-elite was.

Deze Julie heeft wel een gezin op de wereld kunnen zetten. En dan gaat het helaas ergens mis. ' ...analyse van de patiëntendossiers van Voorburg geeft aan dat opname niet gelegen was in psychiatrische symptomen en afwijkend gedrag, maar dat de familie de overlast van de patiënt niet meer aankon.' Wie zal het zeggen wat het precies was. -- Kreeg eens een reactie [vanuit Reinier van Arkel psych. ziekenhuis] waarin het volgende werd opgemerkt: - Men moet bedenken dat de artsen aan begin 20ste eeuw nog niet hetzelfde onderzoek deden en over de diagnostiek beschikten die thans gebruikelijk is. Beschrijvingen van gedrag meestal beperkt tot enkele regels. Met een diagnose achteraf stellen moet men dan ook heel voorzichtig mee zijn. -
Zelden een weg terug als je door die poorten kwam, vermoed ik..?
Louis Bouwman zei op 16 december 2016 om 11:10
Het verhaal, dwz het resultaat van onderzoek naar de geadresseerde, is aangrijpend. Maar vraagt ook om een leesbare weergave van de tekst op de kaart.
Tonnie van Gestel zei op 16 december 2016 om 22:30
Inderdaad een mooi verhaal. Maar ook een leuk idee voor de redacties van de heemkunde verenigingen die nog een onderwerp zoeken voor hun blad. Immers er zijn van elk dorp wel ansichtkaarten te vinden met een afzender en een geadresseerde
Marlo Eygenraam zei op 29 december 2016 om 15:44
Beste Louis,
Ik kan het volgende ontcijferen: "Bien chers, un mot(?), quand venez vous, où en êtes vous avec vos .... je vous invite à venir avec Robert aux fêtes de la reine qui auront lieu le 31 août. Si le cœur vous en dit de venir à un moment plus propice pour vous, prévenez-moi. Quand allez-vous à Paris? N'oubliez pas votre promesse. N'avez-vous pas envie de nous accompagner à un grand concours ........ à Zeist, près d'Utrecht? Alors il faudrait tâcher d'être ici le 14 courant. J'attends impatiemment votre arrivée vous êtes toujours les bien venus n'importe avec qui et quand. ................. baisers(?) ......... Julie (de vertaling komt ook nog). Groetjes.
Marlo Eygenraam zei op 29 december 2016 om 15:55
Beste, een berichtje, wanneer komen jullie en hoe staat het met jullie ... Ik nodig jullie uit om samen met Robert naar het feest van de koningin te komen dat plaats vindt op 31 augustus. Mocht het jullie beter op een ander moment uitkomen, laat me iets weten. Wanneer gaan jullie naar Parijs. Vergeet niet wat jullie beloofd hebben. Hebben jullie geen zin om samen met ons naar een grote
...... wedstrijd in Zeist, bij Utrecht, te gaan? In dat geval zouden jullie moeten proberen de 14de van deze maand hier te zijn. Ik wacht vol ongeduld op jullie komst, jullie zijn altijd Welkom ongeacht met wie of wanneer. ..... liefs .............. Julie.

Ik kon helaas niet alles lezen, maar misschien heb je er toch iets aan.
Groetjes,
Marlo
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 30 december 2016 om 19:22
Wat een service Marlo, dat je de moeite hebt genomen om deze tekst te lezen én te vertalen. Daar zal Louis, maar zullen zeker ook andere bezoekers van onze website, zeer blij mee zijn.
Jolanda Bakker zei op 6 februari 2017 om 09:01
Een update van dit verhaal door de schrijfster: Sophie Julienne Leonie Huijghe was de jongste telg van een gezin van 18 kinderen en zeer verwend. Zij zat in Brugge op kostschool en heeft daar de zussen van Edmond de Haes ontmoet. Waarschijnlijk is daar een ontmoeting en huwelijk met Edmond de Haes uitgekomen. In ieder geval het huwelijk met Edmond de Haes was niet goed. Ook grootvader Ignatius de Haes wordt hier genoemd als strenge patriarch van de familie. Zij was verwend en zij verwende haar kinderen teveel (volgens de familie), dat was een bron van vele ruzies. Dr. Verschuere was de lievelingsoom van hun kinderen en de tweeling Edmond en Francois zijn vaak in Stekene gaan logeren. Een nazaat heeft Sophie Julienne Leonie Huijghe nog ontmoet. (Dat moet nog voor 1945 zijn geweest). De familie bracht wel bezoekjes aan Vught. Er wordt al door deskundigen geopperd dat Sophie Julienne Leonie Huijghe mogelijk manisch depressief geweest zou kunnen zijn. In ieder geval het materiaal stapelt zich op voor een klein boekje.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 6 februari 2017 om 14:21
Dat kan ik me voorstellen, Jolanda! Het leest nu al als een spannende, ietwat tragische roman. Hou je ons op de hoogte als het boekje verschijnt?
Rut zei op 17 januari 2018 om 19:45
Beste Jolanda,

Kan me niet voorstellen dat jij het dossier van deze cliënt van Voorburg heb kunnen analyseren. De dossiers zijn niet toegankelijk.
Rut
Feliz zei op 29 maart 2023 om 17:31
Dit is inderdaad een mooie 'histoire'!
Mijn overgrootopa was in 1934 ook opgenomen op Voorburg. Waarschijnlijk omdat hij hartstikke 'gek' was, of in ieder geval deed, want Voorburg stond toen bekend als het 'gekkenhuis. Mijn opa ging zijn vader op een dag opzoeken toen een ziekenbroeder hem tegemoet kwam. Hij zei:" u moet uw vader mee naar huis nemen, want hij is niet gek.hij heeft suikerziekte ". (Toen heette diabetes nog suikerziekte). Dat herkende men toen slecht en was ook zeer moeilijk te reguleren. Die ziekenbroeder was een jonge kerel die wat modernere inzichten had. Het was waar; het was diabetes.
Met dit voorbeeld wil ik maar zeggen, hoeveel mensen zaten toen in instellingen terwijl er een oorzaak aan ten grondslag lag die men nu heel goed kan behandelen, psychisch en fysiek.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.