De Zusters van Jezus, Maria, Jozef (JMJ) hadden in 's-Hertogenbosch een klooster aan de Sint Janssingel: Mariënburg. Ook hebben zij op deze locatie meerdere scholen onder hun hoede gehad: kleuterscholen, een kweekschool en een huishoud- en industrieschool. Die laatste twee waren interne opleidingen; de leerlingen verbleven op een pensionaat.
Rooms-Katholieke Huishoud- en Industrieschool Mariënburg, 8 februari 1934. Op de foto o.a. burgemeester van Lanschot en rechts van hem wethouder Krijgsman. Foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Erfgoed 's-Hertogenbosch, nr. 0021661
Kleuterscholen
Er waren twee kleuterscholen. Op de binnenplaats van de Ignatiusschool was de Montessorischool geleid door de Zusters van JMJ. Naast de ingang van de ULO was vanuit de Postelstraat een ingang naar een pleintje. Daar was de ingang van de Fröbelschool, geleid door leken.
Huishoud- en industrieschool
Tot het lesprogramma van de huishoud- en industrieschool behoorden onder andere kooklessen. Zoals de bereiding van snoek, zo blijkt uit de bovenste foto. Deze werd genomen op de school in 1934, tijdens een tentoonstelling gewijd aan "de toebereiding van zoetwatervis", georganiseerd in samenwerking met de Nederlandse Heidemaatschappij.
Het verblijf bij de zusters stond in het teken van onderwijs en opvoeding. Naar het toen geldende ideaal vormden zij op hun huishoud- en industrieschool in de eerste plaats de meisjes tot geschikte echtgenotes en moeders. Dat betekende, dat behalve naar koken en voedingsleer bijvoorbeeld aandacht uitging naar naaien. Denk aan de witte jurken voor al die bruidjes die in processies meeliepen. Ook leerden de pensionnaires bijvoorbeeld sokken stoppen, wassen, strijken en het bijhouden van een huishoudboekje.
Leerlingen "hulp in de huishouding", 3 december 1946. Foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Erfgoed 's-Hertogenbosch, nr. 0015895
Leerlingen huishoud- en industrieschool tijdens een naaicursus, maart 1948. Foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Erfgoed 's-Hertogenbosch, nr. 0016541
Leerlingen huishoud- en industrieschool tijdens een naaicursus, maart 1948. Foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Erfgoed 's-Hertogenbosch, nr. 0016546
Kweekschool
De jongedames van de kweekschool werden voorbereid op wat toen gold als een vrouwenberoep bij uitstek namelijk dat van onderwijzeres. Maar zodra zij in het huwelijk traden en (dus) hun baan moesten opzeggen, dan werd van hen verwacht dat zij zich schikten naar het ideaal van de vrouw als goede echtgenote, moeder en huishoudster en deze drie rollen werden aangeleerd op de huishoud- en industrieschool.
De kweekschool lag aan de oostelijke zijde van de SInt Janssingel. "Ora et Labora" - Bid en Werk - stond boven de hoofdingang van dit gebouw. Ook de leerlingen van deze school volgden hun opleiding intern; ze trokken bij de zusters in.
In 1968, toen de Wet op het voortgezet onderwijs (de Mammoetwet) in werking trad, werd de kloosterkweekschool een pedagogische academie. Onduidelijk is of het internaat toen al gesloten was.
Reageren
Reageer hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan! Foto's zijn ook van harte welkom en kunnen worden verzonden naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe.
Klik hier voor de herinneringen van Angela de Laat en Germadette Niesen (intern jaren '60).
V.a.1965 zat ik hier voor de laatste 2 jaar kweekschool in het internaat. Op n dag stonk het vreselijk op de verdieping van de eetzaal: stokvisstamppot. Niemand at. s Avonds i.p.v.brood: stokvisstamppot. Niemand at maar wij hadden de externen gevraagd om van alles voor ons te kopen. Peperkoek etc. De andere ochtend bij het ontbijt: n flinke reprimande van de nonnen en wéér hetzelfde. Na klachten van ouders, waaronder de mijne, kregen we eindelijk weer normaal te eten.
Marilou Nillesen
bhiczei op 17 april 2019 om 12:10
Hallo Germadette, dank voor je berichtje. Eerlijk gezegd heb ik al genoeg aan de naam "stokvisstamppot"; en dan op het laatst ook nog als ontbijt! Maar wel mooi dat jullie in dit soort gevallen konden rekenen op de steun van externen. Gebeurde dit vaker?
