Deel 1 van het drieluik over de onderwijzers van mijn lagere school. Het inleidende verhaal kun je hier lezen.
Uden 1955. Na zuurpruim Hermsen in de eerste klas verhuisde mijn klas van de Sint Jozefschool naar de sacristie van de St. Petruskerk. Er werd namelijk gewerkt aan een nieuwe school: de Pius X. Wat een feestelijk jaar was dat met meester de Groot.
Veel kan ik niet meer vertellen, want ik ben bijna alles vergeten. Een paar anekdotes moet ik echter vertellen, omdat die de man maken tot een held van onze jeugd. Natuurlijk kreeg je bij meester de Groot ook straf, als je bepaalde regels overtrad. Maar zoals de meester ons bespeelde, zo speelde hij ook met de manier waarop hij ons strafte. Geen klappen, geen houten borstels naar het hoofd gesmeten, geen tikken met een lat op de vingers, geen gemeen geknijp in armpjes, geen oren een kwartslag gedraaid. Niks op de knieën, in de hoek staan, de klas uit gestuurd worden, nablijven.
Foto vriendelijk beschikbaar gesteld door Ernest de Groot
In de sacristie stond aan de rechterkant van het lokaal de kerststal opgeslagen. Koe, ezel, schapen, Jozef, Maria, Kindje Jezus, een engel, een paar verdwaalde koningen uit het oosten: de hele santenkraam stond daar bijeen op een kluitje. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het pronkstuk: de kameel.
Ik heb een zoete herinnering aan de straf waaraan hij mij eens onderworpen heeft. Hij tilde mij op die voor ons tweedeklassertjes levensgrote kameel en daar zat ik dan. Hoog en droog, maar wel zodanig dat ik er niet zelf af kon klimmen zonder botten te breken. Hij liet me daar een eeuwigheid zitten, wel tot het speelkwartier, en pas toen iedereen de klas uit was tilde hij me weer van de kameel af. Hij was niet boos, ik was niet overstuur. Mijn straf was tijdelijke verwijdering uit de groep. De boodschap was duidelijk.
Vele jaren later leerde ik zijn dochter Heleen kennen, die ik mijn herinneringen aan haar vader verteld heb. Ze glunderde bij het horen van mijn verhaal dat liet zien dat meester de Groot hart had voor zijn vak en de aan hem toevertrouwde kinderen. Dat laatste is wat mij het allermeest is bijgebleven van deze aardige man.
Ik was echt niet de enige die gek was op die meester. Mijn broer Tiny had hem eerder ook al gehad. Die was bijvoorbeeld diep onder de indruk van zijn racefiets, een echte, met zo’n raar stuur, geen spatborden, geen dynamo en verlichting, twee derailleurs en hele dunne bandjes. Daarmee begaf hij zich naar school. Goed voorbeeld doet goed volgen: nu beklimmen zijn zoon Ernest en diens zoon samen de Alpe d’Huez.
Mijn broer was ook weg van de verhalen die hij vertelde over verre reizen. Van een van die reizen had hij een slangenhuid meegebracht en die had ie opgehangen in de klas. “Hij was minstens vijfentwintig meter lang”, zei mijn broer. Hij is later timmerman geworden, maar op dat moment had ie blijkbaar nog geen timmermansoog, want de maximale lengte van een python is tien meter. Maakt niet uit, het was een ruwe schatting van de lengte van het beestje vanuit kinderperspectief. Hij bracht ook gewoon twee Angorakatten mee naar school, die aan zijn voeten bij de lessenaar lagen lui lagen te spinnen. Nu zou hij gearresteerd worden voor het leed dat ie de katten en de kinderen aandeed. Toen illustreerde het de aard van zijn aanpak.
Een kleine relativering is hier wel op zijn plaats. In de tweede klas is De Meester nog veel meer een onbetwistbare autoriteit dan bijvoorbeeld in de vierde klas, waar ik meester A. van D. kreeg die een radicaal andere aanpak voorstond.
Cor,
Op de foto met De Groot lig ik als enig lachende linksonder in beeld. Ik kan me jou nog goed herinneren, maar vooral Hermsen ook, toen we achter bovenin de kerk zaten. Om de een of andere reden had ik straf verdiend en werd ik op 'n middag tussen de herdertjes en de schaapjes op mijn knietjes naast het kindje Jezus gezet. Niet een uur, maar urenlang zat ik daar met steeds meer pijn in mijn knieën, tot op het moment dat de les afgelopen was en iedereen naar huis ging. Naast de kerststalfiguren liep er een trap naar beneden waar de buitendeur overging in een ijzeren trap langs de achterkant van de Petruskerk. Verschillende kinderen zagen mij tussen de kerst figuren knielen en staken hun tong naar mij uit of trokken een grimas. De meester liep al lezend in een boekje de trap af en sloot de buitendeur. Als 8-jarige had ik het gevoel dat hij nog terug zou komen om mij nog even een standje te geven, maar hij kwam niet meer terug en was mij finaal vergeten. Geen van de kinderen had hem verteld over mij, want ze waren allen een beetje bang van hem. Het was in de winter en ik heb daar tot 8 uur 's nachts in het donker en kou moeten wachten tot ik uiteindelijk een sleutel in het slot hoorde omdraaien en Hermes totaal verbijsterd mij op zijn fiets naar huis moest brengen waar mijn ouders vol paniek, na inmiddels de politie en het hoofd van de school verwittigd te hebben, zijn excuses stonden te aanvaarden. Mijn kinderen en kleinkinderen vinden dit nog steeds een heel spannend verhaal. Zo ging dat in die tijd, maar tegenwoordig kan ik er om lachen, omdat het toch een speciale gebeurtenis is geweest. Trouwens De Groot kon goed goochelen en was erg creatief. Hij woonde bij mij in de straat evenals Stultiens van Mulo en meester Walk die in het verlengde van onze achtertuin woonde. Meester van der Locht van de LTS woonde ook nog om de hoek van de straat.
Cor Dekkers
zei op 1 juli 2022 om 14:52
Ad, ik denk dat jij Ad heet, ik zat in de tweede klas bij de Groot in een ruimte van de grote kerk. De eerste klas zat ik bij die grijnzerd Hermsen. Mij is ie ook een keer vergeten, maar minder spectaculair als in jouw geval. Ik moest nablijven in de eerste klas van de Jozefschool. Mijn oudere broer Toon moest mij en mijn broer Tini op de fiets meenemen naar huis. Toon beval mij uit het raam te klimmen. Ik wou niet maar moest. De volgende dag met angst en beven naar school. Hermsen zei helemaal niks. Was mij dus glad vergeten. Wat een waardeloze manier om zo met kinderen om te gaan.
