Menno van Coehoorn leefde in de tijd dat de jonge Republiek der Verenigde Nederlanden zich moest verdedigen tegen de legers van de Franse koning Lodewijk XIV. In 1672, aan het begin van zijn militaire loopbaan, maakte hij als artillerieofficier mee hoe tijdens de Franse inval in de Nederlanden 9.000 man in korte tijd de bevroren waterlinie overstaken.
Menno van Coehoorn
Deze en latere krijgservaringen brachten hem tot het inzicht dat het verdedigingssysteem zoals dat was ontwikkeld in de Tachtigjarige Oorlog, niet meer doeltreffend was. In 1678 besloten de Staten Generaal om een aantal vestingen te versterken, waarbij het oude systeem werd toegepast.
'Nieuwe vestingbouw'
Menno van Coehoorn verdiepte zich daarna nog meer in de vestingbouwkunde. Vanaf het begin van de jaren tachtig liet hij zich dan ook kritisch uit over de zwakheden van het toegepaste systeem. In 1685 kwam hij met een uitgewerkt alternatief, het Nieuw Nederlands Stelsel, beschreven in zijn boek Nieuwe vestingbouw op een natte of lage horisont. Daarmee verwierf hij naam als vestingbouwkundige, wat in 1695 leidde tot zijn aanstelling als hoofd van de landelijke fortificatiedienst.
Bergen op Zoom
In korte tijd nam hij vele vestingen onder handen. Een belangrijk onderdeel van zijn activiteiten was de verbetering van de inundeerbare verdedigingslinie tussen de Brabantse steden. Deze Zuiderwaterlinie grendelde de toegang tot de Republiek vanuit het zuiden beter af dan voorheen. De meest westelijke vesting en het belangrijkste steunpunt van de waterlinie was Bergen op Zoom. Deze vesting werd dan ook Van Coehoorns onneembare meesterwerk. Pas twee jaar na zijn dood in 1704 werd dat project - voorlopig - afgerond.
Het Nieuw Nederlands Stelsel
Zijn Nieuw Nederlands Stelsel voorzag ook in de aanleg van een oostelijke verdedigingsgordel in het stroomgebied van de IJssel. Die plannen zijn echter pas uitgevoerd in 1950 na het uitbreken van de Koude Oorlog. Dit onderdeel van de NAVO-verdedigingslinie werd in het diepste geheim gebouwd onder de codenaam "Plannen C en D" (wat stond voor “Coehoorn en Deventer”).
Vauban
Menno van Coehoorn heeft ook een betere methode ontwikkeld voor het aanvallen van vestingen. De systematische insluiting van een vesting, zoals de Franse vestingbouwer Vauban had bedacht, bleek niet effectief genoeg. Op grond van zijn ervaringen ontwikkelde Coehoorn een strategie om het zwakste punt van een vesting net zolang te bekogelen totdat er een bres geslagen was die bestorming mogelijk maakte. In de praktijk bleek dit de meest effectieve manier, al ging deze methode wel gepaard met grote personele verliezen.