En ook fijn dat ouders aan de bel trokken; ik kan me voorstellen dat je je daardoor toch gesteund voelde.
Jaimy
zei op 5 september 2019 om 18:16
Weet iemand misschien of er hier een meisje heeft gezeten, met blond haar en één blauw oog en één bruin oog. Haar naam was Stephanie.
Thijs de Leeuw
bhiczei op 9 september 2019 om 10:59
Hallo Jaimy, welkom op de site en hopelijk reageert er nog een oud-leerling die het antwoord weet! Is Stephanie een vroegere klasgenoot van je op deze kostschool?
Ellen Geurts van Kessel
zei op 21 juli 2020 om 16:15
Het stokvisverhaal was bijna traumatisch. Het leek op een schaal snot.De volgende dag schepte Zuster Théresette, de directrice, persoonlijk onze borden vol. Ironisch genoeg smaakte het niet slecht. Er was één.eisje dat echt geen vis lustte, dat was schijnbaar bekend... Zij was de enige die iets anders kreeg. Vanaf die dag hebben we nooit meer onaangeroerde schalen teruggestuurd naar de keuken.
Thijs de Leeuw
bhiczei op 21 juli 2020 om 22:34
Dank voor je bericht Ellen, gelukkig smaakte die "snot" dan nog wel enigszins. Herinner je je juist ook nog bijzonder lekkere gerechten en werd er bij speciale gelegenheden weleens flink uitgepakt?
Ellen Geurts van Kessel-Spanjers
zei op 24 augustus 2020 om 11:14
Ik ben in 1966 naar de kweekschool Marienburg gegaan en verbleef intern. Er waren toen nog ruim 20 internen. Het was al bekend dat het internaat binnen een paar jaar zou sluiten. Dit versnelde omdat zusters met een groepje samen in een "gewoon" huis gingen wonen.Zo ook de directrice, zuster Théresette. Er kwamen na mijn "lichting" geen nieuwe leerlingen meer die intern verbleven..
Het internaat is juli 1968 gesloten.
Ik behoorde, zoals hierboven vermeld, tot de laatste lichting. Het laatste jaar waren nog 7 leerlingen die in het internaat zaten. Vanaf augustus 1968 ging iedereen op kamers.
Mick van Gerwen
bhiczei op 26 augustus 2020 om 14:16
Hallo Ellen, Dank voor je bericht. Waren de laatste zeven internen ook nog verdeeld over de kweekschool, de huishoudschool en de industrieschool, of was alleen de kweekschool nog open in jouw tijd?
Angela de Laat
zei op 2 september 2020 om 22:06
Ook ik heb op de Kweekschool Mariënburg gezeten. Alleen woonde ik in 'sHertogenbosch en was extern. Met Germi ( officieel Germadette Niesen. Ze woonde in Grave.) was ik bevriend.
Jaren geleden heb ik eens geprobeerd of ik weer in contact kon komen met Germi. Niet gelukt. En nu kom ik bij toeval dit bericht tegen. Hoe kan ik nu met haar contact zoeken? Of zij met mij?
Mick van Gerwen
bhiczei op 3 september 2020 om 10:12
Hallo Angela, Leuk dat je hier een oude vriendin tegenkomt! Ik heb je mailadres aan Germadette doorgestuurd. Hopelijk neemt ze snel contact met je op.
Germadette (Germi) Niesen
zei op 6 september 2020 om 19:18
Hallo Ellen, weet jij nog dat we zr.Theresette onder elkaar "Pit" noemden?
Angela de Laat
zei op 8 september 2020 om 17:50
De bijnaam " Pit" van zr. Theresette klopt. Het was ook een pittige dame. Alleen was zij niet de directeur. Tot 1965/66 was dat zr. Franciscus en toen kwam ( de tijden veranderden snel) de heer Kampert.
GJJ Plukkel
zei op 26 september 2020 om 21:08
Kan iemand mij een contact geven naar Toos van Koolwijk, die rond 1960 student was op de kweekschool?
Timo
zei op 27 september 2020 om 17:15
Hallo, ik ben bezig met een project voor mijn studie. Hierbij ben ik onderzoek aan het doen naar de enorme boom (een plataan) die achterin de tuin van Mariënburg staat. Is er iemand die mij hier meer over zou kunnen vertellen?
Marilou Nillesen
bhiczei op 30 september 2020 om 09:20
Hallo Timo, ik vind dit document over de bijzondere bomenfietstocht Den Bosch.
Daarin staat onder andere:
Als we via de Uilenburg bij de kloostertuinen van Mariënburg zijn aangekomenvalt ons de hoogste boom, de Sequoiadendron Giganteum oftewel de Mammoetboom,meteen op. Deze is meer dan 100 jaar ouden behoort tot de grootste bomenfamilie van de wereld. De boom kan zo’n 3500 jaar oud worden en een hoogte bereiken van om en nabij de90 meter.Vanwege zijn zachte bast (deze is brandvertragend)wordt de boom ook wel boksboom genoemd.
Hallo,
Wat ik mis in de verhalen over het klooster de Marienburg het volgende;
Aan de achterkant van de Marienburg was vroeger een stuk aangebouwd tot aan de Postelstraat. Daar was een ingang voor de kleuterschool bij de nonnen. We liepen dan door een gebouw en kwamen uit op een binnenplaats waar nu de stadstuin is. Vooraan rechts is nog steeds de deur waar we naar binnen gingen voor de kleuterschool. Buitenspelen deden we op een gedeelte van de huidige tuin. Ik ben geboren in 1965 dus het zal eind jaren 60 zijn geweest. Al vrij snel, jaren 70 wellicht, is dat gedeelte van het klooster afgebroken. Ik kan me nog herinneren dat daar lang een open plek is geweest. Misschien speelde dat ook in de tijd dat men de Binnendieze wilde dempen en dat het even duurde voor er definitieve plannen kwamen voor dat gedeelte. Uiteindelijk zijn er appartementen gebouwd aan de Postelstraat.
Er zullen vast nog foto's of andere bescheiden zijn in het archief. Daar ben ik ook wel benieuwd naar.
Met vriendelijke groet,
Jolanda Marcé
Thijs de Leeuw
bhiczei op 28 februari 2021 om 12:31
Yvonne Overmeijer-De Leijer
zei op 14 februari 2022 om 13:34
Ook ik heb twee jaar deze kweekschool gevolgd. Van 1965 tot 1967. Gemakkelijk bereikbaar als je op de markt woont. Hoofdacte heb ik niet gedaan omdat ik graag de praktijk in wilde en geen aspiraties had om hoofd van school te worden. Op de dag van mijn eindexamen kreeg ik al een baan aangeboden op de school van mijn laatste stage. Wat het extra leuk maakt is dat ik op de lagere school ( Sint Ignatiusschool ) in de Postelstraat zat en daar al kennismaakte met de toenmalige kwekelingen . Niet wetend dat ik jaren later zelf als kwekeling op deze school stage zou lopen. Nog steeds ben ik trouwens bevriend met Marianne Gloudemans-Leijten. Dit jaar al 57 jaar .
Angela Driessen- de Laat
zei op 14 februari 2022 om 19:07
En dit voorjaar proberen Germi en Angela de examengroep van 1967 bij elkaar te krijgen voor een Reünie. 55 jaar nadat we “ uitvlogen” om onze liefde voor goed onderwijs in de praktijk te brengen.
En het gaat lukken.
Thijs de Leeuw
bhiczei op 19 februari 2022 om 16:03
Veel dank Yvonne en Angela voor jullie bijdragen! Wat een prachtig nieuws voor alle leerlingen van toen, dat dit voorjaar een reünie wordt georganiseerd. Alle succes gewenst bij de voorbereidingen en dat het een onvergetelijke dag mag worden.
Liesbeth
zei op 6 juni 2022 om 12:50
Hallo, ik heb van 1963 tot 1965 op een bewaarschool in de Postelstraat gezeten. Deze werd gerunt door nonnen. Ik herken het verhaal van Jolanda Marcé. Ik zou hier heel graag meer info en foto's over willen hebben. Vriendelijke groet,
Liesbeth Laenen
Liesbeth
zei op 6 juni 2022 om 12:50
Hallo, ik heb van 1963 tot 1965 op een bewaarschool in de Postelstraat gezeten. Deze werd gerunt door nonnen. Ik herken het verhaal van Jolanda Marcé. Ik zou hier heel graag meer info en foto's over willen hebben. Vriendelijke groet,
Liesbeth Laenen
Liesbeth
zei op 6 juni 2022 om 12:50
Hallo, ik heb van 1963 tot 1965 op een bewaarschool in de Postelstraat gezeten. Deze werd gerunt door nonnen. Ik herken het verhaal van Jolanda Marcé. Ik zou hier heel graag meer info en foto's over willen hebben. Vriendelijke groet,
Liesbeth Laenen
Liesbeth
zei op 6 juni 2022 om 12:50
Hallo, ik heb van 1963 tot 1965 op een bewaarschool in de Postelstraat gezeten. Deze werd gerunt door nonnen. Ik herken het verhaal van Jolanda Marcé. Ik zou hier heel graag meer info en foto's over willen hebben. Vriendelijke groet,
Liesbeth Laenen
Liesbeth
zei op 6 juni 2022 om 12:50
Hallo, ik heb van 1963 tot 1965 op een bewaarschool in de Postelstraat gezeten. Deze werd gerunt door nonnen. Ik herken het verhaal van Jolanda Marcé. Ik zou hier heel graag meer info en foto's over willen hebben. Vriendelijke groet,
Liesbeth Laenen
Liesbeth
zei op 6 juni 2022 om 12:52
Hallo, ik heb van 1963 tot 1965 op een bewaarschool in de Postelstraat gezeten. Deze werd gerunt door nonnen. Ik herken het verhaal van Jolanda Marcé. Ik zou hier heel graag meer info en foto's over willen hebben. Vriendelijke groet,
Liesbeth Laenen
Yvonne
zei op 6 juni 2022 om 14:03
Er waren twee kleuterscholen. Op de binnenplaats van de Ignatiusschool was de Montessori school geleid door de zusters van JMJ. Naast de ingang van de ULO was vanuit de Postelstraat een ingang naar een pleintje. Daar was de ingang van de Fröbelschool, geleid door leken voor zo ver ik me herinner. Zat zelf een jaar op de Montessori school bij zuster Emmanuel.
Bedankt Yvonne voor deze informatie. Ik heb het verhaal erop aangepast. Heb je zelf nog goede herinneringen aan de Montessorischool, zuster Emmanuel en de andere zusters?
Yvonne
zei op 7 juni 2022 om 08:34
Ja , het was mijn eerste schooljaar . Ik was 5 . De zuster leek sprekend op mijn lievelingstante . Mocht Maria in Lourdes spelen tijdens een toneelstukje hierover . Heb er nog een foto van . Daarnaast werd mijn eeuwige leergierigheid enorm geprikkeld in dit schoolsysteem. Eigenlijk jammer dat het maar een jaar was . De lagere school volgde niet hetzelfde onderwijssysteem.
Thijs de Leeuw
bhiczei op 7 juni 2022 om 08:37
Wat leuk dat je nog meer wilde vertellen (en zo snel al!). Naar die foto zijn wij wel benieuwd. Als je ons deze stuurt, naar info@bhic.nl o.v.v. Mariënburg 's-Hertogenbosch, dan voeg ik deze hier toe.
Yvonne
zei op 7 juni 2022 om 08:39
Ik zal hem eens opzoeken voor je .
J.M Peters Tukker
zei op 11 juni 2022 om 18:01
Ik heb 1955 eindexamen gedaan voor coupeuse.
Ben indertijd met solliciteren mijn puntenlijst kwijt geraakt zou het nog mogelijk zijn deze te achterhalen, de kleinkinderen zien mijn diploma’s hangen ( met lof ) en vragen dan Oma mogen we je punten zien.
Helaas , het zou leuk zijn als die nog tevoorschijn getoverd konden worden.
Thijs de Leeuw
bhiczei op 12 juni 2022 om 13:35
Beste J.M. Peters Tukker, hiervoor zou je contact kunnen opnemen met het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, dat het archief van de Zusters van JMJ heeft opgenomen en momenteel nog aan het inventariseren is. Zij kunnen je vast vertellen of, en zo ja waar, zulke puntenlijsten in het zusterarchief te vinden zijn. Ze hebben al eerder bezoekers van deze pagina geholpen. Hun contactgegevens vind je hier: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/contact/contact.html
Thijs de Leeuw
bhiczei op 12 juni 2022 om 13:37
Nog bedankt Yvonne voor het sturen van de foto's van het toneelstuk, waarin je Maria in Lourdes speelde. Ik heb ze hieronder toegevoegd:
